چرا کشورهای همسایه در حال ساخت سریال درباره بزرگان ایران هستند؟
سرقت رسانه‌ای مفاخر ایران
پویش‌های تبلیغاتی گسترده در کشورهای همسایه در راستای انتساب مفاخر تاریخ ایران به خودشان طراحی و اجرا شده و در این میان شاید مهم‌ترین ابزار برای مصادره این مفاخر، تولید سریال‌های متعدد و فیلم‌های سینمایی باشد. ساخت سریال‌های زندگی‌نامه‌ای متعدد درباره مولانا در ترکیه، خوارزمی در تاجیکستان، نظامی گنجوی در آذربایجان، ابن‌سینا در امارات و ... نشان‌دهنده یک نبرد رسانه‌ای بزرگ بر سر تاریخ است. اتفاقی که اهمیت ساخت سریال‌های تلویزیونی و فیلم‌های سینمایی باکیفیت درباره این شخصیت‌های برجسته را بیش از پیش نشان می‌دهد.
مولانا
یکی از نمونه‌های بارز و معروف ادعای واهی کشورهای همسایه درباره مفاخر کشور ما، ادعای کشور ترکیه درباره مولاناست. تا جایی که چندین بار از مولوی به عنوان اندیشمند ترک نام برده‌اند. سال ۲۰۲۲ هم سریالی در ترکیه با نام «رومی» تولید و پخش شد تا سندی بر مدعای غلط اهل ترکیه بودن مولانا باشد. البته که ارائه سندهای تاریخی و فرهنگی بر عهده اندیشمندان و ادیبان است، اما هنرمندان هم باید نقش خود را در این زمینه به نحو احسن ایفا کنند. مسلما شاعری که تمامی اشعارش فارسی بوده به کدام فرهنگ و تمدن تعلق دارد. در رابطه با مولانا سریال «جلال‌الدین» سال ۱۳۹۳از سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شده است.
ابن سینا
از طرف دیگر ابوعلی سینا، دانشمند و حکیم ایرانی، هم توسط چند کشور در معرض مصادره قرار گرفته است. ترکیه، افغانستان و امارات هر کدام با دستمایه قراردادن وجوهی، به دنبال تصاحب ابن‌سینا هستند. اخبار موجود حاکی از آن است که ترکیه به دنبال ساخت سریالی با نام «نابغه کوچک» است تا از هنر در راه تحریف خود بهترین بهره را ببرد. افغانستانی‌ها اما با استناد به محل تولد ابوعلی سینا و اماراتی‌ها با مطرح کردن مطالبی از وی که به زبان عربی انتشار یافته، می‌خواهند این دانشمند و حکیم برجسته را به نام خود مصادره کنند. البته سال ۱۳۶۴ مرحوم کیهان رهگذر سریالی با نام «بوعلی سینا» درباره این شخصیت برجسته ساخت که از آنتن شبکه دوم سیما پخش شد و مرحوم امین تاریخ در این اثر نقش ابن‌سینا را بازی کرد.
نظامی گنجوی
کشورهای همسایه البته به دیگر بزرگان ما هم طمع و سعی کرده‌اند آنها را از تاریخ و فرهنگ ایران سرقت کنند. کشور آذربایجان در همین راستا آثاری هنری درباره نظامی گنجوی تولید کرده است و قصد دارد این شاعر بلند‌آوازه را به نام خود ثبت کند. البته مسوولان فرهنگی کشور خبر از تولید سریالی در همین زمینه داده‌اند که قرار است به طور مشترک با حضور هنرمندان ایرانی و آذربایجانی ساخته شود.
فردوسی
فردوسی بزرگ هم طی سال‌های اخیر مورد ادعای افغانستانی‌ها قرار گرفته است. البته به یاد داریم که فردوسی ادیب بزرگ ایرانی بوده که شاهنامه‌ای برای تمام محدوده زبان فارسی سروده است و همین مساله می‌تواند به بهبود روابط ما با همسایگان فارسی‌زبان کمک کند.
خوارزمی
سرقت مفاخر اما به همین‌جا ختم نشده است و کشور تاجیکستان سریالی درباره خوارزمی، دانشمند و حکیم ایرانی، تولید کرده است. به همین ترتیب برخی از کشورهای همسایه که در گذشته بخشی از سرزمین‌های ایران بزرگ محسوب می‌شدند، ادعاهایی درباره ابوریحان بیرونی، فارابی، خاقانی، مختوم‌قلی فراغی، بیهقی و خواجه نصیرالدین طوسی مطرح کرده‌اند. مطلوب آن است که دانشمندان و شخصیت‌های بزرگ فرهنگی که در دامنه سرزمین‌های مختلف زیست کرده‌اند، مایه اتحاد و همدلی بیشتر دولت‌ها و ملت‌ها و بهانه‌ای باشند تا ارتباط فرهنگی میان کشورها گسترش یابد. اما در برخی موارد مانند آنچه ذکر کردیم، مفاخر فرهنگی از تمدنی که به آن تعلق دارند به سرقت می‌روند و به همین دلیل اختلافات شکل می‌گیرد. در صورتی که اگر نیک بنگریم و مطالعات تاریخی را مبنا قرار دهیم، می‌توانیم اصالت و هویت بزرگان علمی و فرهنگی را به شکل دقیق بشناسیم.
هنر در این شرایط می‌تواند به کمک تاریخ آید و به واسطه حضور هنرمندان کاربلد و متعهد آثاری خلق شود که با شواهد دقیق تاریخی مطابقت دارد. البته که مسوولان فرهنگی هم باید شرایط ساخت تولیداتی با محوریت شخصیت‌های برجسته فرهنگی و هنری را فراهم کنند تا بتوانیم در مسیر تمدن‌سازی از مفاخر بی‌نظیر خودمان محافظت کنیم.
