وقتی فیلمساز به منتقد حتی نگاه نمی‌کند!

آتیلا پسیانی در برنامه سینمایی «هفت» از سیستم جذب بازیگر در سینمای ایران انتقاد کرد. به گزارش مهر، برنامه سینمایی «هفت» جمعه ۲۱ مردادماه اختصاص به نقد و بررسی فیلم سینمایی «سوت پایان» به کارگردانی نیکی‌کریمی داشت. آتیلا پسیانی هم مهمان این هفته برنامه «هفت» بود که در ارتباط با دنیای بازیگری نظرات خود را بیان کرد.

آتیلا پسیانی بازیگر سینما و تلویزیون و کارگردان و بازیگر تئاتر، مهمان برنامه بود. وی درباره وضعیت بازیگری در سینمای امروز ایران گفت: یکی از دلایل اصلی بروز مشکلات در سینمای ایران به وجود آمدن بحران بازیگری در سینما است. همه بازیگران مطرح سینمای ایران منحصر به فرد هستند و در طول این سال‌ها هیچ جایگزینی برای آنها پیدا نشده است که برای نمونه بتواند در صورت لزوم جای آنها را در برخی نقش‌ها پر کند.

وی با بیان اینکه در همه جای دنیا برای نقش‌های مختلف در سنین مختلف جایگزین‌های مشخصی وجود دارد، اما متاسفانه در سینمای ایران این طور نیست، ادامه داد: بازیگری یک علم است و استعداد، تخصص، بیان و بدن مناسب زیر مجموعه این علم هستند. بنابراین باید علم بازیگری را فراگرفت. متاسفانه در سینمای ما مقوله بازیگری آنقدر سخیف شده و سطحش پایین آمده است که دیگر چیزی به عنوان تلاش در بازیگران ما وجود ندارد.

بازیگر «نسل سوخته» عنوان کرد: باید ابتدا سیستم جذب مناسبی برای بازیگران وجود داشته باشد. سپس در این سیستم درست به آموزش و تربیت این نسل پرداخته شود. چون در حال حاضر سیستم جذب بازیگر در سینمای ما اصولی نیست، بنابراین خروجی مناسبی هم ندارد. به همین دلیل است که من هشت سال است که تدریس بازیگری را کنار گذاشته‌ام.

وی افزود: مدت‌ها قبل طرحی را ارائه دادم که یک بازیگردان در برخی پروژه‌های سینمایی حضور داشته باشد تا بتواند قبل از فیلمبرداری بازیگران تازه کاری را که قرار است به دنیای سینما وارد شوند، مثلا به مدت دو ماه آموزش و تمرین دهد. البته می‌دانم که این مدت کافی نیست، اما برای یک بازیگر تازه کار نیاز است. متاسفانه این طرح مورد استقبال قرار نگرفت چون اساسا شغل بازیگردانی حرفه پرسوءتفاهمی است.

همچنین نیکی کریمی کارگردان فیلم و نیما حسنی‌نسب به عنوان منتقد مهمان همراه با مسعود فراستی در این نشست حضور داشتند.

در ابتدا کریمی درباره چگونگی نگارش فیلمنامه «سوت پایان» گفت: فیلمنامه این فیلم را حدود سه سال پیش نوشتم و در طول این سال‌ها کامل‌تر شد. یک ماه قبل از فیلمبرداری با آقای کامبوزیا پرتوی جلسه ای داشتیم و فیلمنامه را بازخوانی کردیم. قرار شد ایشان پیشنهادهایی برای روتوش و قوام دیالوگ‌ها به من ارائه دهند تا زمان فیلمبرداری همه چیز کامل باشد. مثلا جام جهانی در طول همفکری با آقای پرتوی به فیلم افزوده شد. چون فیلمبرداری نیز همزمان با جام جهانی انجام می شد.

وی ادامه داد: من در جشنواره فیلم لوکارنو داور بودم و در آنجا فیلمی از خانم مهوش شیخ‌الاسلامی دیدم که درباره خانم‌هایی بود که همسرانشان را به طرق مختلف به قتل رسانده بودند. دیدن این فیلم زمینه‌ای شد برای ساختن «سوت پایان». فراستی درباره فیلم گفت: «سوت پایان» بین یک نگاه انسان دوستانه و سانتی مانتال و یک نگاه اجتماعی در حرکت و نوسان است. مقدمه فیلم به شدت طولانی است و بسیار دیر به دغدغه اصلی فیلم که قصه مادر و دختر است وارد می شود. سوژه اصلی فیلم تبدیل به ابژه شده است.

وی ادامه داد: حتی در پوستر طراحی شده برای فیلم نیز بیشتر به سحر و شوهرش پرداخته شده است. همسر سحر هم شخصیتی تیپ گونه، ساده و نخ نما دارد که بیشتر مساله‌اش خانه‌دار شدن است. این زن و مرد هیچ وجه اشتراکی با یکدیگر ندارند؛ چون مرد به شدت سطحی و زن متفکر است.

حسنی نسب در جواب صحبت‌های فراستی با بیان اینکه قصه اصلی فیلم متعلق به سحر است، گفت: قصه فیلم دیر آغاز نمی‌شود. چون ابتدا از معضلی برای یافتن نابازیگر فیلم شروع می‌شود و اتفاق بعدی فیلم یعنی قصه دختر و مادرش بعدا وارد قصه می‌شود. بحران اولیه ابتدا تعریف و ساخته می‌شود بعد وارد بحران دوم می‌شویم که بسیار هولناک‌تر است.

فراستی معتقد بود که جلوی دوربین قرار گرفتن راوی (سحر) بیش از حد زیاد است. بنابراین کلوزآپ‌های بیش از اندازه‌ای که از راوی در فیلم دیده می‌شود، باعث دور شدن از سوژه اصلی شده است. به جای اینکه مخاطب اتفاقات را از دید او ببیند بیشتر زمان فیلم اختصاص به نمایش شخصیتی دارد که پی او وی را می‌بیند.

نکته قابل ذکر این برنامه این بود که نیکی کریمی در جایگاه فیلمسازی که در برابر منتقد سختگیر برنامه نشسته بود، در برابر حرف‌های مسعود فراستی حتی به او نگاه هم نمی‌کرد، چه برسد به اینکه بخواهد جواب او را هم بدهد. این رفتار فیلمساز جوان ما نشان می‌دهد که چقدر این برنامه در برقرار کردن دیالوگ بین فیلمساز و منتقد ناموفق بوده است و بعد از گذشت بیش از یک سال از شروع هفت نه منتقد برنامه و نه فیلمسازان مقابل منتقد تعامل مناسبی نتوانسته‌اند با یکدیگر برقرار کنند.