تغییر ذائقه کتاب‌خوانان معادلات صنعت نشر را متحول کرده است
رشد خزنده الکترونیکی‌ها در بازار کتاب
در بازارهای جهانی ازجمله دو کشور امریکا و بریتانیا که به علت زبان فراگیر انگلیسی، بیشترین حجم کتاب را در جهان تولید می‌کنند، پیش‌بینی‌ها از رشد خیره‌کننده اقتصاد کتاب‌های غیرکاغذی خبر می‌دهند. در سال ۲۰۲۲، صنعت نشر در آمریکا تقریبا ۲۸.۱میلیارد دلار درآمد داشته که حدود یک‌پنجم از این میزان مربوط به کتاب‌های غیرکاغذی است. صنعت نشر در بریتانیا نیز در سال ۲۰۲۲، تقریبا ۶.۹میلیارد پوند درآمد داشته است که حدود یک‌هفتم از آن متعلق به بازار کتاب‌های غیرکاغذی است. پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که تا سال ۲۰۲۷ روند فروش کتاب‌های الکترونیکی رشد ۱۰ تا ۲۰درصدی را تجربه خواهد کرد. بر همین اساس فروش کتاب الکترونیکی در آمریکا تا سال ۲۰۲۷ به ۵.۵میلیارد دلار و در بریتانیا نیز به مرز یک‌میلیارد دلار خواهد رسید.
به‌‌رغم مزایای کتاب‌های الکترونیکی و فروش آنها، اما هنوز هم طرفداران کتاب چاپی در صدر قرار دارند. با این وجود، کتاب‌های الکترونیکی در سال ۲۰۲۲ بیش از ۱۲.۷درصد بازار کتاب آمریکا را از آن خود کرده‌اند که نسبت به سال‌های گذشته روند کاهشی داشته است. علت این روند کاهشی بازشدن دوباره کتاب‌فروشی‌ها بعد از فروکش کردن موج بیماری کووید ۱۹ عنوان شده است.
مطالعه کتاب‌های الکترونیکی
براساس نظرسنجی‌ها در سال ۲۰۲۲ حدود ۳۸درصد افراد کتاب‌های الکترونیکی را حداقل یک بار در طول هفته دانلود یا به آنها مراجعه کرده‌اند که ۴۸درصد این افراد ۱۲تا ۱۵ساله بوده‌اند. از طرفی مخاطبان کتاب‌های الکترونیکی از ۲۵درصد در سال ۲۰۱۹ به ۳۰درصد در سال ۲۰۲۱ افزایش یافته‌اند، که این در افزایش نشر کتاب‌های الکترونیکی و بازار صنعت نشر تاثیر قابل‌توجهی دارد. همچنین طبق این پژوهش آمریکایی‌ها ۹درصد فقط کتاب الکترونیکی و ۲۳درصد هم کتاب الکترونیکی هم چاپی مطالعه می‌کنند. افزایش میزان درآمد و گسترش صنعت نشر و تغییر در نوع کتاب‌خوانی، مساله‌ای است که در سطح جهانی توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. کشورهای مختلف در تلاش برای ایجاد بسترها و زیرساخت‌های مناسب، ترویج کتاب‌های الکترونیکی و جذب خوانندگان جدید هستند.
آمریکا
در امریکا شرکت Amazon با ارائه Kindle و شرکت Apple با اپلیکیشن iBooks با تلاش برای توسعه پلتفرم‌های جهانی و ترویج کتاب‌های الکترونیکی، جوانان را به مطالعه کتاب‌های الکترونیکی تشویق کرده‌اند. رقابت در قیمت‌های فروش، تبلیغات هدفمند در شبکه‌های اجتماعی، اهمیت‌بخشی به پژوهش‌های مطالعه کتاب‌های الکترونیکی و برگزاری کنفرانس‌ها و نمایشگاه‌های کتاب الکترونیکی و محصولات مطالعه کتاب‌های دیجیتالی از دیگر راهکارها برای جذب خوانندگان بیشتر و گسترش صنعت نشر کتاب‌های الکترونیکی در آمریکاست.
بریتانیا
بریتانیا نیز از طریق سیاست‌ها و راهکارهای مختلف، به ترویج صنعت نشر کتاب‌های الکترونیکی و کتاب‌خوانی الکترونیکی می‌پردازد. این کشور از طریق بنیادها و انجمن‌هایی همچون Arts Council England (بخشی از وزارت دیجیتال انگلستان) برنامه‌ها و سیستم‌های حمایتی را برای ناشران و نویسندگان در زمینه نشر کتاب‌های الکترونیکی ارائه می‌دهد. کتابخانه‌های عمومی از طریق امانت کتاب‌های الکترونیکی با ابزارهای فیزیکی مطالعه آنها، افراد را در حوزه‌های مختلف به مطالعه کتاب‌های الکترونیکی تشویق می‌کنند. تخفیف‌های مالیاتی برای افزایش انگیزه ناشران کتاب‌های الکترونیکی از دیگر سیاست‌های تشویقی است که توسعه و ارائه کتاب‌های الکترونیکی در بریتانیا را تسهیل کرده است.
رشد و توسعه تکنولوژی‌ها با فناوری‌های واقعیت افزوده و واقعیت مجازی، قابلیت خوانش در دستگاه‌های مختلف، قوانین کپی‌رایت و حفاظت از حقوق ناشران در برابر سرقت محتوا و سازوکارهای نشر محتوای شخصی در قالب کتاب، فرهنگ‌سازی دوستداران محیط‌زیست و دسترسی و همسان‌سازی برای افراد دارای معلولیت، توزیع آسان کتاب‌های قدیمی و نایاب و تنوع در محتوا در قالب‌های دیجیتالی، استفاده از رسانه‌های اجتماعی برای تبلیغات هدفمند، رقابت در قیمت کتاب‌ها، ساخت و ارائه اپلیکیشن‌های مقاطع مختلف تحصیلی و ارتباط موثر با موسسات و مراکز آموزشی و بین‌المللی کردن توزیع و فروش کتاب‌های الکترونیکی از عواملی است که در کشورهای مختلف همچون کره جنوبی، ژاپن، استرالیا، کانادا و … برای رشد فرهنگ مطالعه کتاب‌های الکترونیکی و صنعت نشر به کار گرفته شده‌اند.
