نتیجه هفتاد سال ممارست در موسیقی*

استاد حسن کسایی

نخست از سر شوق و ذوق شعر می‌سرودم. در آن زمان، تنها همان ذوق برانگیزنده شعرهایم بود. شعرهایی که بهره‌های زیادی داشت. شگفت اینکه اکنون که آن شوق در من پژمرده است، باز هم شعرهایم بهره‌های فراوانی دارد. از زمانی که برای نخستین بار در رادیو نوازندگی کردم (۱۳۲۲)، درست شصت و هفت سال می‌گذرد؛ از زمانی که برای نخستین بار ساز نی را به ارکستر بردم (۱۳۲۷)، شصت و دو سال، از زمانی که برای نخستین بار در برنامه گل‌ها به دعوت داود پیرنیا شرکت کردم (۱۳۳۵)، پنجاه‌و‌چهار سال؛ از زمانی که در آخرین برنامه رادیویی شرکت کردم (۱۳۵۸)، سی و یک سال و از زمانی که دوباره به ضبط نوازندگی مشغول شدم (۱۳۷۸)، یازده سال می‌گذرد. باری، نزدیک به چهل سال است که روی صندلی خانه‌ام، در گوشه‌ای آرام، اما بی‌قرار نشسته‌ام.

لحظه‌ای از اندیشیدن روی موسیقی، و ساختن و نواختن غافل نمانده‌ام. سه سال پیش هم مقداری از ردیف موسیقی ایران را با نی نواختم؛ اینکه می‌گویم «مقداری» به این جهت است که کل ردیف، نوازنده را از خلاقیت و ذوق و ابتکار باز می‌دارد. در اصل، کسانی که به دنبال کمیت گوشه‌ها هستند، اشخاصی هستند که به درستی نه می‌توانند بخوانند و نه می‌توانند بنوازند. پس عقیده دارم که اگر کسی در همین حد یاد بگیرد و بیشتر به دنبال خواندن خوب و نواختن خوب باشد، راه صحیح را طی خواهد کرد.

این آلبوم [ردیف نی]، نتیجه هفتاد سال بررسی و ممارست در موسیقی است. این نکته را هم اضافه کنم که «موسیقی دستگاهی» برای تمام سازها به شرط آنکه بر مبنای «موسیقی آوازی» استوار باشد، کم و بیش یکسان است. در ضمن باید عرض کنم که ردیف مکتب اصفهان و شیراز و تبریز و‌...، عناوین ساختگی است و حقیقت نمی‌تواند داشته باشد. چرا که در اصل یک ردیف بیشتر نداریم، آن‌ هم «ردیف موسیقی ایران» است. این حرف من و حرف شما نیست، کهن است و من امیدوارم که در آینده نیز هنرمندان خوبی در مملکت ما پا به عرصه وجود بگذارند، و نگذارند این موسیقی از بین برود.

در پایان لازم می‌دانم از هنرمند عزیز آقای شهرام میرجلالی، از آقای سیدعباس سجادی (مدیر موسیقی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران)، از همسر و فرزندانم و از سایر دوستان بزرگواری که مشوق اصلی من در اجرای این ردیف بوده‌اند، یاد و سپاسگزاری کنم.

*پیام استاد کسایی به مناسبت انتشار آلبوم «ردیف موسیقی با روایت نی» شامل چهار لوح فشرده از گوشه‌های دستگاه‌های موسیقی ایرانی