هاید ماری کخ در ۷۹ سالگی از دنیا رفت
درگذشت ایران‌شناس معروف
پروفسور هاید ماری کخ در کنار رشته اصلی خود، به تحصیل در رشته‌‌‌های باستانشناسی کلاسیک، تاریخ هنر بیزانس و باستانشناسی مسیحی پرداخت و پس از آن به تدریس ایرانشناسی و باستانشناسی خاور نزدیک در دانشگاه گوتینگن مشغول شد. او همسر دیگر ایران‌شناس برجسته آلمانی پروفسور والتر هینتس بود.
مطالعات ایرانشناسی
کخ یکی از مهم‌ترین پژوهشگرانی بود که در زمینه تاریخ «عیلام قدیم» تحقیقات گسترده‌ای انجام داده و از علایق خاص او، هنر اسلامی و به‌‌‌ویژه معماری و هنر سرامیک بود.
به گفته بسیار از ایران‌شناسان، کخ را باید سردمدار مطالعات تحلیلی بر روی گل‌نوشته‌‌‌های بایگانی بارو تخت‌جمشید دانست. بایگانی بارو تخت‌جمشید در ماه مه سال ۱۹۳۳ میلادی به صورت تصادفی در هنگام کاوش‌های باستانشناسی ارنست هرتسفلد هنگامی که کارگران مشغول خاکبرداری برای ریل‌گذاری در بخش شمال شرقی صفه تخت جمشید بودند کشف شدند. هاید ماری کخ برای تجزیه و تحلیل مفصل این متن‌های بایگانی تلاش کرد که از مهرها و چگونگی کارکرد و کاربرد آنها بر روی گل نوشته‌ها، ارتباط بین مهرها با اداره‌ها و اشخاص (اعم از کارمندان و اشخاص متفرقه) و ارتباط آنها با مکان‌های جغرافیایی (شهرها و روستاها) استفاده کند. حاصل دهه‌ها مطالعه و پژوهش وقت‌گیر و سخت، شناخت و معرفی ساختار منسجم اداری- اقتصادی و ارائه نقشه‌های جغرافیایی از چگونگی ارتباط و پراکندگی مناطق تحت کنترل و پوشش سیستم اداری مرکزی بایگانی بارو بود که بخشی از آن سال ۱۹۹۰ منتشر شد.
لیلا مکوندی از پژوهشگران برجسته باستانشناسی در ایران درباره او گفته است: «کخ در مطالعات نوین خود نگاهی تازه به نقش زنان در دوره هخامنشی با تکیه بر متون بایگانی بارو داشته و نشان می‌دهد که زن‌ها در دوره هخامنشی برخلاف نوشته‌های مورخان کلاسیک یونانی نقش بسیار پررنگی در فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی در خانواده و جامعه داشته‌اند. ایشان در پژوهشی مفصل در سال ۱۹۹۴ با عنوان «برای زنان در امپراتوری هخامنشی» به صورت مفصل متن‌های مربوط به پرداخت‌های حقوقی به زن‌ها، متن‌های مربوط به پرداخت جیره‌ها و به نوعی مرخصی زایمان به زنان شاغل در سیستم اداری بایگانی بارو، مسافران زن و دیگر متن‌های مرتبط را مطالعه و بررسی کردند. پژوهش‌های وی که پایه‌ای برای محققین دیگری مانند ماریا بروسیوس شد در واقع نگاه سنتی به نقش زن در دوره هخامنشی را از بین برد.»
