محرمانه؛ فقط در ایران!
یکی از مطالبات اساسی سینماگران در دوره جدید همواره شفافیت مالی و آماری مدیران سازمان سینمایی و سایر نهادهای بودجه ریز در حوزه سینما بوده؛ اتفاقی که به طور نسبی از سوی سینماگران صورت پذیرفته است، اما آیا این روحیه شفافیت نزد سینماگران ایران نیز وجود دارد یا وقتی به این سو می‌آییم، اعداد و ارقام، مساله‌ای شخصی می‌شود؟!
همان زمان که پروژه لاله بالا گرفت و سایت‌تابناک از پرداخت ۶/۵ میلیارد تومان به این پروژه خبر داد، شنیده‌هایی درباره عوامل این پروژه نیز مطرح شد که در نوع خود جالب بود. ظاهرا با برخی از عوامل این فیلم قراردادی به این شکل منعقد شده که حتی در دوران تعطیلی پروژه نیز در اختیار این پروژه باشند و رقمی به صورت ماهانه دریافت کنند. تورج منصوری فیلمبرداری این پروژه با همین فرمول عجیب ماهانه ۳۵ میلیون تومان دریافت می‌کرد و مطابق با این قرارداد این رقم حتی در ایامی‌که پروژه تعطیل بوده، به وی تعلق گرفته است.
در این میان درباره دستمزدهای بازیگران این فیلم نیز گفت و شنودهای فراوانی بود که «تابناک» به واسطه عدم اطمینان از رقم آنها از بیانش صرف نظر کرد، هرچند نمی‌شد از رقم‌های قابل‌توجه آنها به سادگی گذشت. برخی از بازیگران قراردادهایی شبیه منصوری امضا کرده بودند و در واقع حتی بدون حضور مقابل دوربین و در زمان تعطیلی پروژه نیز دستمزد ماهانه شان برقرار بود که شیوه چندان اقتصادی نیست، اما وقتی بودجه از بیت‌المال پرداخت می‌شود، میلیون‌ها تومان کمتر یا بیشتر چه توفیری می‌کند؟
در همین پروژه درباره رقم قرارداد نیکی کریمی‌نیز اعداد بسیار بزرگی مطرح می‌شد که در نهایت یکی از مطلعین گفت که رقم قرارداد بسیار پایین تر از آنچه در افکارعمومی‌مطرح شده است و حتی زیر ۱۰۰ میلیون تومان است؛ عددی که چند روز پیش در برخی رسانه‌ها منتشر شد. اعلام حدودی این رقم با یک واکنش اما همراه بود: «اجازه ندارم رقم را بگویم. رقم قرارداد بازیگران خصوصی و جزو مسائل شخصی شان است». نیکی کریمی‌نیز اساسا حاضر به گفت‌و‌گو نشد و ظاهرا احتمال می‌دهد این روزها درباره چه از او خواهند پرسید.
همین وضعیت درخصوص حمید فرخ‌نژاد نیز صادق بود و از قرارداد میلیاردی او برای فیلم پرهزینه استرداد متعلق به فارابی سخن به میان می‌آمد و در نهایت تهیه‌کننده اعلام کرد او برای این پروژه ماهانه ۸۰ میلیون دریافت کرده که با یک حساب سرانگشتی برای ۶ ماه ۴۸۰ میلیون تومان برآورد شد و در نهایت تهیه‌کننده اعلام کرد فرخ‌نژاد ۳۰۰ میلیون تومان برای این پروژه دریافت کرده و در نهایت مشخص نشد فرخ‌نژاد دقیقا چه رقمی‌دریافت کرده، کما اینکه مشخص نشد نیکی کریمی‌چه رقمی‌دریافت کرد و آیا اعدادی که درباره قرارداد کریمی‌برای لاله ذکر می‌شود صحت دارد و او گران‌ترین بازیگر حال حاضر سینمای ایران شده است؟
این فضا در حالی پیش روی سینمای ایران است که سینماگران به محض تغییر مدیریت درخواست شفاف‌سازی در خصوص پروژه‌ها کردند و امروز نیز بیش از ۱۰۰ سینماگر از شیوه تازه سازمان سینمایی و طباطبایی‌نژاد رییس مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی حمایت کردند، اما این حمایت احتمالا مشمول حال خودشان نمی‌شود. در واقع حتی بسیاری از سینماگرانی که پای این لیست را امضا کرده‌اند، اگر بحث انتشار رقم دقیق قراردادهایشان در یک دهه اخیر پیش کشیده شود، نخستین اشخاصی هستند که نسبت به این موضوع موضع منفی خواهند گرفت، چه رسد به آنهایی که در قبال این شفافیت اطلاعات سکوت اختیار کردند.
بگذارید نیکی کریمی را ‌که حاضر به گفت‌و‌گو نشد و هنوز درباره رقم قراردادش حرف و حدیث‌‌هایی در میان است، با نیکول کیدمن بازیگر مشهور آمریکایی مقایسه کنیم. در یک سو بعید است قیمت یکی از قراردادهای کریمی‌را به طور شفاف بیابید و در سوی دیگر، سنت به سنت قراردادهای خانم بازیگر برای افکارعمومی‌مشخص است.
کیدمن که با دریافت ۹۲۸ هزار دلار برای هر دقیقه حضور در یک مجموعه فیلم تبلیغاتی که هریک ۴ دقیقه و معادل ۷۱/۳ میلیون دلار تمام شد، عنوان گران‌ترین بازیگر را در کتاب گینس به نام خود ثبت کرده بود، کارنامه مالی کاملا شفافی دارد که درباره تمامی بازیگران مطرح حاضر در اروپا و آمریکا می‌توان مشابهش را یافت. به برخی از رقم‌های قراردادهای این بازیگر استرالیایی دقت کنید:
روزهای تندر (۱۹۹۰): ۲۰۰ هزار دلار/بیلی بتگیت (۱۹۹۱): ۲۰۰ هزار دلار/دور و دراز (۱۹۹۲): ۲۵۰ هزار دلار/زندگی من (۱۹۹۳): ۵۰۰ هزار دلار/بتمن برای همیشه (۱۹۹۵): ۵/۲ میلیون دلار/تصویر یک بانو (۱۹۹۶): ۵/۲ میلیون دلار/مصلح (۱۹۹۷): ۵ میلیون دلار/جادوی سیاسی (۱۹۹۸): ۶ میلیون دلار/چشمان کاملا بسته (۱۹۹۹): ۵/۶ میلیون دلار/شهر فرشتگان (۲۰۰۱): ۷ میلیون دلار/دیگران (۲۰۰۱): ۷ میلیون دلار/دختر جشن تولد (۲۰۰۱): ۵/۱ میلیون دلار/ساعت‌ها (۲۰۰۲): ۵/۷ میلیون دلار/داگویل (۲۰۰۳): ۸/۲ میلیون دلار/کوهستان سرد (۲۰۰۳): ۱۵ میلیون دلار/تولد (۲۰۰۴): ۱۵ میلیون دلار/مترجم (۲۰۰۵): ۱۵ میلیون دلار/افسون‌شده (۲۰۰۵): ۱۷ میلیون دلار/تهاجم (۲۰۰۷): ۱۷ میلیون دلار/استرالیا(۲۰۰۸): ۱۳ میلیون دلار.
این صفحه برای سایر بازیگران نیز وجود دارد و درآمد بازیگران را به طور متوسط در ثانیه ارزیابی می‌کند؛ شفافیتی که بعید است در سال‌های آتی نیز به سادگی در کشورمان شاهدش باشیم و بزرگ‌ترین مانعش، بزرگ‌ترین ذی‌نفع‌هایشان یا همان سینماگران هستند. آیا این محرمانه‌ها به مدد تدابیر مدیریتی در چهار سال پیش رو، کاملا شفاف خواهد شد و اعلام دستمزدهای سینماگران به امری روتین و عادی مبدل خواهد شد که ارزیابی اقتصادی در سینمای ایران را ساده‌تر از گذشته سازد؟