ماجرای تخریب سینماایران به کجا رسید؟

مرگ سریالی سینماهای لاله‌زار

دنیای‌اقتصاد : ماجرای تخریب سینماایران با حکم دیوان عدالت اداری در روزهای گذشته توجه بسیاری را به خود جلب کرد و خیلی‌ها به این اتفاق واکنش نشان دادند و معتقدند این بنای ارزشمند به‌عنوان بخش مهمی از تاریخ سینمای ایران باید حفظ شود. برای خیلی‌ها هم البته تخریب سینماهای تعطیل لاله‌زار اهمیتی ندارد و این هم شاید طبیعی به نظر بیاید که در دنیای مدرن جایی برای نوستالژی‌بازی باقی نگذارد. با این حال کارشناسان معتقدند بازآفرینی سینماهای این راسته می‌تواند هم به سینما کمک کند و هم به اوقاقت فراغت مردم. به لاله‌زار لقب گورستان سینما‌های دنیا را داده‌اند. این روزها در پایتخت انقراض سینما، یک دعوای حقوقی بین میراث فرهنگی و مالک سینما ایران در جریان است. ماجرای تخریب این سینما که حالا خیلی جدی شده از این قرار است که حدود دو سال پیش مالک این بنا به‌دنبال تخریب و نوسازی بوده و در میراث فرهنگی استان تهران با حکم واجد ارزش بودن بنا مواجه می‌شود که اجازه ساخت‌وساز را از او سلب می‌کند و در دیوان عدالت پیگیر می‌شود و سرانجام در آذر ۹۹ حکم تخریب را می‌گیرد. البته این نخستین ملک واجد ارزش یا ثبت ملی نیست که دچار چنین سرنوشت غم‌انگیزی می‌شود.

قصه وقتی تلخ‌تر می‌شود که بدانیم خیابان لاله‌زار در فهرست آثار ملی به ثبت نرسیده و تنها چند بنای خاص آن ثبت شده و همین کار تخریب را راحت‌تر می‌کند. درست یک ماه از ابلاغ حکم دیوان عدالت اداری گذشته و فعلا نامه‌نگاری‌ها از این اتفاق جلوگیری کرده است. با این حال بعد از انتشار خبر حکم دیوان عدالت اداری، وزارت میراث فرهنگی به تکاپو افتاد و اگرچه مدیران این وزارتخانه در یک ماه گذشته مدام از رایزنی با مالک خبر می‌دهند، اما چند روز پیش علی اعطا، سخنگوی شورای شهر تهران گفت شهرداری مجبور شد مجوز تخریب این بنا را صادر کند و از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خواست ۱۸ سینما در خیابان لاله‌زار را ثبت ملی کند. علی اعطا در این نامه‌ که برای مدیران میراث فرهنگی نوشت، تاکید کرد محور لاله‌زار به‌عنوان یک محور تاریخی و ارزشمند دارای تعداد قابل‌توجهی سینما است که در دهه‌های آغازین قرن احداث شده‌اند و از عناصر هویتی این محور تاریخی محسوب می‌شوند. درحال‌حاضر به دلایل مختلفی همچون تمایل مالکان به تخریب و نوسازی یا فرسودگی، تعداد قابل‌توجهی از این سینماهای هجده‌گانه در معرض خطر قرار گرفته‌اند. اعطا از سینماایران به‌عنوان نمونه یاد کرد و نوشت: اخیرا دیوان عدالت اداری، شهرداری را به صدور پروانه تخریب و نوسازی ملزم کرده است که پیش‌بینی می‌شود در صورت نبود چاره‌اندیشی، این امر آغازگر تخریب سریالی سینماهای لاله‌زار شود. رئیس کمیته معماری و طرح‌های شهری شورای اسلامی شهر تهران با بیان اینکه سینماهای لاله‌زار علاوه بر ارزش فرهنگی و تاریخی به لحاظ کاربردی نیز واجد اهمیت ویژه‌ای هستند و در صورت مرمت و احیا، محلی مناسب برای برگزاری جشنواره‌ها و فعالیت سینمایی خواهند بود، گفته است مجموع ظرفیت صندلی‌های سال گذشته در جشنواره فیلم فجر حدود ۹ هزار و ۵۰۰ عدد بوده است. این درحالی است که در محور لاله‌زار بدون احداث سینمای جدید و صرفا با احیای سینماهای هجده‌گانه موجود، ظرفیت بیش از ۱۰ هزار صندلی قابل فعال‌سازی است.

این عضو شورای شهر در جلسه اخیر شورا  گفته اگر چنین شود و سینماایران براساس رای دیوان تخریب شود، به گمان من این نقطه آغاز تخریب سریالی سینماهای لاله‌زار خواهد بود. این حکم می‌تواند مقدمه مرگ‌ سریالی سینماهای خیابان لاله‌زار باشد.اخیرا علی‌محمد سعادتی، شهردار منطقه ۱۲ در توییترش نوشت: «این روزها ماجرای سینما ایران نقل همه محافل است، اما باید پرسید انتظارتان از شهرداری تهران چیست؟ مادامی که معاونت سینمایی وزارت ارشاد با انحلال سینما موافقت می‌کند و میراث فرهنگی در محکمه قضایی طبق روال مغلوب می‌شود، شهرداری تهران چگونه باید در مقابل دستور قضایی مقاومت کند؟»

با واکنش‌های شکل‌گرفته در شهرداری تهران به‌نظر می‌رسد این قصه پایان تلخی خواهد داشت و یکی دیگر از مهم‌ترین مراکز فرهنگی ایران در سال‌های دور به زودی با خاک یکسان می‌شود. سینماایران یکی از نخستین سالن‌های مدرن سینما بود که در خیابان لاله‌زار ساخته شد. پیش از آن استودیودرام کرمانشاهی که محلی برای آموزش بازیگران تئاتر بود در این محل قرار داشت. این روزها در شبکه‌های مجازی عکسی دست به دست می‌شود که جمعیت زیادی را نشان می‌دهد که در لاله‌زار برای تماشای فیلم «توفان در شهر ما» جلوی «سینماایران» صف کشیده‌اند. سینمایی که هرچند در سال‌های گذشته چراغ‌هایش خاموش بود و کاربردی نداشت، اما تخریبش بسیار تلخ خواهد بود.