تازه‌ها
همسانی مرزهای جهانی و زبانی
مرزهای جهان هر فرد مرزهای زبان او است، زبان اجتماعی‌ترین پدیدار عالم است و انسان به حکم داشتن زبان بالذات یک موجود اجتماعی به شمار میرود. به واسطه زبان، انسان در جایگاهی قرار می‌گیرد که نه‌تنها به آنچه هست و آنچه بوده است آگاهی پیدا می‌کند، بلکه نسبت به آنچه اکنون نیست نیز آگاه میشود. «هستی و زبان» عنوان کتابی از محمدجعفر محمدزاده است که توسط انتشارات اطلاعات در سال ۱۳۹۱ چاپ شده است.در این کتاب که به گفته مولف عصاره آرا و افکار غلامحسین دینانی، استاد فلسفه دانشگاه تهران در کتاب «فلسفه و ساحت سخن» است، نگارنده تلاش می‌کند به این پرسش فلسفی پاسخ گوید که زبان در چه مرتبه‌ای از مراتب وجود آدمی تحقق می‌یابد و چه رابطه‌ای با هستی برقرار می‌کند. او در همین رابطه به گفتاری از فلاسفه مانند صدرالمتالهین شیرازی اشاره می‌کند و می‌نویسد: «به باور این فیلسوف، آنچه درباره هستی صدق می‌کند، درباره زبان نیز صادق است؛ به عبارت دیگر از منظر ملاصدرا، زبان با هستی، خصلتی مشترک دارد و این خصلت آن است که زبان نیز مانند «وجود»- که جز با وجود قابل شناختن نیست- جز با زبان شناخته نمی‌شود. «هستی و زبان» در ۱۱ فصل نگاشته شده و «عالم هستی کلام خداوند است» عنوان فصل ابتدایی است. در این فصل محمدزاده اندیشه ملاصدرا در خصوص زبان را به عنوان سخن آغازین خود می‌آورد که بر اساس آن عالم هستی جز به واسطه کلام الهی ظاهر و آشکار نمی‌شود. نخستین صدایی که از نگاه این فیلسوف در گوش کائنات طنین افکن شد، کلمه «کن» وجودی بود که کلام خداوند تبارک و تعالی است. منطق و گفتار عنوان فصل دیگری از هستی و زبان و مشابه فصلی از کتاب دینانی است. از نگاه نویسنده جدایی گفتار از اندیشه بی معنی است و کسی نمی‌تواند از انفصال میان فلسفه و زبان و منطق و گفتار سخن بگوید. «واژه شناسی و علوم مربوط به لغت» عنوان فصل سوم این کتاب است و درآن نگارنده ضمن معادل گرفتن لغت با لوگوس، این کلمه را در پیشبرد اندیشه‌ها بسیار موثر ارزیابی می‌کند، چرا که لوگوس جز عقل کامل نیست. او همچنین حرف را برتر از اسم و فعل شمرده و آن را عامل ربط و انتظام می‌داند.
نقش عقل در پیدایش علم نحو موضوع فصل چهارم است و در فصل پنجم محمدزاده مبانی پیدایش فکر فلسفی را مدنظر قرار می‌دهد. از نگاه او کسانی که زبان را فقط یک امر کاربردی دانسته و آن را به اندازه یک ابزار مورد بررسی وشناسایی قرار می‌دهند به این نکته بنیادی توجه ندارند که شناسایی همین ابزار نیز در پرتو زبان صورت می‌گیرد.
در فصول بعدی «هستی و زبان» زبان و زمان، علم و معرفت، نسبت علم با معلوم در کنار مواردی نظیر واضعان الفاظ- واضعان شرایع، معضل بزرگی به نام موضوع له مورد کنکاش و بررسی قرار می‌گیرد. به باور نگارنده عقل در هر مرتبه‌ای از مراتب هستی که ظهور یابد، زبان نیز در همان مرتبه قرار می‌گیرد و آنچه از این سخن حاصل می‌آید، این همانی اندیشه، زبان و هستی است.
«هستی و زبان» در شمارگان ۲۱۰۰ نسخه و با قیمت ۲۵۰۰ تومان در کتابفروشی‌ها موجود است.
ارسال نظر