گروه فرهنگ و هنر- تب و تاب روزهای پایانی سال گذشته برای اعلام اسامی فیلم‌های اکران نوروزی شاید بیشتر از سال‌های قبل بود.

فهرستی که گمانه‌زنی‌های گسترده‌ای را در رسانه‌ها ایجاد و شیوه‌ای متفاوت را برای تایید و اعلام نهایی فیلم‌های نوروزی دنبال کرد؛ ابتدا لیستی چهارتایی از فیلم‌های ایران برگر، رخ دیوانه، استراحت مطلق و طعم شیرین خیال در رسانه‌ها با عنوان فهرست تایید شده منتشر شد تا جای خالی پنجمین فیلم تنها دو روز مانده به آغاز زمان اکران نوروزی پر شود و سرانجام نام فیلم روباه، پرونده گمانه‌زنی‌ها را بست و کنداکتور اکران نوروزی در سینماها نهایی شد.

برهمین اساس بود که روز بیستم اسفندماه سال ۹۳، اولین نمایش عمومی فیلم‌های فهرست نوروزی در سینماها کلید خورد و رقابت بر سر فروش رسما آغاز شد. این رقابت تا ۱۵ فروردین ماه ادامه داشت و فیلم‌هایی که بخت اکران نوروزی داشتند در یک بازه ۲۵ روزه در معرض انتخاب و ترجیح مخاطبان سینماها قرار گرفتند اما نتیجه آنی نبود که تهیه‌کنندگان این فیلم‌ها پیش از اکران تصورش را می‌کردند.

هرقدر اکران عمومی سینما در سال ۹۳ نسبت به سال ۹۲ افزایش داشت، در نوروز امسال فروش فیلم‌ها کاهشی بود تا رکورد سقوط استقبال از سینما به بیش از نصف سال قبل برسد؛ اتفاقی که رسانه‌ها را نیز با شگفتی روبه‌رو ساخت. ایلنا در این باره نوشت: نوروز امسال هم مانند رسم سال‌های گذشته قرعه اکران نوروزی به نام تعداد محدودی فیلم افتاد.

«رخ دیوانه» به کارگردانی ابوالحسن داوودی، «ایران برگر» به کارگردانی مسعود جعفری جوزانی، «استراحت مطلق» ساخته عبدالرضا کاهانی، «طعم شیرین خیال» به کارگردانی کمال تبریزی و «روباه» فیلمی ساخته بهروز افخمی؛ پنج فیلم خوش‌شانسی بودند که موفق به گرفتن پروانه نمایش در نوروز ۹۴ شدند.

فروش به زبان تومان

بر اساس آمار اعلام شده؛ ۴ فیلمِ اخیر مجموعا در ۱۵ روز ایام نوروز ۹۴ و پیش از آن فروش حدود ۳ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومانی داشتند که این رقم در مقایسه با فروش ۸ میلیارد تومانی فیلم‌ها در نوروز ۹۳ نشانگر افتی فاحش است. آنچه در ابتدای سال زنگ خطر را برای سینما به صدا درمی‌آورد؛ افت 8/ 53 درصدی فروش فیلم‌ها در ایام نوروز ۹۴ نسبت به مدت مشابه سال گذشته است.

در میان ۵ فیلم اکران نوروزی؛ «ایران برگر» با فروش حدود یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومانی در تهران و شهرستان‌ها رکورددار فروش است. «رخ دیوانه» نیز با حدود یک میلیارد تومان پله دوم را به خود اختصاص داد.

«استراحت مطلق» هم که طی این مدت از تیزرهای تلویزیونی و رادیویی محروم بود؛ توانست حدود ۸۵۰ میلیون تومان بفروشد. «روباه» فیلمی درمورد ترور دانشمندان هسته‌ای ایران توام با دور مذاکرات نفسگیر لوزان به اکران درآمد و تنها ۱۵۰ میلیون تومان فروخت. سازندگان آخرین فیلم این جدول یعنی «طعم شیرین خیال» تاکنون آماری از میزان فروش فیلم اعلام نکرده‌اند؛ اما گمان نمی‌رود این فیلم زیست‌محیطی فروشی بیش از ۲۰۰ میلیون تومان را تجربه کرده باشد.

رقم‌های فروش در سال گذشته

نوروز سال گذشته؛ «طبقه هساث» به کارگردانی کمال تبریزی بیش از ۲ میلیارد تومان، «معراجی‌ها» به کارگردانی مسعود ده‌نمکی معادل ۴ میلیارد تومان، «چ» به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا یک میلیارد تومان و «خط ویژه» ساخته مصطفی کیایی حدود یک میلیارد تومان فروش داشتند. در مجموع این فیلم‌ها تا یازدهم فروردین ماه۹۳ به فروشی معادل ۸ میلیارد تومان رسیدند؛ حال آنکه آمار فروش امسال فیلم‌های نوروزی تا روز سیزدهم فروردین ماه؛ حدود سه میلیارد و 700 میلیون تومان بوده است.

چرایی افت فروش فیلم‎ها

محمدقاصد اشرفی، رئیس انجمن سینماداران با بیان اینکه شاخص فروش فیلم‌ها در اکران نوروزی در قیاس با سال گذشته کاهش
۷۰ درصدی داشته است، گفت: ۹ روز ابتدایی فروردین ماه این افت کاملا مشهود بود و پس از آن فروش فیلم‌ها به روال طبیعی بازگشت.

او دلیل این کاهش را ایام فاطمیه در روزهای ابتدایی سال، شرایط اجتماعی کشور و تاثیرات مذاکرات لوزان دانست اما تاکید کرد که؛ فیلم‌ها بیشترین ضربه را از تبلیغات خوردند. آنچه که بیشترین لطمه را به فروش فیلم‌ها می‌زند؛ عدم تبلیغات گسترده از طریق رسانه ملی است.

اشرفی با بیان این مطلب که فیلم‌ها در ایام نوروز بهترین چیدمان را ازنظر تنوع داشتند؛ بازهم به عدم همکاری رسانه ملی برای بسترسازی فرهنگی اشاره کرد: ما اگر تبلیغات تلویزیونی نداشته باشیم؛ همه فیلم‌ها با شکست مواجه خواهند شد.

وی افزود: اگر رسانه بخش خصوصی داشتیم شرایط متفاوت بود. صداوسیما به عنوان یک رسانه ملی باید برای همه حوزه‌ها به‌خصوص حوزه فرهنگی که سینما مهم‌ترین آن است کمک‌رسان باشد و بسترسازی مناسب را انجام دهد اما از این نقش غافل شده است.

در جای دیگری؛ غلامرضا فرجی (سخنگوی شورای صنفی) مهم‌ترین دلیل کاهش فروش را در ایام نوروز ضعف برخی فیلم‌ها در جذب مخاطب دانست و گفت: البته ایام فاطمیه را هم نباید بی‌تاثیر بدانیم.

فیلم «ایران برگر» قبل از پخش تیزر تلویزیونی در ایام فاطمیه فروش متوسطی داشت؛ اما پس از این ایام و پخش تیزر از تلویزیون به فروش خوبی دست یافت.

سخنگوی شورای صنفی بر تاثیر پخش تیزر تلویزیونی فیلم‌ها روی فروش آنها تاکید کرد و گفت: مدیران رسانه ملی به توزیع‌کنندگان فیلم‌ها قول مساعد را برای پخش تیزر فیلم‌هایشان داده‌اند، اما اطلاعی از میزان تخفیف و چگونگی این همکاری و مساعدت ندارم.

او تصریح کرد: به لحاظ اقتصادی مردم مشکل دارند؛ تا آنجا که برخی خانوار‌ها سینما را از سبد خانوار خود حذف کرده‌اند، اما به نظر می‌رسد از ۱۵ فروردین به بعد وضعیت فروش فیلم‌ها بهتر شود.

فرجی؛ فیلم‌هایی مانند «محمد رسول‌الله»، «نهنگ عنبر» و «عصر یخبندان» را از فیلم‌های موفقی دانست که در طول سال‌جاری اکران خواهند شد و موجب رونق سینما می‌شوند.