گروه فرهنگ و هنر: مثل خیلی از پدیده‌های دیگر که خیلی دیر به ما می‌رسد، استندآپ کمدی هم واژه‌ای است که مردم ما تازه دارند با آن آشنا می‌شوند. سال گذشته که سری اول برنامه «خندوانه» با اجرای کمدین مشهور این سال‌ها رامبد جوان روی آنتن شبکه تازه تاسیس نسیم رفت، یکی از بخش‌های تقریبا ثابت برنامه آمدن یکی از چهره‌های آشنای کمدی به برنامه و اجرای چند دقیقه‌ای مقابل مردم بود.

آن زمان کسی نمی‌دانست که این روش آشنای هنر مدرن در آن سوی آب‌ها و بیشتر کشورهای غربی است. اینکه کمدینی بیاید روبه‌روی مردم بایستد. چند دقیقه‌ای با یک متن از پیش تعیین شده تماشاگر را بخنداند. همیشه در تصاویری که از مراسم‌های مهم آن طرف مثل مراسم اسکار یا گلدن گلوب می‌دیدیم، هر کسی روی سن می‌آمد چه برنده بود یا اعطا کننده جایزه جمله‌ای می‌گفت که حضار را می‌خنداند و گاهی از این هم فراتر می‌رفت و نکته‌ای می‌گفت که چند دقیقه‌ای سالن از خنده منفجر می‌شد.آن آدم شاید وودی آلن بود، شاید هم اسکورسیزی. فرقی نمی‌کرد. روش مرسوم و آشنا برای صاحبان صنعت سرگرمی در جهان با خنداندن مردم عجین شده بود. در ایران اما تا قبل از «خندوانه» شاید در یکی دو جا این ماجرا رعایت می‌شد. شاخص‌ترین استندآپ کمدی این چند سال هم قبل از خندوانه متعلق بود به محمدرضا علیمردانی که در مراسم چهاردهمین دوره اهدای جشن حافظ با متنی دقیق و از پیش تعیین شده تماشاگران حاضر در سالن را چنان به خنده واداشت که وقتی فیلم جشن بیرون آمد اولین قسمتی که در گروه‌های وایبری دست به دست شد همان بخش اجرای علیمردانی بود که تا آن زمان(شاید هنوز هم) کمدین شناخته شده‌ای نبود.اما خندوانه باعث شد این پدیده به میان مردم بیاید و به تازگی با برگزاری مسابقه استندآپ کمدی اتفاق‌های جالبی برای این ماجرا دارد می‌افتد.

تاریخچه‌ای کوتاه از خنداندن ایستاده مردم
کمدی ایستاده یا کمدی استندآپ یا استندآپ کمدی نوعی از کمدی است که در آن اجراکننده به شکل مستقیم با شنوندگان صحبت می‌کند.
این کمدی معمولا توسط یک نفر اجرا می‌شود، در این نمایش کمدین با اجرای سریعی از داستان گویی، لطیفه و شوخی‌های کوتاه و گذرا و بداهه‌سازی‌هایی که جمع تماشاگران پذیرای آنها باشند به انتقال مضامین می‌پردازد. اجرا کننده معمولا سرنوشت مسائل و معضلاتی را که بسیار مهم و جدی اجتماع کلی را درگیر خود ساخته به چالش می‌کشد، به این امید که باعث شگفتی و خنده تماشاگران شود و مشکلات اجتماع را با لبخند تبدیل به آرامش کند.این نوع ژانر برای اولین‌بار به شکل کارناوال‌های کوچک موزیکال بین سده‌های ۱۸ و ۱۹ در انگلستان به‌وجود آمد و پس از آن به روسیه و آمریکا رفت.ازجمله هنرمندانی که اجرای استندآپ کمدی داشته‌اند، می‌توان به جیم کری، مستر بین و رابین ویلیامز اشاره کرد. در داخل ایران قبل از انقلاب ۱۳۵۷ نورمن ویزدوم کمدین مشهور چندبار اجرای استند آپ کمدی داشته است اما هنرمندان ایرانی هم این نوع اجراها را در قالب لطیفه و تقلید صدا داشته‌اند. به شکل فنی و حرفه‌ای و مطابق با تعریف آن منوچهر نوذری و علی تابش از اولین کسانی بودند که اجرای استندآپ کمدی داشتند. پس از انقلاب ۱۳۵۷ نیز حمید ماهی‌صفت در قالب لطیفه و تقلید صدا در مراسم‌های رسمی و غیررسمی (مثل عروسی‌ها) به این نوع اجراها پرداخت. این شیوه از سال ۱۳۹۰ به بعد به شکل فنی و مطابق با تعریف آن توسط امیر کربلایی‌زاده اجرا شد.

چندکلمه‌ای درباره آسیب‌های اجرای استندآپ
برخلاف اعتقاد بسیاری از کمدین‌هایی که در برنامه خندوانه به اجرای استندآپ کمدی می‌پردازند، این نوع اجرا اصلا بر پایه تعریف خاطره بنا نشده است. تصور غلطی برای کمدین‌هایی که روبه‌روی مردم می‌ایستند وجود دارد؛ اینکه صرفا باید برای تماشاگران خاطره‌های بامزه تعریف کنند تا آنها بخندند. این نگاه در اکثر کمدین‌های خندوانه وجود دارد.رضا شفیعی‌جم این ماجرا را زمانی لو داد که در مسابقه‌اش با شقایق دهقان در همین برنامه خندوانه جمعه شب قبل، زمانی که دهقان با برنامه‌ریزی ازپیش تعیین شده شخصیت پرستو شیرزاد سریال «ساختمان پزشکان» را اجرا کرد، رو به تلویزیونی که مقابلش بود گفت: «خب، یه خاطره تعریف می‌کرد!» این تصور غلط نه‌تنها برای شفیعی‌جم که برای بسیاری دیگر از جمله علی‌مسعودی، بیژن بنفشه‌خواه و الیکا عبدالرزاقی هم وجود دارد.





هنوز اجراهای بقیه کمدین‌ها روی آنتن نرفته است تا اسامی دیگری به این فهرست اضافه شود اما این تصور غلط همچنان در اکثر کسانی که روبه‌روی مردم به اجرای برنامه می‌پردازند وجود دارد. در بهترین شکل ممکن استندآپ کمدی باید متنی دقیق و از پیش تعیین شده داشته باشد. اجراهای امیرمهدی ژوله و شقایق دهقان روی این شکل از اجرای کمدی استوار بود. ژوله که خودش نویسنده سریال‌های طنز است و شقایق دهقان هم به مدد همسرش؛ مهراب قاسمخانی متنی دقیق و از پیش تمرین شده در اختیارش بود تا همه توانش را برای از میدان به در کردن رقیبش به‌کار گیرد که تا اینجا هم موفق به انجام این کار شده است.

و اما نتایج خنداننده‌های برتر
برنامه «خندوانه» در روز میلاد امام رضا(ع) مسابقه «استند آپ» را با حضور کلی بازیگر طنز و کمدی تئاتر، تلویزیون و سینما به معرض تماشا گذاشت. برنامه «خندوانه» با برگزاری مسابقه «استندآپ» ایده خوبی را ارائه کرده که مردم همراه این برنامه هر شب با ارسال پیام، بهترین کمدین را در گروه‌های مختلف انتخاب می‌کنند. از میان گروه‌های دو نفره‌ای که در روز میلاد امام رضا (ع) معرفی شدند تاکنون رای چند گروه اعلام شده که باید باز هم منتظر ماند و آمار دقیق را آخر هر هفته در این برنامه مشاهده کرد.

گروه اول: علی مسعودی و امیر کربلایی‌زاده
امیر کربلایی‌زاده اجراهای بداهه‌ای بسیاری داشته که با تم طنز همراه بوده است. اما این بازیگر و نویسنده در مسابقه «استندآپ» برنامه «خندوانه» ۵۸۲ هزار و ۹۵۸ رأی را کسب کرده است. علی مسعودی رقیب امیر کربلایی‌زاده اما در این برنامه ۸۰۶ هزار و ۱۳۲ رأی را کسب کرد. علی مسعودی بچه مشهد است و گفتن این جمله که مشهدی‌ها به من رای بدهند شاید باعث شده باشد در رقابت با کربلایی‌زاده از او پیشی بگیرد.

گروه دوم: بیژن بنفشه‌خواه و الیکا عبدالرزاقی
بیژن بنفشه خواه کمدین با نمک سریال‌های تلویزیونی فکرش را هم نمی‌کرد که گفتن یک خاطره از یوسف صیادی باعث شود تا عده‌ای از مردم برداشت‌های اشتباهی از این دو بازیگر کمدین تلویزیون داشته باشند و بر همین اساس صیادی مجبور شود تا در صفحه اینستاگرام خود مطلبی را منتشر کند و در آن به بیژن بنفشه خواه اجازه بدهد با او شوخی کند. با این حال بیژن بنفشه‌خواه رقابت را به الیکا عبدالرزاقی باخت و با ۴۲۹ هزار و ۱۲۶ رای در مقابل ۶۸۸ هزار و ۹۷۷ رای عبدالرزاقی از ادامه مسابقه با دیگر کمدین‌ها بازماند.

گروه سوم: امیرمهدی ژوله و هومن حاجی عبداللهی
قلم امیرمهدی ژوله را باید از همکاران دور و اطرافش پرسید که با نوشتن دیالوگ‌ها و داستان‌های طنز، موقعیت‌های خوبی را برای بازیگران مجموعه‌های کمدی ایجاد می‌کند. ژوله بیشتر نویسنده مجموعه‌های طنز به کارگردانی مهران مدیری است. او در این مسابقه که تاکنون ۹۸۹۲۲۴ رأی از سوی مردم به‌دست آورده است، به نظر می‌رسد از هومن حاجی عبداللهی چهره آشنای برنامه‌های تلویزیونی با اجرای دقیق و سنجیده‌اش پیشی بگیرد و به مرحله بعد برود.اما هومن حاج عبداللهی دیگر بازیگر طنز مجموعه‌های تلویزیون، بیشتر از آنکه چهره محبوب مجموعه‌های طنز باشد، صدا پیشگی را در تلویزیون با اجراهای عروسکی انجام می‌داد و مجری چند مسابقه بود. حاج عبداللهی در مسابقه با ژوله تا زمان تنظیم این گزارش۶۱۸۰۷۹ رای به‌دست آورده است و تا آخر این هفته فرصت برایش باقی است تا به تعداد رای‌هایش اضافه شود.


گروه چهارم:رضا شفیعی‌جم و شقایق دهقان
شقایق دهقان بازیگر مجموعه‌های طنز تلویزیون است که تاکنون در اکثر مجموعه‌های طنز به ایفای نقش پرداخته در برنامه «خندوانه» یکی از چهره‌های مسابقه «استندآپ» است که در مقابل دیگر بازیگر این حوزه رضا شفیعی جم به رقابت پرداخت و در ابتدا به نظر می‌رسید مسابقه را به شفیعی جم ببازد. اما دهقان با کاراکتر خانم شیرزاد تاکنون ۸۳۸۴۲۸ رای به‌دست آورده است. اما رقیب شقایق دهقان، رضا شفیعی‌جم که در ادامه تعریف کردن خاطره‌هایش معلوم بود که این مسابقه را دست کم گرفته است تا اینجا رقابت را به حریف باخته و با ۴۴۰۳۶۷ رای از دهقان جامانده است. اینکه تا آخر هفته وقت برای رای دادن هست کاملا منطقی است، اما به نظر نمی‌رسد این آرا تغییر چندانی کند، چون پخش برنامه این کمدین‌ها و تکرارشان به پایان رسیده است.

حالا این رقابت میان دیگر گروه‌های مسابقه «استندآپ» در هفته‌های آتی ادامه خواهد داشت و باید دید چه کسانی به مراحل بالاتر دست پیدا خواهند کرد و کدام کمدین‌ها در خنداندن مردم ایران موفق‌تر خواهند بود.