گروه فرهنگ و هنر: آغاز سال‌های نو در همه فرهنگ‌های شناخته شده کره خاکی، بهانه‌ای برای شاد بودن است. اما همزمان با این بهانه‌های شادمانی، همیشه رگه‌هایی از غم و تاسف نیز وجود داشته است. یاد از دست دادن برخی انسان‌های بزرگ که مخلوقات هنری آنها جهان آشفته و پریشان ما را برای زندگی قابل تحمل‌ کرده است، یکی از مهمترین و پررنگ‌ترین تاسف‌هایی است که پایان یک سال و آغاز سال نو را غم اندود می‌کند.سال 2015 میلادی همچون سایر سال‌هایی که از سر تاریخ گذشته است، مرگ‌های غم‌انگیزی را با خود به همراه داشت.
نام‌هایی در این سال روی سنگ قبرها نوشته شد که پیش از این روی جلد کتاب‌ها، تیتراژ فیلم‌ها یا پوستر آلبوم‌های موسیقی و... خاطرات فراموش نشدنی بسیاری را در زندگی ما شکل داده بود. نام‌هایی محبوب و از یاد نرفتنی. نام‌هایی که مرگشان، خبر اول بسیاری از رسانه‌ها بود و دست‌کم برای ساعاتی، خبر جنگ‌ها، درگیری‌ها و ترورها را در جهان متوقف کرد تا مردم لحظاتی کمتر نام داعش و ائتلاف و ترور و انفجار را بشنوند. گونتر گراس، یاشار کمال، بی بی کینگ، فرانچسکو رزی، وین دایر، جیمز هورنر و.... از این دست نام‌ها بودند؛ از این دست نام‌های محبوب. در این گزارش برخی از این نام‌ها را مرور خواهیم کرد:

گونتر گراس

شاید بزرگ‌ترین جای خالی سال ۲۰۱۵ از آنِ «گونتر گراس» نویسنده آلمانی مطرح برنده نوبل ادبیات باشد. گراس سیزدهم آوریل در سن ۸۷ سالگی در بیمارستانی در شهر لوبک از دنیا رفت.او رمان‌نویس، شاعر، نمایشنامه‌نویس، تصویرگر، مجسمه‌ساز و نقاش آلمانی و متولد ۱۶ اکتبر ۱۹۲۷ در شهر «دانتسیگ» بود که در سال ۱۹۹۹ به عنوان برنده‌ جایزه نوبل ادبیات معرفی شد. او در سال ۱۹۵۹ با نگارش رمان «طبل حلبی» که به ۲۴ زبان ترجمه شده، به شهرت رسید. یکی از جنجالی‌ترین رخدادهای زندگی گونتر گراس، مصاحبه‌ او درباره‌ کتاب «پوست کندن پیاز» در سال ۲۰۰۶ بود که طی آن، این برنده‌ نوبل ادبیات اعتراف کرد زمانی عضو ارتش نازی بوده، درحالی‌که پیش از آن تصور می‌شد او به علت آنکه خیلی جوان بوده، در ارتش نازی عضویت نداشته است. جایزه «کارل گئورگ بوشنر» سال ۱۹۶۵، جایزه‌ «توماس مان» ۱۹۹۶، جایزه‌« پرنس آستوریاس» ۱۹۹۹ و دکترای افتخاری دانشگاه آزاد برلین از جمله افتخارهای این نویسنده‌ بزرگ آلمانی هستند.

یاشار کمال

اولین نویسنده‌ای که سال ۲۰۱۵ از دوستداران ادبیات گرفت، «یاشار کمال» نویسنده کردتبار اهل ترکیه بود. او ۲۸ فوریه در سن ۹۱ سالگی با زندگی وداع کرد. یاشار کمال از چندی پیش از مرگش به‌دلیل نارسایی تنفسی در یکی از بیمارستان‌های استانبول بستری بود. این نویسنده سرشناس که آثار متنوعش به زبان‌های مختلف ترجمه شده، اولین نویسنده کشورش بود که توانست کاندیدای دریافت جایزه نوبل ادبیات شود.یاشار کمال که از سرشناس‌ترین چهره‌های ادبیات ترکیه به حساب می‌آید، در جهان با رمان معروف «اینجه ممد» شناخته می‌شود؛‌ اثری که تاکنون به ۲۰ زبان ترجمه شده و بارها روی پرده سینما رفته است.اکثر کارهای کمال روی درگیری‌های زندگی مردم مناطق جنوبی ترکیه و پیشرفت‌های زندگی این ناحیه تمرکز دارد. دریافت جایزه صلح «بوک‌ترید» آلمان و جایزه «بیورنسون» نروژ در سال ۲۰۱۳ از جمله افتخارهای ادبی این نویسنده ترکیه‌ای هستند.

بی بی کینگ

بی بی کینگ، گیتاریست مشهور که به سلطان بلوز معروف بود، در سن ۸۹ سالگی در لاس وگاس آمریکا درگذشت. خبر درگذشت این نوازنده سبک بلوز در آخرین ساعات یک پنج‌شنبه روی صفحه فیس‌بوک دختر این نوازنده اعلام شد.او در سال ۲۰۰۶ میلادی نشان افتخار آزادی رئیس‌جمهوری را از جورج بوش رئیس‌جمهوری وقت آمریکا دریافت کرد.پیش از این، در سال ۱۹۹۷ میلادی موسیقی بلوز دروازه‌های واتیکان را به روی او گشود. او در کنسرت سالانه کریسمس واتیکان شرکت کرد و برخی آهنگ‌های خود را به اجرا درآورد. او همچنین در دیداری با ژان پل‌دوم و گیتار خود معروف به «لوسیل» را به پاپ هدیه کرد.حاصل تلاش حرفه‌ای بی بی کینگ حدود ۵۰ آلبوم موسیقی است که این نوازنده آنها را برای موقعیت‌های متفاوت زندگی‌اش پدید آورده است.تا پیش از مرگ، او سالانه دست‌کم ۱۰۰ کنسرت اجرا می‌کرد و در این زمینه در نوع خود رکورددار بوده است. بی‌بی‌کینگ برنده ۱۷ جایزه گرمی است.

وین دایر

یکی دیگر از نام‌های به تاریخ پیوسته در سال ۲۰۱۵ میلادی «وین دایر» است. او سخنران، روانکاو و از مشهورترین نویسندگان کتاب‌های روانشناسی بود که آثاری چون «قلمرو اشتباهات شما» و «آرامش درونی» را به نگارش درآورد و در ماه آگوست برای همیشه خاموش شد. دایر از مهم‌ترین نویسندگان حوزه روانشناسی و مثبت‌اندیشی به حساب می‌آید.«قلمرو اشتباهات شما» مشهورترین کتاب اوست که در سال ۱۹۷۶ به چاپ رسید. این اثر حدود ۳۰ میلیون نسخه فروخت و جزو یکی از بالاترین فروش کتاب‌ها در تاریخ شد. دایر در سال ۱۹۸۷ به عنوان بهترین سخنران ایالات متحده آمریکا شناخته شد. «۱۰۱ راه برای ایجاد تغییر در زندگی شما»، «راز موفقیت و آرامش درونی»، «۱۳۰ ن‍ک‍ت‍ه‌ ک‍وچ‍ک‌ زن‍دگی»، «۲۰۰ گفتار برای زندگی بهتر»، «۳۶۵راه برای به‌کارگیری نیروی معنوی در زندگی»، «۹ اصل معنوی برای رسیدن به تعادل و آرامش» و «آرام‍ش‌ درون‌» از دیگر کتاب‌های وین دایر هستند.

جیمز هورنر

جیمز هورنر، آهنگساز فیلم تایتانیک و برنده اسکار بهترین موسیقی متن، در سال ۲۰۱۵ داشت ۶۱ سالگی‌اش را تجربه می‌کرد که در یک سانحه هوایی کشته شد. بی‌گمان مهم‌ترین علت شهرت کم‌نظیر و جهانی او، ساخت موسیقی فیلم تایتانیک بود که توانست با همان موسیقی قلب‌های بسیاری از جهانیان را فتح کند، به گونه‌ای که همین یک تراک که سلن‌دیون آن را خوانده است، به یکی از پرفروش‌ترین تک تراک‌های موسیقی جهان تبدیل شد.جیمز هورنر برای سه فیلم جیمز کامرون موسیقی ساخت که برای تایتانیک دو اسکار به‌دست آورد. همچنین از آلبوم موسیقی این فیلم حدود ۳۰ میلیون نسخه در جهان فروخته شده است که آن را در ردیف آلبوم‌های بد (مایکل جکسون)، دیوار (پینک فلوید) و ابی رود (بیتل‌ها) قرار می‌دهد.هورنر هشت‌بار دیگر برای فیلم‌هایی مانند ذهن زیبا، آواتار، از شن و، آپولو ۱۳ و شجاع‌دل نامزد اسکار شد.

کریستوفر لی

سر کریستوفر لی، ستاره سینما که برای ایفای نقش دراکولا به شهرت رسید در ۹۳ سالگی درگذشت؛ روزنامه‌ها تیتر زدند: دراکولاها هم می‌میرند.کریستوفر لی در بیش از ۲۵۰ فیلم ایفای نقش کرد و برای بازی شخصیت‌های شرور مشهور است.اما بازی در نقش دراکولا و فرانکنشتاین، از سری فیلم‌های شرکت همر فیلم پروداکشنز، در اواخر دهه ۵۰ میلادی باعث شد که به شهرت جهانی دست یابد.سارومان سفید، جادوگر شیطان صفت در سه‌گانه ارباب حلقه‌ها نام او را در قرن بیست و یکم بر سر زبان‌ها انداخت.سر کریستوفر لی برای خدماتی که در رشته هنرهای نمایشی انجام داد در سال ۲۰۰۹ نشان فرمان امپراتوری بریتانیا (CBE) را کسب کرد و در ۲۰۱۱ به عضویت افتخاری انجمن بفتا درآمد.این بازیگر بریتانیایی در ۲۷ مه ۱۹۲۲ در بلگریویای لندن متولد شد و روز یکشنبه ۷ ژوئن ۲۰۱۵در بیمارستان چلسی اند وست‌مینستر به‌دلیل اختلالات تنفسی و ایست قلبی درگذشت. شاید باعث شگفتی باشد که کریستوفر لی عاشق موسیقی راک هوی‌متال نیز بود و در ۲۰۱۰ آلبوم او تحت‌عنوان «قسم به شمشیر و صلیب» برنده جایزه «هوی‌متال» شد.

فرانچسکو رُزی

فرانچسکو رُزی، یکی از برجسته‌ترین چهره‌های سینمای معاصر ایتالیا و خالق آثاری چون «ماجرای ماتئی»، «جسدهای سرشناس»، «سالواتوره جولیانو» و «مسیح در ابولی توقف نکرد» بود.آقای رُزی بعد از ابتلا به برونشیت مزمن، در خواب درگذشت و مراسم بزرگداشت این فیلمساز روز دوشنبه در خانه سینمای رم برگزار خواهد شد.رُزی در سینمای پس از نئورئالیسم ایتالیا در دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ در کنار فیلمسازانی مانند پی‌یر پائولو پازولینی، برادران تاویانی، اتوره اسکولا و جیلو پونته کوروو یکی از مهم‌ترین چهره‌ها به‌شمار می‌آمد.بسیاری از فیلمسازان بزرگ معاصر همچون فرانسیس فورد کاپولا، مارتین اسکورسیزی، کن لوچ، کنستانتین کوستا گاوراس و الیور استون از فرانچسکو رُزی و سبک و آثار او تاثیر گرفته‌اند.او در طول دوران فیلمسازی‌اش موفق به کسب جوایز و افتخارات بسیاری شد که از میان آنها می‌توان به خرس طلای افتخاری جشنواره برلین در سال ۲۰۰۸، دریافت خرس نقره‌ای جشنواره برلین در سال ۱۹۶۲ برای فیلم «سالواتوره جولیانو»، دریافت نخل طلایی کن برای فیلم «ماجرای ماتئی»، دریافت جایزه گلدن‌گلوب ایتالیا در سال ۲۰۰۲، دریافت جایزه دستاورد سینمایی جشنواره فیلم مونیخ در سال ۱۹۹۸، جایزه انتخاب ویژه جشنواره فیلم سن سباستین در سال ۱۹۶۰ و شیرطلایی جشنواره فیلم ونیز در سال ۱۹۶۳ اشاره کرد. برنفرانچسکو رُزی کارگردان سرشناس ایتالیایی و برنده جایزه نخل طلا، روز شنبه ۲۰ دی‌ماه در سن ۹۲ سالگی در شهر رم درگذشت.

لئونارد نیموی

لئونارد سیمون نیموی بازیگر، نویسنده و نوازنده آمریکایی بود که در سن ۸۴ سالگی درگذشت.او سابقه‌ای طولانی در بازیگری و کارگردانی داشت اما بیش از همه، به‌خاطر ایفای نقش آقای اسپاک در سریال تلویزیونی «استار ترِک » که در ایران با نام «پیشتازان فضا» نشان داده می‌شد، شهرتی جهانی داشت. او پس از ابتلا به درد سینه شدید روز ۱۹ فوریه به بیمارستان منتقل شد و روز جمعه ۲۷ فوریه ۲۰۱۵ در اثر یک بیماری مزمن ریوی در ۸۳ سالگی در شهر بل یر کالیفرنیا درگذشت.

عمر شریف

عمر شریف، بازیگر سرشناسی که به خاطر ایفای نقش در فیلم‌های دکتر ژیواگو و لورنس عربستان شهرت جهانی پیدا کرد، در ۸۳ سالگی درگذشت.ایفای نقش در فیلم لورنس عربستان به کارگردانی دیوید لین در سال ۱۹۶۲، یک جایزه گلدن گلوب و یک نامزدی اسکار را برای عمر شریف مصری‌الاصل به ارمغان آورد.او سه سال بعد برای بازی در فیلم دکتر ژیواگو بار دیگر موفق به دریافت جایزه گلدن گلوب شد.عمر شریف قبل از آنکه با حضور در فیلم‌های هالیوودی به شهرت بین‌المللی برسد، در ۲۵ فیلم مصری بازی کرده بود.گفته می‌شود عمر شریف در اوج دوران محبوبیتش، تنها در عرض یک ماه بیش از ۲۵ هزار پیشنهاد ازدواج دریافت کرد.عمر شریف در دوران بازیگری‌اش چند نقش تاریخی هم ایفا کرد که از آن جمله می‌توان به چنگیز خان و چه‌گوارا اشاره کرد.

مورین اوهارا

مورن اوهارا، بازیگر و خواننده ایرلندی سینما بود. او اغلب ایفاگر نقش زنانی شدیدا عاشق‌پیشه بود که از نظر اخلاقی بسیار حساس بودند. اوهارا اغلب در کارهای کارگردان شهیر سینما جان فورد و در کنار دوست دیرین خود جان وین به ایفای نقش پرداخت. او به خاطر موهای قرمز معروف، لبخندهای خیره کننده و نگاه گیرایش هواداران بی‌شماری از نسل‌های مختلف در سراسر جهان داشت. اوهارا علاوه‌بر جان فورد که در فیلم‌های متعددی از وی بازی گرفت با کارگردانان بزرگی چون آلفرد هیچکاک، ژان رنوار، کارول رید، ویلیام ولمن، هنری کینگ و ویلیام دیترل همکاری کرد. غول عصر طلایی سینمای کلاسیک آمریکا در اوج حرفه کاری‌اش به عنوان یکی از بهترین هنرپیشگان جهان شناخته می‌شد. نخستین حضورش با نام مورین اوهارا در عرصه سینما بازی در فیلم مهمانخانه جامائیکا، (۱۹۳۹) اثر کارگردان اسطوره‌ای سینما آلفرد هیچکاک بود. اوهارا در ۹۵ سالگی درگذشت.

تیتراژ پایانی
اما همه قصه‌های تلخ سال ۲۰۱۵ به این اسامی ختم نمی‌شد، بسیاری از هنرمندان و چهره‌های شناخته شده و محبوب دیگر نیز در سال ۲۰۱۵ برای همیشه از کره خاکی رخت بربستند. هنرمندان مشهور و شناخته شده‌ای مثل «ای.ال. دکتروف» نویسنده برجسته آمریکایی، «توماس ترانسترومر» شاعر سوئدی، «ادواردو گاله‌آنو» نویسنده مطرح آمریکای لاتین، «برایان فریل» نمایشنامه‌نویس سرشناس ایرلندی، باب بلدن موسیقیدان آمریکایی، لین اندرسون کانتری خوان برجسته آمریکایی و.... که ذکر اسامی همه آنها در یک گزارش مقدور و ممکن نبود.