پایان خوش «قصه‌ها» در ونیز

گروه فرهنگ و هنر: هفتادویکمین دوره جشنواره فیلم ونیز که قدیمی‌ترین جشنواره سینمایی جهان و یکی از مهم‌ترین آنها محسوب می‌شود، شنبه شب، ششم سپتامبر با اهدای جوایز به‌کار خود پایان داد و درحالی‌که رخشان بنی اعتماد از سفرش به ونیز و پس از نمایش فیلمش به ایران بازگشته بود، در کمتر از ۴۸ ساعت دوباره به ایتالیا سفر کرد وبا دست پر از ونیز برگشت. خبر خوش برای سینمای ایران در این مراسم این بود که جایزه بهترین فیلمنامه جشنواره امسال نصیب رخشان بنی‌اعتماد و فرید مصطفوی برای فیلم «قصه‌ها» شد. بنی‌اعتماد با آنکه در داخل ایران به‌دلیل حضور فیلمش در ونیز مورد انتقاد است، ولی در جشنواره ونیز امسال مورد استقبال تماشاگران قرار گرفت و فیلم «قصه‌ها» با داستانی تودرتو درباره شخصیت‌های مختلف فیلم‌های قبلی او که حالا به گونه‌ای، به هم مربوط می‌شوند و تا امروز زندگی‌شان ادامه دارد، توانست نظر مساعد داوران جشنواره را به خود جلب کند.

«قصه‌ها» شخصیت‌های خود را که بیشتر از طبقه کارگر هستند، در موقعیت‌ها و تنگناهایی به نمایش می‌گذارد که در نماهای سرد و رنگ‌های تیره محیط قابل حس هستند.

با این حال، «قصه‌ها» فیلمی است متکی بر دیالوگ که در صحنه انتهایی از آن فارغ می‌شود و حس‌های شخصیت‌هایش را در نگاه‌های آنها با ما قسمت می‌کند. ازسویی شیر طلای بهترین فیلم جشنواره ونیز امسال به فیلم «کبوتری که روی شاخه نشسته انعکاس وجود است» ساخته روی اندرسون از سوئد رسید. این فیلم یکی از شگفت‌انگیزترین فیلم‌های جشنواره امسال بود.یک فیلم غریب و دیدنی با شخصیت‌های ویژه‌ای که برآمده از فضای کشورهای اسکاندیناوی هستند و آثار فیلمساز برجسته فنلاندی، آکی کوریسماکی را به خاطر می‌آورند؛ آدم‌هایی که کم حرف می‌زنند و در عین حال، با غرابت خود، هستی را زیر سوال می‌کشند.

اندرسون فیلم را با سه مرگ کمدی آغاز می‌کند؛ به سخره گرفتن اولیه مرگ و رسیدن به زندگی با همه تلخی‌ها و دردسرهایش که می‌تواند قابل ستایش باشد. دوربین اندرسون حرکتی ندارد و تنها در گوشه‌ای از اتاق یا یک کافه ناظر رفتار و حرکات عجیب و غریب شخصیت‌هایش است که در فضایی که گاه سوررئال می‌شود، مهم‌ترین مسائل هستی را با تماشاگر در میان می‌گذارد.

شیر نقره‌ای بهترین کارگردان به آندره کونچالوفسکی از روسیه برای فیلم «شب‌های سفید پستچی» رسید و جایزه بزرگ داوران نصیب فیلم «نگاه سکوت» ساخته جاشوا اوپنهایمر شد. آدام درایور به‌عنوان بهترین بازیگر مرد و آلبا روهواشر به‌عنوان بهترین بازیگر زن هر دو برای فیلم «قلب‌های گرسنه» انتخاب شدند.

فیلم رخشان بنی‌اعتماد چگونه وارد حاشیه شد؟

«قصه‌ها»ی رخشان بنی‌اعتماد که این روزها میان برخی گروه‌ها و رسانه‌هایی چون تلویزیون با سازمان سینمایی واژه‌ مشترکی است که رد و بدل می‌شود، سرانجام جایزه جشنواره مهمی را در بخش فیلم‌نامه گرفت؛ حال این سوال مطرح است که پس از دریافت این جایزه سرنوشت «قصه‌ها» چگونه در ایران رقم می‌خورد؟!

حواشی فیلم «قصه‌ها» در یکی، دو هفته اخیر پررنگ‌تر شد؛ خصوصا از مقطعی که خبر حضور رخشان بنی‌اعتماد در جشنواره ونیز منتشر شد. پس از این حضور بود که چند رسانه، از جمله برخی بخش‌های تلویزیون این سوال را مطرح کردند که حضور فیلم‌های ایرانی در جشنواره‌های خارجی چرا این‌گونه است و وزارت ارشاد چرا نظارتی نمی‌کند؟! غافل از اینکه بحث حضور جهانی سینمای ایران در هیچ مقطعی تحت کنترل دولت نبوده و طبیعی هم هست که نباشد؛ چون دست‌اندرکاران هر جشنواره‌ای طرف حساب‌شان خود دست‌اندرکاران فیلم، به ویژه کارگردان و تهیه‌کننده هستند.

به گزارش «ایسنا»، گروه معترض از این نکته هم غفلت کردند که دست بر روی فیلمی گذاشته‌اند که پروانه نمایش دارد و در جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمده است. این گروه کار را تا جایی پیش بردند که به نوعی سعی کردند حرف توی دهن وزیر ارشاد بگذارند و از سوی این مقام مسوول اظهاراتی را منتشر بکنند که حضور فیلم قصه‌ها را در جشنواره ونیز زیر سوال ببرند.

البته این اظهارات با واکنش حجت‌الله ایوبی رئیس سازمان سینمایی هم مواجه شد که در گفت‌وگویی با سایت رسمی وزارت ارشاد اعلام کرد که صحبت‌های اخیر وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درست منتقل نشده و تاکید کرد: فیلم «قصه‌ها» از ابتدا همه موارد قانونی را طی کرده و خانم بنی‌اعتماد نیز در این راه همراهی‌های لازم را با وزارت ارشاد داشته‌اند. البته در این میان محمدمهدی عسگرپور مدیرعامل خانه سینما هم تلویحا به این موضوعات واکنش نشان داد و برای سینمای ایران روزهای آرامی را پیش‌بینی نکرد و همچنین گفت که بر حضورهای بین‌المللی سینمای ایران ناجوانمردانه تاخته‌اند. اما حالا پس از اهدای جایزه جشنواره فیلم ونیز به فیلم «قصه‌ها» چند پرسش مطرح می‌شود؛ آیا مسوولان وزارت ارشاد این جایزه را به‌عنوان افتخاری برای سینمای ایران به فال نیک می‌گیرند یا تحث تاثیر گروه‌ها و رسانه‌هایی که سعی می‌کنند به آنها بقبولانند این حضورها سیاه‌نمایی است، قرار می‌گیرند و موفقیت سینمای ایران را نادیده می‌گیرند؟! پرسش بعدی این است که چقدر مخالفت‌ها و هجمه‌های رسانه‌های داخلی بر گرفتن این جایزه در جشنواره فیلم ونیز تاثیر گذاشت؟!

بسیاری از کارشناسان، فیلم «قصه‌ها» از کارگردانی چون رخشان بنی‌اعتماد را که همیشه دغدغه اجتماعی دارد، در جمع کارهای او از جمله کارهای متوسطش می‌دانند.

اما وقتی با فیلم‌سازی روبه‌رو هستیم که سال‌ها با فیلم‌هایش همچون «نرگس»، «زیر پوست شهر»، «گیلانه»، «زرد قناری»، «خون‌بازی» و «روسری آبی» زندگی کردیم و حالا پس از سه دهه قرار است شرایط آنها را در جامعه امروز در «قصه ها» ببینیم، مشخص نیست که چگونه سیاه‌نمایی می‌شود؟! راستی کدام یک از مدعیان سینمای دفاع مقدس توانست تصویری از مادری جانباز را آن‌طور که رخشان بنی‌اعتماد در «گیلانه» به تصویر کشید، نشان بدهد؟!

حرف‌های بنی‌اعتماد پس از دریافت جایزه از ونیز

رخشان بنی‌اعتماد پس از دریافت جایزه بهترین فیلم‌نامه جشنواره ونیز گفت:

سینما زبان مشترک همه ملت‌هاست و این جایزه هدیه با ارزشی از جشنواره معتبر ونیز به تماشاگران ایرانی فیلم «قصه‌ها»ست. این کارگردان سینمای ایران در گفت‌وگویی کوتاه با «ایسنا» پس از دریافت جایزه‌اش در پاسخ به این سوال که اخیرا اعلام کردید شرط حضورتان در جشنواره ونیز، فراهم شدن شرایط نمایش فیلم‌تان در ایران است، گفت:حرف تازه‌ای نیست. گفته بودم تا زمانی که نمایش فیلمم در داخل کشور قطعی نشده باشد فیلمم را به جشنواره خارجی نمی‌فرستم. قصه‌ها هم همین مسیر را طی کرد. بنی‌اعتماد با اشاره به جایزه بهترین فیلم‌نامه هفتادویکمین دوره جشنواره و نیز مطرح کرد: افتخار این جایزه متعلق به رفیق و همراه قدیمی‌ام فرید مصطفوی است که قلم او از اولین تا آخرین فیلم همراهم بوده است. او در پایان درباره زمان اکران فیلم «قصه‌ها» گفت: قرار است فیلم در پاییز امسال اکران شود.