تحت تاثیر غیبت گدار

مراسم اعطای جوایز اسکار افتخاری روز گذشته در غیاب ژان لوک گدار، فیلمساز سرشناس سینمای جهان برگزار شد. آکادمی علوم و هنرهای سینمایی آمریکا شنبه شب طی مراسم ویژه‌ای که همراه با ضیافت شام در لس‌آنجلس همراه بود، جوایز اسکار افتخاری را به فرانسیس فورد کوپولا اعطا کرد.

بنابر اعلام رویترز، کوپولا پس از دریافت این جایزه گفت: من همواره عشق بزرگ و عمیقی به این مراسم سنتی و کلاسیک داشته‌ام.

مراسم شب گذشته تحت تاثیر غیبت ژان لوک گدار بود که پیشتر اعلام کرده بود به علت کهولت سن و مشکلش در خصوص سفر با هواپیما در این مراسم حضور نخواهد یافت.

گدار هم‌اکنون در سوئیس حضور دارد و علاوه‌ بر کهولت سن، با اعتبار و اهمیت این جایزه و اصلی‌نبودن آن نیز مشکل دارد.

ژان لوک گدار به‌پاس یک عمر دستاورد سینمایی و چند دهه فعالیت چشمگیر جایزه اسکار افتخاری را دریافت کرد. در بیانیه‌ آکادمی اسکار آمده است : گدار پس از پنجاه سال همچنان در حال نگارش و کارگردانی است و گاه فیلم‌های جنجالی ساخته است که شهرت او را به‌عنوان یکی از مدرن‌گراهای تاریخ سینمای جهان به ثبت می‌رساند.

ژان لوک گدار در سوم دسامبر سال ۱۹۳۰ در خانواده سوئیسی ثروتمند و فرهیخته‌ای در پاریس زاده شد. در کودکی به تنهایی دلبسته بود. پدرش ژان‌پل گدار پزشکی فرانسوی بود که شهروندی سوئیس را پذیرفته بود و مادرش ادیل مونود دختر یک بانکدار فرانسوی بسیار دارا و توانگر بود. هنگام آغاز جنگ دوم جهانی پدر و مادرش او را به سوئیس فرستادند.

گدار پدرش را منشا دلبستگی او به رمانتیسیسم آلمانی و مادرش را منبع علاقه‌او به داستان می‌داند. گدار روزگار کودکی خویش را به مطالعه، اسکی و سفر به زمین‌های خانوادگی‌اش در هر دو سوی فرانسوی و سوئیسی دریاچه ژنو گذراند.گدار در پایان دهه ۱۹۴۰ به پاریس بازگشت و از دانشگاه سوربن مدرکی در رشته تیره‌شناسی دریافت کرد. اما در شورش با خانواده پروتستان خویش به سینما روی آورد و به گروهی از دوستان همفکر جوان چون کلود شابرول، فرانسوا تروفو، اریک رومر و ژاک ریوت پیوست که بر این انگیزه بودند تا قابلیت‌های نهفته سینما را به کاوش آورند. پدر و مادر گدار دلبستگی او را به سینما نمی‌پسندیدند و بر آن بودند که او همچون نوجوانی نازپرورده رفتار می‌کند. از این روی در ۱۹۵۲ به امید آنکه به او هنجار آموزند از کمک پولی به او دریغ نمودند. گروه دوستان گدار ماهنامه‌ای سینمایی به‌نام لاگازت دو سینما را آفریدند که به‌مدت پنج ماه از مه تا نوامبر ۱۹۵۰ منتشر شد. گدار و دوستانش پس از بسته شدن ماهنامه شان به گاهنامه کایه دو سینما پیوستند که آفریده ژاک دونیل-والکروز، لو دوچا و لئونید کیگل در ۱۹۵۱ بود. این نویسندگان نوپا سینمای کارگردانانی چون آلفرد هیچکاک و هوارد هاوکز را نقد کرده و ویژگی‌های آثار آنان را شناسایی می‌نمودند. گدار درین گاهنامه گاه با نام خود می‌نوشت و گاه با نام مستعار هانس لوکاس. نقدهای نخستین گدار ارزش چندانی نداشتند. به نوشته جفری نوئل اسمیت با خواندن آنها نمی‌شد دریافت که فیلم در چه باره است. هرچند دید او همواره روشنی بخش بود. به نوشته کریس پتیت نقدهای گدار آمیزه‌ای از هیجان، زخم زبان، چاپلوسی و شهرت‌طلبی خودنمایانه بود که سینما را چون دچارشی از مرگ و زندگی پیش می‌نهاد. هر چند از دید گدار هنگامی‌که ما فیلم‌هایی چند را دیدیم به فرجام از دهشت نوشتن آسوده می‌شویم و دیگر زیر باراندیشه به نویسندگان بزرگ احساس حقارت نمی‌کنیم.

دوران نویسندگی گدار چندان دیرپا نبود. او که نمی‌توانست با نوشتن برای زندگی خویش روزی فراهم کند، ناچار به دزدی روی آورد. در آغاز از همبستگان خویش و سپس از دوستان خانواده‌اش و اندکی بعد از دفتر مجله کایه دو سینما دزدید. مادرش به چاره‌جویی کاری در تلویزیون سوئیس برای او پیدا کرد اما او به کارفرمایش هم دستبرد زد و این بار گرفتار قانون گردید تا که پدرش با پرداخت تاوان او را از زندان رهایی داد و به آسایشگاه روانی فرستاد.گدار از آن پس خانواده خویش را برای همیشه رها کرد. پاریس را ترک کرد و به کارگری در ساختن سدی در سوئیس روی آورد که بعدها از آن فیلمی‌مستند ساخت. در ۱۹۵۶ هنگامی‌که دوباره به پاریس بازگشت، کایه دو سینما دگرگون شده و دیگر آن گاهنامه پیشین نبود. اگرچه هنوز بازن و ولاکروز سردبیر بودند ولی نویسندگان جوانی چون فرانسوا تروفو آن را سمت و سوی می‌دادند. روند بارز سینما به گمان آنان بینش نگارندگانی بود چون رنوار، روسلینی، میزوگوچی، لانگ، ری، پرمینجر، هیچکاک و هاوکز.گدار در سال ۱۹۵۹ با اولین فیلم بلند داستانی‌اش با نام از نفس‌افتاده به شهرت رسید. از شاهکارهای سینمایی وی می‌توان به فیلم‌های یک زن شوهردار (۱۹۶۴)، آلفاویل (۱۹۶۵)، مذکر، مونث (۱۹۶۶)، شهوت (۱۹۸۲) و نام کوچک؛ کارمن (۱۹۸۴) نام برد. وی طی چهار دهه فعالیت سینمایی موفق به کسب یک خرس طلا و دو خرس نقره از جشنواره برلین، یوزپلنگ افتخاری جشنواره لوکارنو و شیر طلای جشنواره ونیز شده است.

در مراسم آکادمی اسکار، فرانسیس فورد کوپولا، تهیه‌کننده و کارگردان صاحب‌نام آمریکایی نیز مورد تقدیر قرار گرفت. وی جایزه یادبود اروینگ تالبرگ را دریافت کرد که برای تقدیر از یک عمر تهیه‌کنندگی کوپولا که تاکنون موفق به دریافت پنج جایزه اسکار شده است به وی اعطا شد.از افتخارات سینمایی کوپولا می‌توان به جایزه اسکار بهترین فیلم‌نامه اقتباسی در سال ‌۱۹۷۱ برای پاتون، جایزه اسکار بهترین فیلم‌نامه اقتباسی در سال ‌۱۹۷۳ برای پدرخوانده، جایزه اسکار بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین فیلم‌نامه اقتباسی در سال ‌۱۹۷۵ برای پدرخوانده‌۲، جایزه بافتا بهترین کارگردانی در سال ‌۱۹۷۸ برای اینک آخرالزمان، جایزه دوربین جشنواره برلین در سال ‌۱۹۹۱، جایزه نخل طلا و جایزه فیپرشی جشنواره کن در سال ‌۱۹۷۹ برای فیلم اینک آخرالزمان، جایزه نخل طلا و جایزه بهترین فیلم معنوی جشنواره کن در سال ‌۱۹۷۴ برای فیلم مکالمه، جایزه گلدن‌گلوب برای بهترین کارگردانی در سال ‌۱۹۸۰ برای اینک آخرالزمان، جایزه گلدن گلوب برای بهترین کارگردانی و بهترین فیلم‌نامه در سال ‌۱۹۷۳ برای پدرخوانده، جایزه ویژه پنجاهمین سال تاسیس جشنواره سن‌سباستین در سال ‌۲۰۰۲، شیر طلای افتخاری جشنواره ونیز در سال ‌۱۹۹۲، جایزه صدف طلایی بهترین فیلم و جایزه فیپرشی جشنواره سن‌سباستین در سال ‌۱۹۶۹ برای ماهی پر جنب‌وجوش اشاره کرد.

هشتادوسومین مراسم اعطای جوایز اسکار روز ۲۷ فوریه ۲۰۱۱ (هشتم اسفند) در لس‌آنجلس برگزار خواهد شد و نامزدهای نهایی روز ۲۵ ژانویه معرفی خواهند شد.