مترجم: سیدحسین علوی لنگرودی

منبع: بیزینس ویک

بخش اول

در سال‌های اخیر مطالعات گسترده‌ای در ارتباط با روش‌های تحریک و تقویت نوآوری در درون سازمان‌ها و شرکت‌ها صورت پذیرفته و مقالات و کتب متعددی در این زمینه به رشته تحریر درآمده‌اند به طوری که هم‌اکنون تعاریف و مصادیق متفاوتی از مفهوم نوآوری در مجامع علمی مطرح است. با این همه اگر از تعریف نوآوری پا را فراتر نهاده و بخواهیم به راه‌های گسترش و تقویت نوآوری توجه کنیم به موضوع مهم و چالش‌برانگیزی برمی‌خوریم به نام «راه‌های تشویق نوآوری و تعاملات مربوط با آن». به‌طور کلی می‌توان راه‌های ده‌گانه‌ای را برای موفقیت در مسیر نوآوری تعاملی در درون سازمان‌ها برشمرد که آگاهی از آنها می‌تواند برای مدیران تازه‌کار و مشتاق ایجاد و تقویت نوآوری در سازمان‌ها و شرکت‌های تحت مدیریتشان بسیار مفید باشد. در بخش اول این مطلب به چهار مورد از این ۱۰ راه اشاره می‌شود و در بخش دوم به ۶ مورد باقی‌مانده خواهیم پرداخت.

1) اجرای پروژه‌های باز و به هم پیوسته داخلی

اگر شما بتوانید محیط مساعد و مطلوبی را در قالب اجرای پروژه‌های باز و به هم پیوسته داخلی‌تان به وجود بیاورید، قادر خواهید بود تا ایده‌های نوآورانه خارج از سازمان را نیز به سمت خود جذب کرده و از آنها برای تقویت خاصیت و پتانسیل نوآوری در درون سازمانتان بهره‌گیرید. آنچه مسلم است اینکه هیچ شرکت یا سازمانی نمی‌تواند مدعی باشد که دارنده کلیه ایده‌های نوآورانه دنیاست اما این امکان وجود دارد که با مساعدتر کردن محیط درونی شرکت‌ها و سازمان‌ها، آنها را به کانون‌های جذب و پرورش ایده‌های نوآورانه و اجرای پروژه‌های موفق و منحصربه‌فرد تبدیل کرد. بنابراین گام نخست برای اجرای پروژه‌های باز و به هم پیوسته داخلی داشتن یک «جامعه نوآور در درون سازمان» است، جامعه‌ای که اعضای آن از طریق نرم‌افزارها و وب‌سایت‌های ویژه با هم در ارتباط و تعامل دائمی هستند و گروه‌های خارج از سازمان و شرکای بیرونی آن یعنی مشتریان، محققان، دانشجویان، عرضه‌کنندگان و سایر شرکت‌های کوچک و بزرگ به مشارکت در ایده‌پردازی و نوآوری ترغیب می‌شوند. لازم به ذکر است که در این الگو ارتباط بین تعامل‌کنندگان با سازمان یک رابطه یک‌طرفه نیست و پیشنهاددهندگان ایده‌های نو‌آورانه علاوه‌بر دریافت بازخوردهای سریع از سازمان از یکسری پاداش‌ها و مشوق‌ها بهره‌مند خواهند شد.

2) به هم پیوستن فرآیندهای آنلاین و آفلاین

معمولا روند‌ها و فرآیندهای آنلاین شرکت‌ها و سازمان‌ها به صورت جدا و مستقل از روندها و فرآیندهای آفلاین انجام می‌شوند که این مساله در مورد فعالیت‌های مرتبط با خلاقیت و نوآوری نیز مصداق پیدا می‌کند. این تفکیک و جدایی برای تقویت بنیان‌های خلاقانه و نوآورانه مشکل‌ساز خواهد بود. به‌طور کلی ترکیب همگون و هماهنگ روندهای آنلاین و آفلاین می‌تواند اثرات مثبت نوآوری را چند برابر کند، به طوری که ایده‌پردازی‌های آنلاین و پشتیبانی‌های آفلاین سازمان‌ها از ایده‌های نوآورانه می‌تواند بر سرعت و کارآمدی هر چه بیشتر خدمات و محصولات شرکت بیفزاید. بر همین اساس اجرای فاکتورهای کلیدی زیر برای ترکیب موفق روندهای آنلاین و آفلاین توصیه می‌شود:

*شناسایی نوآوران و مبتکران برگزیده و نخبه و دعوت از آنها برای کار روی ایده‌های موجود از طریق کنترل پلت‌فرم‌های آنلاین و برگزاری کارگاه‌های آموزشی آفلاین

* توزیع و برنامه‌ریزی برای اجرای هماهنگ فعالیت‌های رقابتی و بازسازی درونی

* منظم‌سازی فعالیت‌های آنلاین و مشارکت آفلاین به‌منظور ایجاد وضعیت مکملی بین آنها

3) توجه به فشارها و چالش‌های مثبت از بیرون سازمان

هرچه یک شرکت یا سازمان بتواند با دید بازتر و روشن‌تری با فشارها و چالش‌های مثبت از بیرون از سازمان مقابله کند و با رقبا به رقابت برخیزد بهتر خواهد توانست خطرات و تهدیدها را به فرصت‌های ارزشمند تبدیل کند. به‌عنوان مثال، ظهور شرکت Open Data باعث شد تا زنگ خطر برای بسیاری از شرکت‌های رقیب به صدا در آید، با این حال بعضی از شرکت‌های رقیب توانستند خطر ورود یک رقیب نوآور و خلاق را به فرصتی برای ارتقای سطح کیفی و کمی فعالیت‌های خود تبدیل کنند و با ارائه نسل جدیدی از محصولات و خدمات، اثر منفی ناشی از ورود رقیبی قدرتمند را خنثی کنند. نمونه بارز چنین رفتاری را در شرکت فرانسوی Dataconnecxions می‌توان سراغ گرفت که بلافاصله پس از آغاز به‌کار شرکت Open Data اقدام به ایجاد یک شبکه گسترده از میان رقبا و شرکای خود کرد تا با کمک آنها بتواند فعالیت‌های جبرانی خود در برابر رقیب جدید و تازه‌نفسش سازماندهی و مدیریت کند. نکته جالب در این میان اینکه تشکیل این شبکه قدرتمند و موثر پس از کمتر شدن فشارهای اولیه ناشی از رقابتی‌تر شدن شرایط باعث رشد و ترقی چشمگیر این شرکت شد.

4) گزینش شفاف نوآوران و ارائه محرک‌های هدفمند برای مدیریت بهتر ایده‌ها و ایده‌پردازان

در هر سازمانی لازم است که فرآیند گزینش، پرورش و نگهداشت ایده‌پردازان و نوآوران به بهترین شکل ممکن صورت پذیرد. این فرآیند باید با دقت فراوان صورت پذیرد و در ضمن باید تلاش شود تا از انحصاری شدن ایده‌پردازی و نوآوری در یک فرد یا یک بخش از سازمان جلوگیری به عمل آید. ارائه پاداش‌ها و سایر محرک‌های مادی و غیرمادی به نوآوران موفق، چه در درون و چه ایده‌پردازانی بیرون از سازمان، می‌تواند فرآیند نوآوری‌های تعاملی را تسهیل و تسریع کند. البته در این میان باید در مورد نحوه انتخاب و چگونگی و زمان اعطای این پاداش‌ها و جوایز دقت و هدفمندی خاصی را مد نظر داشت.

مدیران و تصمیم‌سازان شرکت‌ها و سازمان‌ها باید بدانند که با استفاده بهینه از نوآوری‌های پیشنهادی از درون و بیرون سازمان و با ایجاد اعتماد متقابل بین عوامل دخیل در فرآیند نوآوری و ایده‌پردازی می‌توان بر کمیت و کیفیت این فرآیند افزود و در نهایت هدف ارزشمند ایجاد و گسترش سازمان‌ها و شرکت‌های واقعا نوآور را تحقق بخشید.

alavitarjomeh@gmail.com