فعالان ادبی نگران آینده کاری‌شان هستند
گارد بسته مقابل هوش مصنوعی
ونسا ون هافوگن، مدیر بازرگانی انتشارات VBK، اعلام کرده است که این انتشارات در نظر دارد از هوش مصنوعی برای ترجمه ۱۰عنوان کتاب تجاری استفاده کند و این تصمیم با هدف تسریع فرآیند ترجمه و دسترسی گسترده‌تر مخاطبان به این آثار گرفته شده است. ون هافوگن تاکید کرده که این پروژه آزمایشی صرفا برای ترجمه داستان‌های تجاری و عامه‌پسند در نظر گرفته شده است و از هوش مصنوعی برای ترجمه آثار ادبی فاخر استفاده نخواهد شد. این تصمیم به این دلیل اتخاذ شده است که آثار ادبی فاخر معمولا دارای ظرافت‌های زبانی و ادبی هستند که ترجمه آنها نیازمند دقت و حساسیت بالایی است و ممکن است هوش مصنوعی نتواند به‌خوبی از عهده آن برآید. یکی دیگر از مدیران این ناشر نیز به این نکته اشاره کرده که در این پروژه، هوش مصنوعی تنها به عنوان یک ابزار کمکی مورد استفاده قرار خواهد گرفت و فرآیند ترجمه همچنان تحت نظارت و ویرایش انسان انجام خواهد شد. نویسندگان نیز باید مجوز لازم برای استفاده از هوش مصنوعی در ترجمه آثارشان را صادر کنند.
واکنش نویسندگان و منتقدان
میشل هاچیسون، برنده جایزه بوکر بین‌المللی ۲۰۲۰، در واکنش به این خبر، ابراز نگرانی کرده است. وی بر این باور است که این تصور که آثار تجاری فاقد عناصر خلاقانه هستند و بنابراین می‌توان از هوش مصنوعی برای ترجمه آنها استفاده کرد، توهین‌آمیز است. به گفته وی، همه آثار ادبی، صرف نظر از ژانر، دارای ارزش هنری هستند و شایسته ترجمه باکیفیت هستند.
تصمیم ناشر هلندی، VBK، برای استفاده از هوش مصنوعی در ترجمه کتاب‌های تجاری، نگرانی‌های جدی را در میان نویسندگان و مترجمان برانگیخته است. این تصمیم، ترجمه‌های نادرست یا گمراه‌کننده را راهی بازار کرده و بسیاری را نگران کیفیت و اصالت آثار ترجمه‌شده کرده است. اگرچه استفاده از فناوری‌های جدید برای افزایش کارایی، امری طبیعی است، اما رویکرد بی‌پروای VBK در این زمینه، جای نگرانی دارد. بسیاری از نویسندگان این انتشارات نگرانند که آثارشان به‌درستی و با حفظ ظرافت‌های زبانی و ادبی ترجمه نشود.
یک نظرسنجی انجام‌شده توسط انجمن نویسندگان بریتانیا، تصویری نگران‌کننده از تاثیر هوش مصنوعی بر بازار کار مترجمان ارائه می‌دهد. بیش از یک‌سوم مترجمان گزارش کرده‌اند که به دلیل ظهور هوش مصنوعی، کار خود را از دست داده‌اند و بیش از ۴۰درصد از آنها کاهش درآمد داشته‌اند. همچنین، بیش از ۷۵درصد از مترجمان معتقدند این فناوری در آینده به طور جدی بر درآمد آنها تاثیر منفی خواهد گذاشت. توماس بانستد، مترجمی که از زبان اسپانیایی ترجمه می‌کند، بر اهمیت تفاوت بین ترجمه ادبی و تجاری تاکید کرده است. وی معتقد است در‌حالی‌که ممکن است ترجمه‌های ساده و روتین به هوش مصنوعی سپرده شود، ترجمه ادبی همچنان به مهارت‌های انسانی و درک عمیق از زبان و فرهنگ نیاز دارد. نیکولا اسمالی، مترجم زبان‌های سوئدی و نروژی، معتقد است در آینده نیز ترجمه آثار پیچیده و ادبی همچنان توسط مترجمان انسانی انجام خواهد شد. با‌این‌حال، وی نگران است مترجمانی که در‌حال‌حاضر به دلیل افزایش استفاده از هوش مصنوعی در ترجمه آثار تجاری و عاشقانه با کاهش حجم کار مواجه شده‌اند، به سمت ترجمه آثار ادبی روی آورند و در نتیجه رقابت در این حوزه افزایش یابد. ایان گیلز، رئیس انجمن مترجمان بریتانیا، نیز این نگرانی را تایید کرده و کاهش قابل‌توجه درآمد خود از ترجمه آثار تجاری را در سال ۲۰۲۳گزارش داده است. به گفته وی، این کاهش درآمد می‌تواند به افزایش استانداردهای ورود به صنعت ترجمه ادبی منجر شود و در نتیجه تنها مترجمانی که به درآمد حاصل از ترجمه نیازی ندارند، بتوانند به این حوزه وارد شوند.
راهکار ناشران
در همین راستا، ناشران نیز به دنبال راهکارهایی برای کاهش هزینه‌های ترجمه و افزایش بهره‌وری هستند. یکی از این راهکارها، روش پس‌ویرایش است. در این روش، ابتدا یک مترجم هوش مصنوعی متن را ترجمه می‌کند و سپس یک ویرایشگر انسانی، ترجمه ماشینی را بررسی و اصلاح می‌کند. این روش به ناشران اجازه می‌دهد هزینه‌های ترجمه را کاهش دهند، اما در‌عین‌حال کیفیت ترجمه را نیز حفظ کنند. شرکت Nuanxed که در زمینه تسهیل ترجمه با استفاده از روش پس‌ویرایش فعالیت می‌کند، معتقد است اگرچه نقش مترجمان انسانی در حفظ کیفیت ترجمه‌های ادبی بسیار مهم است، اما آنها باید خود را با پیشرفت‌های تکنولوژیکی وفق دهند و از ابزارهای هوش مصنوعی به عنوان مکمل کار خود استفاده کنند. رابرت کاستن کارلبرگ، مدیرعامل این شرکت، بر این باور است که ترکیب هوش مصنوعی و مهارت‌های انسانی می‌تواند به افزایش بهره‌وری و کیفیت ترجمه بدون قربانی کردن خلاقیت منجر شود. نیکولا اسمالی، مترجم زبان‌های سوئدی و نروژی، به چالش دیگری در مورد استفاده از روش پس‌ویرایش اشاره می‌کند. او معتقد است این روش به جای کاهش حجم کار مترجمان، می‌تواند برعکس، میزان کار آنها را افزایش دهد، زیرا مترجمان مجبور هستند متن‌های ترجمه‌شده توسط هوش مصنوعی را با دقت بسیار بالایی بررسی کنند تا اشتباهات احتمالی در معنا، سبک و اصطلاحات را تصحیح کنند. به گفته اسمالی، همکارانی که تجربه پس‌ویرایش دارند، تاکید می‌کنند که این کار نیازمند تمرکز و دقت بسیار بیشتری نسبت به ترجمه مستقیم متون است، زیرا متن تولیدشده توسط هوش مصنوعی اغلب بسیار معقول به نظر می‌رسد و تشخیص اشتباهات در آن دشوار است.
نتایج یک نظرسنجی در انجمن نویسندگان بریتانیا نشان می‌دهد اکثریت قریب به اتفاق اعضای این انجمن، یعنی ۹۴درصد، خواهان دریافت غرامت در صورتی هستند که آثارشان برای آموزش و توسعه ابزارهای هوش مصنوعی مورد استفاده قرار گیرد. این امر نشان‌دهنده نگرانی عمیق نویسندگان، مترجمان و سایر فعالان حوزه خلاقیت از استفاده بی‌رویه و غیرقانونی از آثارشان است. به همین دلیل، ضرورت وضع قوانین و مقررات مناسب برای توسعه و استفاده اخلاقی و قانونی از هوش مصنوعی بیش از پیش احساس می‌شود.
با وجود تمام چالش‌ها و نگرانی‌ها، ایان گیلز، رئیس مشترک انجمن مترجمان بریتانیا، معتقد است ترجمه خلاقانه و ادبی همچنان به صورت سنتی و توسط انسان‌ها انجام خواهد شد.
به گفته وی، بسیاری از افراد به دلایل مختلف همچنان ترجیح می‌دهند آثار ترجمه‌شده توسط انسان را بخوانند و به دنبال محتوای اصیل و باکیفیت هستند.
