در آستانه یک فرصت سوزی تاریخی

علیرضا مجمع

بارها در این سیستم فرهنگی(وایضا ورزشی و ساختارهای اجتماعی و سیاسی) اتفاق‌هایی افتاده که باعث شده جمله معروفی دهان به دهان بچرخد: فقط در ایران ممکن است این اتفاق رخ دهد! آخرین مساله پیش روی سیستم فرهنگی- و سینمایی- ایران روند معرفی فیلم منتخب ما به آکادمی علوم و هنرهای سینمایی-اسکار- است که به هیچ‌وجه پیش‌بینی نمی‌شد دست کم امسال با چالشی عمیق مواجه شود؛ اما با توجه به اینکه فقط در ایران ممکن است چنین اتفاقی رخ دهد این مساله به چالش پیش‌بینی نشده‌ای تبدیل شده که اگر عاقبتش به خیر شود شانس آورده‌ایم.

تکلیف خودمان را روشن کنیم، می‌خواهیم در اسکار نتیجه بگیریم یا نه؟ حرف و حدیث‌هایی که شنیده‌ایم می‌گوید خودمان را گذاشته‌ایم سر کار. امسال بیش از هر سال دیگری شانس داریم که مجسمه طلایی را بگیریم؛ اما ظاهرا خوان خودمان سخت تر از خوان آکادمی است. اگر از ابرخوان خود عبور کنیم، اعضای آکادمی آدم‌های منعطف‌تری هستند احتمالا!

جدایی نادر از سیمین از معاونت سینمایی مجوز رسمی ساخت و نمایش دریافت کرده، پس یعنی مساله ممیزی نداشته یا اگر هم داشته رفع شده است. همچنین در جشنواره فجر گذشته توانسته از هیات داوران جشنواره‌ای که متولی اصلی‌اش دولت است جایزه بگیرد، پس یعنی به لحاظ ساختاری هم مقبول نظر افتاده است. در اکران ایران هم که دیگر گفتن ندارد فروش بیش از سه میلیاردی‌اش یعنی مخاطب با فیلم ارتباط گرفته است.

اقبال بیش از حد تصور جشنواره‌های فرنگی از فیلم و در پی آن فروش حیرت‌انگیز در اروپا نشان از فیلمی با استانداردهای جهانی دارد. دست کم تعداد تماشاگرانش در فرانسه بیش از تماشاگران تهرانی‌اش شده است. این اکران هنوز ادامه دارد؛ در حالی که فیلم هنوز در آمریکا اکران نشده است.

اعضای آکادمی بی‌شک آدم‌های آشنا با روند سینما در جهان هستند، ضمن اینکه در یک جا نمی‌نشینند فیلم ببینند. پس فیلمی را می‌بینند که بهشان معرفی شده باشد یا درباره آن خوانده باشند. جدایی...وقتی در حضور فیلم برنده نخل طلای امسال در سیدنی جایزه بهترین فیلم را گرفته، شاخک‌های آکادمی نشینان را جنبانده است بی‌تردید. اما ظاهرا داریم از آنها این فرصت را می‌گیریم.

سال گذشته بعد از بردن خرس طلای برلین در جایی نوشتم: «می‌بینم اصغر فرهادی را روی سن کداک تیاتر که مجسمه طلایی در دستانش است.» در این فکرم توی این تصویر در این روزها تجدید نظر کنم!

در محفلی رندی گفت:«دو ضربدر دو چند می‌شود؟» گفتند بیایید هیاتی تشکیل دهیم ببینیم جواب این سوال چیست! حکایت هیات نه نفره معرفی فیلم به مراسم آکادمی اسکار حکایت این سوال و جواب است.

این روزها خبر اصلی رسانه‌های سینمایی معرفی نماینده ایران به اسکار است. هر رسانه‌ای سعی دارد گزینه مورد نظرش را بیشتر مطرح کند. تا چند روز گذشته تنها صحبت از جدایی نادر از سیمین بود. تا اینکه خبرگزاری فارس فیلم «یه حبه قند» رضا میرکریمی را برای اسکار پیشنهاد داد؛ فیلمی که با توجه با قوانین اسکار عملا نمی‌تواند معرفی شود. تا اینکه در روزهای اخیر با شروع اکران آلزایمر و حضور مدیرعامل فارابی در افتتاحیه این فیلم بحث معرفی این فیلم به اسکار مطرح شد. با چند واکنش از طرف افراد نزدیک به معاونت سینمایی به نفع این فیلم به نظر می‌رسد شانس این فیلم برای معرفی به اسکار در حال افزایش است. مجموعه زیر آخرین صحبت‌ها درباره معرفی نماینده ایران به اسکار است.

الزاما قرار نیست فیلم ایران جدایی نادر از سیمین باشد

بانی‌فیلم سه‌شنبه گذشته در حاشیه خبری که از مهلت ۲۰ روزه ایران برای معرفی نماینده‌اش سخن می‌گفت یک جمله کوتاه نوشت: در حالی که ۲۰ روز به معرفی نماینده سینمای ایران به اسکار باقی مانده مسوولان سینمایی می‌گویند الزاما قرار نیست فیلم ایران جدایی نادر از سیمین باشد.

مدیر عامل فارابی: آلزایمر از گزینه‌های معرفی به اسکار است

احمد میرعلایی مدیر عامل بنیاد سینمایی فارابی با حضور در افتتاحیه فیلم آلزایمر ضمن تمجید از این فیلم گفت: طبق گمانه‌زنی‌ها فیلم سینمایی «آلزایمر» جزو یکی از پنج فیلم برتر خواهد بود. البته این خبر در حد گمانه‌‌زنی‌ است، اما این فیلم یکی از گزینه‌های اسکار است.

جدایی نادر از سیمین به اسکار معرفی نمی‌شود!

خبرآنلاین در مطلبی پیش بینی کرده که به دلایل مختلف فیلم فرهادی به اسکار نخواهد رفت. این سایت با وجود اینکه نویسنده مطلب از طرفداران فیلم است اما در شش دلیل شانس آن را بسیار کم می‌داند. دو دلیل آخر مطلب به این شرح است:

پنجمین دلیل برای این پیش بینی نظر منفی یکی دو منتقد معتمد آقایان درباره فیلم است که ظاهرا طرف مشورت هم قرار می گیرند. اینان با مواضع مشکوک و خصومت بارشان هرجا توانستند با دلایل بی‌اساس و ژست هایی که انگار بر استدلالی مبتنی است، خود را فریب دادند و خورشید را انکار کردند.

و ششمین دلیل آنکه تجربه ثابت کرده در این معاونت معمولا کارهایی که درست است و باید انجام شود، نمی‌شود و کارهایی که نباید، انجام می‌شود.

جهانگیر الماسی: آلزایمر و آسمان محبوب بهترین گزینه‌ها هستند

جهانگیر الماسی دیگر فرد نزدیک به معاونت سینمایی بود که از آلزایمر حمایت کرد. او در گفت‌وگو با فارس گفت: من فیلم سینمایی «آلزایمر» (احمدرضا معتمدی) را بهترین گزینه برای معرفی به آکادمی اسکار می‌دانم.

الماسی، موضوع «انتظار» و حرف جهانی فیلم را دلیل انتخاب خود عنوان کرد.

وی در ادامه افزود: فیلم دیگر که به نظرم شایستگی حضور در اسکار را دارد، «آسمان محبوب» ساخته داریوش مهرجویی است؛ البته به این شرط که کیفیت چاپ درست شود.

وی افزود: این فیلم عطف به مدرسه فرهنگی است که در حوزه حکمت و فلسفه اسلامی با تولیت آقای دکتر نصر در آمریکا وجود دارد. مدرسه‌ای که افراد آن از اصحاب سه‌شنبه تهران بودند و در آن بزرگوارانی چون علامه طباطبایی حضور داشتند. همچنین بخشی از پیام فیلم، موضوع انتظار است که فکر می‌کنم حرف فیلم، حرف جهانی است.

تو را به ارواح جدتان فرهنگ و هنر را به سیاست آلوده نکنید

در پی مطرح شدن نام آلزایمر برای اسکار و امکان معرفی نشدن جدایی نادر از سیمین بحث‌های متعددی صورت گرفت. احمدرضا معتمدی کارگردان آلزایمر نامه‌ای نوشت که در ادامه می‌آید:

اهالی محترم فرهنگ و هنر و ملت شریف ایران اجازه بدهید هیات انتخاب فیلم برای اسکار به دور از جنجال‌آفرینی و تفرقه‌افکنی انتخاب اصلح خویش را نموده و از آنها بخواهید تا دلایل و شواهد گزینش خود را ارائه نمایند. سپس داوری کنید. فارغ از آنکه اسکار مثل مهریه می ماند. نه تا به حال به ما داده‌اند ونه از ما کسی گرفته است که اینقدر برای آن غش و ضعف می کنند. ما را هم وارد بغض‌ها و کینه‌ها و دعواهای سیاسی خود نکنید. تمام مصیبت‌ها و محرومیت‌هایی که در این سال‌ها کشیده‌ایم مربوط به این بوده است که عضو هیچ جناح سیاسی نبوده‌ایم. آلزایمر تنها یک گام بسیار کوچک و ابتدایی برای رسیدن به سینمای مستقل و اندیشه بومی است و نه چیز دیگر. ای کاش اصغر فرهادی امسال هم یک درباره الی دیگر ساخته بود تا من برایش صد هزار امضا جمع کنم. تو را به ارواح خاک جد و آباءتان فرهنگ و هنر را به سیاست آلوده نکنید.

انتخاب هر فیلمی به جز «جدایی نادر از سیمین» فرصت‌سوزی تاریخی است

همایون اسعدیان نظراتش را برای معرفی فیلم ایرانی به اسکار مطرح و تاکید کرد: بهترین گزینه، فیلم «جدایی نادر از سیمین» است.

اودر گفت‌وگو با ایسنا درباره مولفه‌های نماینده ایران در مراسم اسکار بیان کرد: هر انتخابی به جز «جدایی نادر از سیمین» برای معرفی به اسکار یک کج‌سلیقگی فرهنگی و فرصت‌سوزی تاریخی است.

وی در عین حال گفت: باورم این است که «جدایی نادر از سیمین» آنچنان پتانسیلی دارد که به احتمال قریب به یقین جزو پنج نامزد دریافت اسکار در بخش فیلم‌های غیرانگلیسی زبان قرار خواهد گرفت و حتی دریافت جایزه آکادمی اسکار برای این فیلم بسیار محتمل است. ممکن است سال‌ها طول بکشد که فیلمی مانند «جدایی نادر از سیمین» در سینمای ایران ظهور کند و مقبولیتی اینچنینی به دست بیاورد. امروز فیلم جایگاهی برای خودش پیدا کرده که ما باید آن‌را در نظر بگیریم نه اینکه فیلم را از دیدگاه شخصی و مورد پسند خودمان نقد کنیم.

پنالتی زدن در دقیقه ۹۰

علیرضا شجاع‌نوری کارشناس امور بین‌الملل سینما هم در برنامه تلویزیونی هفت جمعه شب درباره مساله فرستادن فیلم ایرانی به مراسم اسکار ، انتخاب فیلم برای مراسم اسکار را به پنالتی‌زدن در دقیقه ۹۰ بازی فوتبال تشبیه کرد و گفت:در این شرایط باید احتمال گل شدن گل مدنظر قرار بگیرد و فردی انتخاب شود که می‌تواند این مهم را به انجام برساند، نه فردی که حضور مستمری در تمرینات داشته است.ابتدا باید مشخص کنیم که می‌خواهیم در مراسم اسکار شرکت کنیم یا نه و بعد ببینیم چه فیلمی صلاحیت بیشتری برای حضور در این مراسم دارد.

***

این آخرین واکنش رسانه‌ها بود به معرفی نماینده سینمای ایران به اسکار. در حالی که جدایی نادر از سیمین با یک اکران جهانی قدرتمند و حضور موفق در جشنواره‌ها آماده رقابت در اسکار می‌شود به نظر می‌رسد درپس تصمیمات مدیران سینمایی یک فرصت‌سوزی تاریخی مستتر شده‌است.