سلطه کتاب‌های کاغذی بر آثار دیجیتالی ادامه دارد
قاب آماری فروش کتاب در دنیا
بدیهی است با وجود چنین تشتتی هیچ‌گاه میزان کتاب‌خواندن آنلاین و سهم آن نیز در مطالعه مردم مشخص نمی‌شود حال آنکه در اغلب کشورها وجود چنین آماری به مثابه نقشه راهی برای ناشران و مسوولان فرهنگی پیش روی آنهاست تا به فراخور تغییر سلیقه مخاطبان کتاب، برنامه‌ریزی‌های مشخصی برای آینده صورت گیرد. علاوه بر این، آمارهای جهانی در زمینه مطالعه بسیاری از باورهای غلط درباره توسعه فرهنگی در کشورهای مختلف را دستخوش تغییر می‌کند؛ آنچنان که برخلاف انتظار بیشترین سرانه مطالعه مربوط به کشورهای توسعه‌یافته نیست بلکه بررسی‌ها از نتایج غافلگیرکننده‌ای خبر می‌دهند. به‌عنوان مثال طبق فهرست موسسه بین‌المللی «یونایتد اکسپلنیشن» در سال ۲۰۱۸، هندی‌ها با ۱۰ ساعت و ۴۲ دقیقه مطالعه در هفته، پیشتاز مطالعه در جهان هستند. جالب است که رتبه‌های بعدی جدول هم مربوط به تایلندی‌ها، چینی‌ها، فیلیپینی‌ها، مصری‌ها و اهالی جمهوری چک است. غافلگیری دیگر این آمارها به سهم کتاب‌های الکترونیکی برمی‌گردد. شاید باید در سال‌های اخیر به دلیل گسترش امکانات دیجیتالی مانند دستگاه‌های کتابخوان الکترونیکی، گسترش آی‌بوک‌ها و همچنین تلفن‌های همراه هوشمند بر سهم مطالعه غیرفیزیکی افزوده شده باشد و سهم بیشتری به خود اختصاص داده باشند حال آنکه آمارها خلاف آن را نشان می‌دهند و کتاب‌های کاغذی پس از دوره‌ای کوتاه دوباره بر اریکه قدرت تکیه زده‌اند.
سهم کتاب‌های دیجیتال
در مقاله «آمار ۲۹ کتاب پرفروش بر اساس اعداد و مطالعات واقعی» در تاریخ ۶ دسامبر ۲۰۱۹ که منبع آن گزارش انجمن ناشران آمریکایی است می‌خوانیم: «شاید در ظاهر به نظر برسد خیلی‌ها این روزها کتاب‌هایشان را به شیوه الکترونیکی می‌خوانند، اما برعکس، فروش کتاب‌های دیجیتال کاهش یافته است. از ژانویه تا سپتامبر ۲۰۱۸ فروش کتاب‌های الکترونیکی ۷۷۱ میلیون دلار درآمد در بازار ایالات متحده تولید کرده است. این رقم را با ۸۰۰ میلیون دلار در سال ۲۰۱۷ مقایسه کنید. فروش کتاب‌های الکترونیکی در اوایل سال ۲۰۱۹ همچنان رو به کاهش است و تقریبا ۵درصد درآمد کسب کرده و در سه ماه اول سال فقط ۲۴۴ میلیون دلار فروش داشته است. این مبلغ ۱۰ میلیون دلار کمتر از سه ماهه مشابه آن در سال ۲۰۱۸ است. فروش کپیِ سخت (نسخه چاپی) کتاب برای ماه آگوست (۲۰۱۹) حدود ۸۰ درصد از کل فروش کتاب را تشکیل می‌دهد که شامل کتاب‌های شومیز، جلد سخت و کتاب‌های کودکان هم هست. در نیمه اول سال ۲۰۱۹ فروش واحد کتاب نسبت به سال ۲۰۱۸، زمانی که مجموعا حدود ۶۷۵ میلیون کتاب چاپی در ایالات متحده فروخته شد، کاهش‌یافته است.»
به گزارش خبرآنلاین، مقاله دیگر در سایت statista (سال ۲۰۱۹) مدعی است که کتاب‌های الکترونیکی هنوز هم (یعنی در سال ۲۰۱۹) حریف و هماورد کتاب‌های چاپی نیست. دربخشی از این مقاله آمده است: «با پیدایش تلفن‌های هوشمند، تبلت‌ها و دستگاه‌های مطالعه الکترونیکی، خیلی‌ها پیش‌بینی کرده‌اند که کتاب‌های چاپی به‌زودی به خاطره تبدیل می‌شوند و می‌روند پی کارشان، اما واقعیت این است که اگرچه مردم سرشان به دستگاه‌های الکترونیکی گرم است، اما وقتی صحبت از مطالعه کتاب است، جوهر و کاغذ (یعنی همان کتاب کاغذی) حرف اول را می‌زند.»
گزارش جدید مرکز تحقیقات پیو(PeW) در نوامبر ۲۰۱۹ می‌گوید تقریبا تمام ۷۲ درصد بزرگسال آمریکایی در ۱۲ ماه گذشته کتاب چاپی خوانده‌اند، نه دیجیتال. با مقایسه ۶۵ درصد آمریکایی که کتاب چاپی می‌خوانند با ۲۵ درصدی که در همان مدت کتاب الکترونیکی می‌خوانند روشن می‌شود که اکثر خوانندگان، کتاب‌های الکترونیکی را جایگزین چاپی نمی‌کنند، بلکه از آنها فقط به‌عنوان مکمل استفاده می‌کنند. بله، وقتی برای تفریح به کنار دریا می‌روند یا وقتی در مسیر رفتن به محل کارشان هستند، آی‌پدشان دم دست است، اما تا وقتی «کتاب واقعی» هست، انگار کتب الکترونیک اصلا وجود ندارد. آمارها نشان می‌دهد در فاصله سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۹ بین ۶۰ تا ۷۰ درصد آمریکایی‌های کتابخوان، کتاب چاپی خوانده‌اند و استفاده از کتاب‌های الکترونیکی، هرگز قابل‌مقایسه با کتاب‌های چاپی نیست!
نظرسنجی و ارزیابی موسسه پژوهشی PEW نیز نشان می‌دهد در فاصله سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۹، کتاب‌های چاپی در مقایسه با کتاب‌های صوتی و الکترونیکی، محبوبیت خود را حفظ کرده‌اند. در عین حال، میزان استفاده از کتاب‌های صوتی از ۱۱ درصد در سال ۲۰۱۱ به ۲۰ درصد در سال ۲۰۱۹ و کتاب‌های الکترونیکی نیز از ۱۷ درصد در سال ۲۰۱۱ به ۲۵ درصد در سال ۲۰۱۹ افزایش داشته است. گرچه در این مدت، میزان استفاده از کتاب‌های چاپی از ۷۱ درصد به ۶۵ درصد کاهش داشته است.
مطلب دیگر در موضوع کتاب‌های ناشرـ مولف (self-published books) از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۸ در ایالات متحده نیز به‌خوبی نشان می‌دهد که با وجود آنکه در نشر منابع «ناشر ـ مولف»، موانع زیادی در روند نشر حذف می‌شود، ولی در عین‌حال در فاصله سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۷ روند نشر این منابع در قالب چاپی بسیار بیش از شکل الکترونیکی آن است!
مقاله دیگری نیز با عنوان «کتاب‌های چاپی هنوز هم بیش از کتاب‌های الکترونیکی فروش دارند و دلیل آن چیست؟» در سپتامبر ۲۰۱۹ (شهریور ۱۳۹۸) منتشر شده است. در آن آمده: «بر اساس گزارش سالانه انجمن ناشران آمریکایی، ناشران در سال ۲۰۱۹ در تمام رده‌ها تقریبا ۲۶ میلیارد دلار درآمد داشته‌اند. درآمد ناشی از کتب چاپی آنها ۶/ ۲۲ میلیارد دلار و درآمدشان از کتاب‌های الکترونیکی ۰۴/ ۲ میلیارد دلار بوده است. این ارقام هم شامل کتب تجاری است و هم کتب آموزشی و همچنین داستان.» به گفته مریل هالز، مدیرعامل انجمن فروشندگان کتاب در انگلیس، در حالی‌که رسانه‌های دیجیتال، صنایعی مانند تجارت موسیقی را مال خود کرده‌اند، اما مردم هنوز هم خواهان کتاب‌های فیزیکی هستند. خانم هالز می‌گوید: به نظر من حباب کتاب الکترونیکی تا حدودی ترکیده است. آمار فروش کتاب چاپی در حال افزایش است. فیزیکی بودن محصول بسیار جذاب است. ناشران یاد گرفته‌اند کتاب‌های فوق‌العاده زرق‌وبرق‌دار تولید کنند. اغلب طرح جلدهای کتب چاپی زیبا هستند. چنین محصولاتی را می‌توانیم به‌عنوان اشیایی زیبا هم ببینیم.»
