سرنوشت ابهام‌آلود شبکه‌های خانگی

شهریور ماه سال گذشته محمدمهدی اسماعیلی که تازه بر مسند وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نشسته بود، درباره اختلاف میان این وزارتخانه و سازمان صدا‌و‌سیما بر سر صدور مجوز آثار تولید شده درVODها با صراحت اعلام کرد که «برخی دوستان این مجوزها را در دست دارند و باید از این حالت دربیاید.»  منظور او به طور مشخص زیرمجموعه‌ای از صداوسیما بود و برهمین اساس قرار شد طبق گزارش‌های کارشناسی، این اختلاف‌ها تعیین تکلیف شوند. اما بعد از گذشت نزدیک به یک سال، نه‌تنها هنوز اتفاق جدیدی رخ نداده بلکه ساترا به عنوان سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی به طور کامل مدیریت تولید و نظارت محتوای شبکه نمایش خانگی - به‌جز فیلم‌های سینمایی را در اختیار دارد و البته دعوا و اختلاف میان این سازمان با پلتفرم‌ها هم جدی شده است.

در ماه‌های گذشته کارزاری از سوی تعدادی از سینماگران با نوشتن نامه‌ای به رئیس‌جمهور برای بازگشت مدیریت شبکه نمایش خانگی به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به راه افتاد و به امضای بیش از چهار هزار نفر رسید که البته هنوز به سرانجامی نرسیده، این در حالی است که در چند هفته اخیر دامنه اختلاف بین پلتفرم‌ها و ساترا بالا گرفته و کار به تهدید برای جلوگیری از فعالیت یکی از اصلی‌ترین پلتفرم‌های نمایش اینترنتی رسیده است. صحبت‌های اخیر وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در دیدار با نمایندگان دانشجویان انجمن‌های اسلامی سراسر کشور نشان می‌دهد موضع وزارت ارشاد نرم‌تر شده است. اسماعیلی در این زمینه گفته است: اینکه با صداوسیما در خصوص وضعیت شبکه نمایش خانگی دچار اختلاف‌نظرهایی باشیم طبیعی است، اما به این معنا نیست که بخش نظارت شبکه نمایش خانگی رها شده چرا که همچنان توسط ساترا صورت می‌گیرد. ما با همراهی رئیس سازمان صدا‌و‌سیما به دنبال حل‌و‌فصل مسائل مرتبط با شبکه نمایش خانگی هستیم و وزارت فرهنگ در خصوص نتایج این جلسات کاملاً تابع قوانین است.

به گزارش ایسنا، این اظهارات به این دلیل قابل تامل است که اسماعیلی و محمد خزاعی  رئیس سازمان سینمایی در ماه‌های ابتدایی مدیریت خود بارها بر لزوم بازگشت شوراهای ساخت و نمایش تولیدات نمایش خانگی به سازمان سینمایی تاکید کرده بودند و حتی صحبت‌های آن زمان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با انتشار بیانیه‌هایی از سوی صنوف سینمایی با استقبال و همراهی مواجه شد و آنها موضع‌گیری صریح اسماعیلی را مایه دلگرمی دانستند.

علاوه بر همراهی و درخواست سینماگران، به نظر می‌رسد با توجه به عملکرد ساترا که صدای انتقاد برخی نماینده‌های مجلس را نیز بلند کرده، جدی‌تر می‌توان این مساله را دنبال کرد. اخیرا مجتبی توانگر، رئیس کمیته دانش بنیان و اقتصاد دیجیتال مجلس شورای اسلامی، خطاب به رئیس صداو‌سیما گفته است:‌ «مطابق با بررسی‌های کارشناسی صورت‌گرفته در مراجع مختلف از جمله مرکز ملی فضای مجازی اساسا اینکه صنعت نمایش سینمای خانگی مشمول تعریف صوت و تصویر فراگیر باشد یا خیر محل بحث است و در آن صورت تنظیم‌گری این حوزه بر عهده آن سازمان محترم (صدا و سیما) نیست. به علاوه در شرایطی که با کم‌کاری و کج‌سلیقگی مدیران آن سازمان روز به روز از مخاطبان آن کاسته شده و اوقات فراغت هموطنان با شبکه‌های ماهواره‌ای عمدتا معاند نظام پر می‌شود، افزایش فشار بر شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی که در حوزه تولید و نشر محتوای سینمای خانگی مشغولند جز ریختن آب به آسیاب دشمن نیست؛ چرا که مخاطبان این پلتفرم‌ها در صورت محرومیت از این محتوا یقینا به سوی صدا‌و‌سیما چرخش نخواهند کرد و در میانه جنگ فرهنگی نظام با رقبا و دشمنان منطقه‌ای و بین‌المللی، این کار معنی‌ای جز خلع سلاح کردن نظام از ابزارهایش ندارد. هر چند ضروری ا‌ست تمام سرویس‌های پخش آنلاین فیلم  VOD داشته باشند.

او ادامه داده است: «به استحضار می‌رسانم در آشفتگی ناشی از عملکرد بی‌قانون ساترا در این حوزه و با لحاظ ابهامات فوق‌الذکر، مجلس شورای اسلامی که عطف به فرموده حضرت امام(ره) و تاکیدات مقام معظم رهبری در راس همه امور کشور است موظف به انجام اقدامات لازم جهت تدوین، تنظیم و تصویب قوانین مورد‌نیاز در زمینه صوت و تصویر فراگیر است که ان‌شاء‌الله با همکاری همه ارکان تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر این حوزه در نظام این مهم به انجام خواهد رسید.»

بر این اساس و پس از گذشت نزدیک به یک سال باید این پرسش را مطرح کرد که با توجه به پیگیری‌های صورت‌گرفته، آیا موضع‌گیری مدیران سینمایی و ارشاد همچنان مانند گذشته است یا تغییری در آن رخ داده؟ طرح این پرسش از آنجایی اهمیت بیشتر پیدا می‌کند که بیشتر فعالان شبکه نمایش خانگی از اهالی سینما هستند و ترجیح می‌دهند وقتی قرار است آثارشان از فیلترهای مختلفی رد شود، این فیلترها در شوراهای سازمان سینمایی باشد نه صدا‌و‌سیما.