آیا سینماداران می‌توانند تجربه موفق سال‌های شصت را تکرار کنند؟
کارنامه اکران خارجی به روایت آمار
همین خبر نیز تا حدی بارقه امید را در دل سینماداران روشن کرده است، چرا که تجربه دهه شصت نشان داده است استقبال از این آثار کمک زیادی به گشتن چرخ اقتصاد سینماداران کرده است. با‌این‌حال برخی نیز همانند سال‌ها پیش بر این باورند که فیلم‌های خارجی به‌عنوان رقبای قدرتمند ممکن است به راحتی آثار داخلی را از میدان به در کنند و مشکلی به مشکلات بیفزایند. همچنین گروهی بر این باورند که با سهل‌الوصول بودن فیلم‌های بدون ممیزی به قیمت ارزان، احتمال حضور مخاطبان برای دیدن فیلم‌های خارجی در سینماها کاهش می‌یابد و این طرح از هم‌اکنون شکست‌خورده است. نگاهی به آمار فروش فیلم‌ها در سال‌های دور ارزیابی واقع‌گرایانه‌‌تری برای تصمیم‌گیری فراهم می‌کند؛ با این یادآوری که فیلم‌های ارائه‌شده در دهه شصت اغلب فیلم‌های روز جهان نبودند و با به‌روز‌رسانی اکران خارجی در دوره جدید، احتمال موفقیت همچنان وجود دارد.
آنچه گذشت
اکران فیلم‌های خارجی در کشور ما از سال‌های قبل از دهه ۶۰ آغاز شده بود. متاسفانه از میزان فروش فیلم‌ها در آن دوران، اطلاعاتی در دسترس نیست. تنها می‌دانیم یکی از بازارهای گرم سینما به فیلم‌های خارجی تعلق داشته است. این روند تا بعد از انقلاب نیز ادامه دارد و انواع فیلم‌های خارجی از کشورهای گوناگون، از آمریکا گرفته تا اروپای غربی و شرقی و آسیا و کشورهای منطقه، ادامه داشته است. در سال ۱۳۹۵ با انتشار گزارش‌‌هایی از وضعیت سینماها از سال ۱۳۶۴ به این سو، آمار اکران فیلم‌های خارجی مشخص شد. در این گزارش‌ها اطلاعات دقیقی از اسامی فیلم‌ها، فروش آن‌ها و همچنین چیدمانشان بر اساس بیشترین فروش و مخاطب وجود دارد. در آن سال‌ها بیشتر از ۱۰۰ فیلم خارجی در سینماهای کشور اکران می‌شده که فروش بسیار خوبی داشتند.
سال ۱۳۶۴: در این سال پرفروش‌ترین فیلم خارجی «فرار به سوی پیروزی» به کارگردانی «جان هاستون» محصول کشور آمریکا با ۸میلیون و ۸۰۰هزار تومان با بلیت ۷۳ریالی بوده است. تعداد کل فیلم‌های خارجی اکران‌شده ۲۴۵ فیلم بوده است. در این سال،۱۰ فیلم پرفروش در مجموع کمی بیشتر از ۵۹میلیون تومان فروخته‌‌اند. در این سال بیشترین تعداد فیلم از یک کشور متعلق به آمریکاست که شامل ۵ فیلم است.
سال ۱۳۶۵: در این سال پرفروش‌ترین فیلم خارجی «کمیسر متهم می‌کند ۲» (انتقام)، به کارگردانی سرژیو نیکلائسکو محصول کشور رومانی است که با بلیت ۸۶ریالی، ۱۵میلیون و ۴۰۰هزار تومان فروش کرده است. در این سال تعداد کل فیلم‌های خارجی به ۱۷۳ فیلم می‌رسد. جمع فروش ۱۰ فیلم اول نیز ۸۶میلیون تومان است. در این سال نیز بیشترین فیلم‌ها متعلق به آمریکا بوده که ۶ فیلم در چرخه اکران داشته است.
سال ۱۳۶۶: در این سال فیلم اول «کماندو‌های انتحاری» به کارگردانی مارک ال لستر محصول آمریکاست که با بلیت ۹۰تومانی، ۱۱ میلیون و ۱۰۰هزار تومان فروش کرده است. تعداد کل فیلم‌های خارجی در این سال ۱۴۹ فیلم است. جمع فروش نیز ۵۶میلیون و ۴۴۳هزار تومان است. آمریکا با ۴ فیلم بیشترین تعداد فیلم را دارد.
سال ۱۳۶۷: در این سال پرفروش‌ترین فیلم سال «مشعل» است که ۲۲میلیون تومان با بلیت ۹۸ریالی فروش می‌کند. این اولین فیلم هندوستانی بعد از انقلاب است که بیشترین فروش را داشته است. ۶۱ میلیون و ۸۴۲هزار تومان فروش ۱۰ فیلم اول سال بوده است.
سال ۱۳۶۸: در این سال فیلم «مشعل» بار دیگر به عنوان پرفروش‌ترین فیلم خارجی سال انتخاب شده است. بعد از آن «دیوار» دیگر فیلم هندی دومین فیلم پرفروش سال است. جمع کل فروش فیلم‌های خارجی در این سال به ۷۹میلیون و ۵۳۳هزار تومان رسیده است. ۱۲۸ فیلم خارجی در این سال اکران شده است.
سال ۱۳۶۹: بیشترین فروش برای فیلم «صادق‌خان» محصول ایتالیا، اسپانیا و فرانسه است که ۱۸میلیون و ۹۰۰هزار تومان فروش داشته. متوسط قیمت بلیت نیز ۱۴۹ریال است. ۱۶۳میلیون و ۲۳۳هزار تومان رقم فروش ۱۰ فیلم اول خارجی سال است. آمریکا با ۶ فیلم و یک فیلم مشارکتی بیشترین تعداد فیلم اکران‌شده را دارد. ۱۱۶ فیلم خارجی در این سال اکران شده است.
سال ۱۳۷۰: در آخرین سال دهه شصت، با قیمت بلیت ۲۲۰ریالی فیلم، «بازگشت گودزیلا» ساخته کوجی هاشموتو و آر. جی. کایزر از ژاپن و آمریکا با ۱۸میلیون و ۱۰۰هزار تومان پرفروش‌ترین فیلم سال می‌شود. ۱۲۰میلیون و ۸۴۶هزار تومان نیز جمع کل فروش ۱۰ فیلم خارجی پرفروش سال است. در این سال فرانسه با ۴ فیلم بیشترین تعداد فیلم را در جمع ۱۰تای اول دارد. در این سال ۱۰۷ فیلم خارجی اکران شده است. مشخص است که هر سال تعداد فیلم‌های خارجی نسبت به سال قبل کمتر شده است.
مقایسه
با مقایسه میزان فروش ۱۰ فیلم پرفروش خارجی هر سال با ۱۰ فیلم پرفروش ایرانی همان سال متوجه می‌شویم که اکران فیلم‌های خارجی مانعی برای فروش فیلم‌های ایرانی در آن سال‌ها نبوده است. به عنوان مثال در سال ۱۳۷۰، ۱۰ فیلم ایرانی ۸۱۶میلیون و ۴۱۰هزار تومان و ۱۰ فیلم خارجی ۱۲۰میلیون و ۸۴۶هزار تومان فروش داشته‌اند. این وضعیت در سال‌های قبلی دهه ۶۰ نیز مشهود است.
درهرحال اکران فیلم‌های خارجی در کشور تنها با شرایط، لوازم و امکاناتی به نتیجه خوبی خواهد رسید. تجربه اکران ناموفق فیلم هندی «خیزش، غرش، آتش»، که هم‌اکنون به عنوان یکی از فیلم‌های برتر جهان شناخته شده و حتی جزو نامزدهای اسکار در شاخه بهترین فیلم اصلی و بهترین فیلم خارجی است، در ماه‌های اخیر در کشورمان نشان می‌دهد اکران موفق فیلم خارجی جز با تعدد سالن‌های سینما، تبلیغات فراوان، ممنوعیت پخش از نمایش خانگی و دیگر تمهیدات ممکن نخواهد بود و به صرف خارجی بودن نمی‌توان روی فروش فیلمی حساب باز کرد.
