رقابت بر سر کلید خانه سینما

علیرضا مجمع

هدف اصلی هیات مدیره آینده؛ قطع بند ناف سینما از دولت

عکس بزرگ: محمد مهدی عسگرپور و فرهاد توحیدی؛ مدیرعامل و نایب رییس فعلی خانه سینما

عکس کوچک: اعضای هیات مدیره فعلی خانه سینما؛ امین تارخ، کامران ملکی، محمدرضا سکوت، مرتضی رزاق کریمی، ابراهیم مختاری و محمد سریر احتمالا محمد مهدی عسگرپور، مدیر عامل فعلی خانه سینما به ذهنش هم خطور نمی‌کرد که دوره پرتنشی را در خانه سینما داشته باشد. دوره‌ای که ورای هر دستاوردی با جنجال‌های ژورنالیستی و تنش‌های از بیرون تحمیل شده همراه بود. به هر حال نمی‌شود از یاد برد که اعضای آکادمی علوم و هنرهای سینمایی آمریکا در این دوره به ایران آمدند و قدم‌های بلندی در روابط خارجی سینمای ایران از طریق مدیریت عسگرپور برداشته شد. اما هر چه بود به پایان رسید دوره پر تنش خانه سینما. از امروز دوره دو ساله دیگری آغاز می‌شود که اگر مدیران جدید این خانه بخواهند از گذشته پند بگیرند، باید خود را از دایره جنجال خارج کنند و به مسائل اصلی این سینمای نحیف بپردازند و نکته اصلی به زعم من در این ارتباط قطع کامل ارتباط خانه سینما با معاونت سینمایی وزارت ارشاد و ساختار دولتی است. ارتباطی که باعث می‌شود از سویی مدیران خانه سینما از دولت متوقع باشند و انجام وظیفه شان را با منت بر سر اهالی این سینما به رخ بکشند و بودجه نداشتن و جور کردن بودجه از منابع دیگر را به عنوان امتیاز مثبت برای خود به حساب بیاورند و از سوی دیگر دولت هم با تنگ کردن گلوگاه تخصیص بودجه‌ای که در ابتدای تشکیل خانه سینما در اساسنامه این خانه آمده است، دست مدیران این مکان صنفی را در حنا بگذارند و بی‌تعارف بگویند: ما با این هیات مدیره مشکل داریم و تا انتخاب هیات مدیره بعدی صبر می‌کنیم! این می‌شود که همه از هم متوقعند و هیچ‌کس هم کار صنفی به معنای واقعی‌اش نمی‌کند. با اتفاقاتی که در این یکی دو روز هم افتاده، کارگردانان و تهیه کنندگان هم علیه مدیران جدید شوریده اند و بهبود اوضاع نابسامان تنها یک امید است. این امید زمانی رنگ واقعیت می‌گیرد که بند ناف خانه سینما به کل از دولت کنده شود و سینمایی‌ها کار صنفی بکنند تا حاشیه‌ای.

فرهنگ و هنر- انتخابات امروز خانه سینما بی‌شک مهم‌ترین و جنجالی‌ترین انتخابات در طول دوران حیات این نهاد شبه دولتی است. این در حالی است که مجمع عمومی عادی خانه سینما برای ارائه گزارش هیات مدیره کنونی از عملکرد دو سال و نیمه و رای‌گیری در مورد هیات مدیره جدید امروز یکشنبه ۲۱ آذر برگزار می‌شود. در هفته‌های گذشته جلساتی در خانه سینما برای تعیین تکلیف مجمع عمومی پیش رو برگزار شد. خانه سینما به واسطه برگزاری جشن سینمای ایران و سایر اقدامات معمول این نهاد در مهر ماه سال ۱۳۸۹ با ۶۰۰میلیون تومان مطالبات پرداخت نشده روبه‌رو بود؛ مطالباتی که با پرداخت نشدن آن طبیعتا خانه سینما همین رقم را به بخش‌هایی که از آن قرض گرفته بدهکار است و رقم بدهی ۶۰۰ میلیونی موجب نگرانی افرادی می‌شود که قصد دارند با ورود به مجمع عمومی خانه سینما نامزد حضور در هیات مدیره شوند.

کنار کشیدن سه صنف مهم از انتخابات

کانون کارگردانان سینمای ایران همواره حضوری مهم و تاثیرگذار در هیات مدیره خانه سینما داشته به این گواه که از ۱۱ هیات مدیره خانه سینما،‌ در هشت دوره نماینده کانون کارگردانان ریاست هیات را بر عهده داشته است. در پنج دوره اخیر یعنی از سال ۱۳۸۱ تاکنون صنفی غیر از کارگردانان بر کرسی ریاست ننشسته و این به خوبی اهمیت حضور نماینده کارگردانان را در انتخابات روشن می‌کند. اما جمعه گذشته این کانون بیانیه ای صادر کرد و طی آن از انتخابات کنار کشید و چالشی جدی را براین مساله افزود. در بیانیه کوتاه کارگردانان آمده بود: «با توجه به عملکرد «خانه سینما» در دوره مدیریتی جاری که تشکل‌های صنفی را به بحران، ناامنی و بلاتکلیفی کشانده و با عنایت به شرایط امروز این خانه و نشست‌های آزمایشی هیات مدیره با روسا و نمایندگان صنوف جهت رسیدن به ترکیب آینده هیات مدیره که در پاره‌ای موارد با زد و بند و تحمیل همراه بود، شورای مرکزی کانون کارگردانان به این نتیجه رسید که در جهت حفظ استقلال خویش در این بازی شتاب‌زده و انتخابات از پیش طراحی شده که قطعا نتایج تلخی را در پی ‌خواهد داشت، مشارکت ننمایند.» و این یعنی آغاز تنش؛ تنشی که تهیه‌کنندگان هم به آن اضافه شدند. اتحادیه تهیه‌کنندگان با صدور بیانیه‌ای از لابی‌های پیش از روز رای‌گیری خبر داد و اسامی هیات مدیره آینده را هم به شکلی فانتزی در بیانیه‌اش آورد. در بند ‌٥ این بیانیه ادعا شده است: «طبق شنیده‌های ما در روز ‌١٥ آذرماه ‌٨٩ در جلسه غیررسمی و با حضور نماینده شورای‌عالی منحله؟! اعضای هیات مدیره شامل آقایان:‌١ ـ ت. م ‌٢ ـ ح. م ‌٣ ـ الف. الف‌٤ ـ ف. ت ‌٥ ـ الف. م ‌٦ ـ م . س ‌٧ ـ م . خ

در یک به اصطلاح شبه‌رای‌گیری قرار است اسامی این افراد در روز ‌٢١/٩/٨٩ از صندوق انتخابات خارج گردد، واقعا این دموکراسی است؟! این رای‌گیری است؟! تکلیف سایر افرادی که خدمتگزاران جامعه اصناف سینما می‌باشند چگونه است. آیا آنها برای پر کردن سالن و تشریفات در مجمع عمومی شرکت می‌نمایند و کاربرد دیگری ندارند و آیا آنها نمی‌توانند انتخاب شوند. در خاتمه اتحادیه‌ تهیه‌کنندگان اعلام می‌دارد در جلسه مورخ ‌٢١/٩/٨٩ حضور هیچ فردی به‌عنوان نماینده تهیه‌کنندگان مورد قبول نیست و ما با این قضیه به شدت برخورد خواهیم کرد. در حالی که صنف یکپارچه‌ تهیه‌کنندگان در حال شکل‌گیری است این به معنای مقابله‌ خانه‌ سینما با این جریان است و صراحتا اعلام می‌کنیم جلسه‌ ‌٢١/٩/٨٩ به هیچ عنوان محمل قانونی نداشته، امیدواریم مدیرعامل، اعضای هیات مدیره و بازرس خانه‌ سینما با این قضایا بی‌تفاوت برخورد نکنند، چراکه باید جوابگوی تخلفات آشکار خود باشند.» به این دو بیانیه، بیانیه صنف مدیران تولید را هم اضافه کنید که آنها هم از انتخابات کنار کشیده‌اند.

نمایندگان سایر صنوف چه کسانی هستند؟

البته سایر صنوف در انتخابات شرکت می‌کنند و در این میان انجمن بازیگران نیز به دفعات حضور موثری در هیات مدیره خانه سینما داشته است. در این دوره این انجمن در شرایطی که وضعیت دو صنف کارگردان و تهیه‌کننده چندان روشن نیست می‌تواند موثرتر از گذشته وارد میدان شود، اما تصور می‌شود چهره‌های جوان بازیگری چندان در این امر موفق نباشند و در جلب اعتماد ضعیف‌تر از آنچه انتظار می‌رود عمل کنند. در دوره یازدهم امین تارخ به عنوان نماینده انجمن بازیگران در هیات مدیره خانه سینما مسوولیت سخنگویی را بر عهده دارد. کانون فیلمنامه‌نویسان نیز یکی از اصناف پر اهمیت خانه سینما است و فرهاد توحیدی نماینده فعلی این صنف در هیات مدیره کنونی برای نامزدی در مجمع عمومی پیش رو معرفی شده است. به این ترتیب توحیدی و کانون فیلمنامه‌نویسان تنها فرد و صنفی هستند که تکلیف خود را با انتخابات دوازدهمین هیات مدیره خانه سینما روشن کرده‌اند.تورج منصوری به عنوان نماینده انجمن فیلمبرداران، محمدرضا موئینی به عنوان نماینده انجمن تدوینگران و محمد سریر به عنوان نماینده انجمن آهنگسازان و امیر اثباتی به عنوان نماینده انجمن طراحان هنری افرادی هستند که تصور می‌شود در انتخابات پیش رو نقشی تعیین‌کننده داشته باشند.در این میان یکی از نگرانی‌های اعضای صنوف سینمایی گرایش خانه سینما به سمت دولت به واسطه برپایی انتخابات پیش رو است که با توجه به گمانه‌زنی‌های موجود در مورد نمایندگان تصور نمی‌شود طیف سینماگران مایل به دولت نقش تعیین‌کننده‌ای در این انتخابات داشته باشند.

بودجه دولتی؛ چالش اصلی آینده

مشکل پرداخت نشدن بودجه خانه سینما، هیات مدیره یازدهم را با حجم بالایی از مشکلات روبه‌رو کرد. بدهی ۶۰۰ میلیونی در کنار انبوه کارهایی که به دلیل نبود بودجه مورد نیاز بی‌نتیجه باقی‌ ماند، تاثیرات منفی پرداخت نشدن بودجه مصوب مجلس را که متعلق به خانه سینما است و باید از کانال معاونت سینمایی به آن پرداخت می‌شد، روشن می‌کند.در تمام این مدتی که خانه سینما از دریافت بودجه خود محروم بود، بارها صحبت‌هایی از سوی معاون امور سینمایی در مورد ارائه اسناد مالی خانه سینما به این بخش دولتی مطرح شده، اما هر بار مدیرعامل خانه سینما از این حرکت نامرسوم خودداری کرده است. طبق اساسنامه خانه سینما مسائل مربوط به اسناد مالی خانه سینما فقط باید به بازرس خانه سینما و مجمع عمومی ارائه شود.خانه سینما از سال گذشته ۱۸۰ میلیون تومان و امسال ۴۵۰ میلیون تومان هزینه مواردی چون جشن سینمای ایران، کارگاه فیلمسازی ۱۲ فیلمساز در فرانسه، نقد و بررسی اسلام‌ستیزی در هالیوود و سایر فعالیت‌ها کرده که تاکنون همه اینها بدهی ۶۰۰ میلیونی این نهاد صنفی را در آستانه برگزاری مجمع عمومی خانه سینما و انتخاب دوازدهمین هیات مدیره این نهاد صنفی به وجود آورده است.