انتشار یک نظرسنجی جدید درباره رسانه ملی

مردم خبرها را از کجا دنبال می‌کنند؟

دنیای‌اقتصاد : نظرسنجی‌های مختلفی در طول چند سال اخیر درباره منابع خبری بسیاری از شهروندان ایرانی منتشر شده است. در طول سال‌های متمادی اخبار صداوسیما مهم‌ترین منبع خبر بسیاری از گروه‌های اجتماعی و مردم بود؛ اما مدت‌هاست که صدرنشینی خبرهای صداوسیما متزلزل شده است. تازه‌ترین گزارش نظرسنجی مرکز افکارسنجی ایسنا (ایسپا) نشان می‌دهد که خبرهای رسانه‌ ملی در سه سال اخیر مخاطب کمتری داشته و شهروندان ایرانی در این مدت بیشتر به شبکه‌های اجتماعی روی آورده‌اند.

این نظرسنجی، شهریور امسال در یک جمعیت آماری که ۱۵۸۱ نفر بوده و همگی بالای ۱۸ سال داشته‌اند، به‌صورت تلفنی انجام شده و نتیجه آن با نظرسنجی مشابه در اسفند ۱۳۹۷ (دوسال‌ونیم پیش) مقایسه شده است. بر اساس این نظرسنجی، مشخص می‌شود در دوسال‌ونیم گذشته، تعداد کسانی که اخبار روز جامعه را از صداوسیما پیگیری می‌کنند، به‌شدت افت کرده و از 7/ 57درصد به 1/ 42درصد رسیده است که کاهشی ۱۵درصدی را نشان می‌دهد. به عبارت دیگر، در حال حاضر، بیش از نیمی از مردم برای دریافت خبرها، به شبکه‌های اجتماعی مراجعه می‌کنند. مراجعه به فضای مجازی برای آگاهی از اخبار روز، رشدی چشم‌گیر داشته و از 1/ 26درصد در اسفند ۹۷ به 4/ 41درصد در شهریور ۱۴۰۰ رسیده که نشانگر افزایش ۱۵درصدی استقبال مردم به شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های خبری است. بر این اساس، مشخص می‌شود آن ۱۵درصدی که از مخاطبان صداوسیما کم شده‌اند، به کاربران فضای مجازی افزوده شده‌اند. همچنین این نظرسنجی مشخص می‌کند سهم شبکه‌های ماهواره‌ای در خبررسانی به مردم، در دوسال‌ونیم گذشته کاهش داشته است و از 3/ 5درصد به 1/ 5درصد رسیده و همچنان سومین منبع دریافت خبر در کشور به شمار می‌آید. دوستان و آشنایان و روزنامه‌ها، در رده‌های چهارم و پنجم این نظرسنجی قرار دارند که هر دو با کاهش مخاطب روبه‌رو بوده‌اند. اگر دوسال‌ونیم پیش، 9/ 4درصد مردم اخبارشان را از دوستان و آشنایان می‌گرفته‌اند، اکنون این درصد به عدد ۲رسیده است. سهم روزنامه‌ها هم در خبررسانی به‌شدت کاهش یافته و از 8/ 1درصد به 2/ 0درصد رسیده که به صفر خیلی نزدیک است.

درصورت درستی نتایج نظرسنجی ایسپا، به نظر می‌رسد که استفاده بیشتر مخاطبان از برنامه‌های صدا وسیما معطوف به برنامه‌های سرگرم‌کننده این رسانه است، نه برنامه‌های خبری!

به‌طور کلی تعداد مخاطبان رسانه ملی در طول یک دهه اخیر عمدتا رو به کاهش بوده است. کارشناسان بسیاری درباره شیوه برنامه‌سازی در این مجموعه بزرگ رسانه‌ای انتقادهای بسیاری مطرح کرده‌ و هشدار داده‌اند که درصورت ادامه روند کنونی برنامه‌سازی‌ها، مخاطبان این رسانه فراگیر روز به روز کمتر خواهد شد.

افزایش مراجعه به شبکه‌های اجتماعی برای کسب خبر در حالی رخ داده است که مجلس شورای اسلامی در چند مدت اخیر طرحی را با عنوان معروف شده «صیانت» در دست بررسی دارد که در صورت تصویب آن دسترسی عمومی به شبکه‌ها اجتماعی محدود خواهد شد.