خاطره علی رفیعی از عباس کیارستمی
یادم میآید کیارستمی ناگهان پاکت سیگار من را از روی میز برداشت و گذاشت داخل جیبش و گفت چند سال است که این سیگار را میکشی؟ گفتم ۲۰ سال. گفت گرافیتش را تعریف کن و من نتوانستم سیگار را توصیف کنم. کیارستمی پاکت را روی میز گذاشت و گفت این است فرق بین دیدن و نگاه کردن؛ باید ببینیم باید چه کار کنیم تا نگاه کردن تبدیل به دیدن شود و این کار هنرمند است. وی ادامه داد: کیارستمی میگفت سعی میکند نگاه کردن را تبدیل به دیدن کند. اگر تکدرخت عباس کیارستمی نبود، دیده نمیشد.
نگاه میکردیم اما آن را نمیدیدیم. سالها بعد مقالهای از آندره برتون خواندم که همین صحبت کیارستمی را گوشزد میکند. اگر شیئی که هر روز نگاه میکنیم اما نمیبینیم، در محیط و فضایی آن را قرار دهیم که تعجب ما را برانگیزد و ما را شگفتزده کند، در این صورت اثر هنری خلق میشود. کیارستمی میگفت اگر این پاکت سیگار را روی میز اتو بگذاریم و در کنار آن یک لاشه گوسفند و یک چرخ خیاطی را روی دریا قرار دهیم، هر تماشاگری که از کنار میز اتو رد میشود، میخواهد متوجه ارتباط آنها با یکدیگر شود و این کار اصلی یک هنرمند است.
رفیعی همچنین گفت: هر فیلمی که از کیارستمی دیدم و هر بحث و گفتوگویی که با او داشتم موید یگانگی نگاه و بینش کیارستمی به جهان اطرافش بود. در گفتوگو با عباس کیارستمی چیزهای زیادی از جمله بینش او را یاد گرفتم. اینکه بتوان روزمرگیهای زندگی را بهگونهای نشان داد تا آدمها چیزهایی را که ندیدهاند ببینند. آثار کیارستمی بهشدت آموزنده است و مهم این است که ما چطور آنها را نگاه میکنیم.
در این مراسم هنرمندانی همچون علی رفیعی، لیلی گلستان، فاطمه معتمدآریا، همایون ارشادی، سیروس الوند، ابوالفضل جلیلی، ابوالحسن داوودی، سروش صحت، محمدعلی سجادی، آزیتا حاجیان، سینا جعفریه مدیر گالری ثالث، مهدی شادیزاده، علیرضا شادیزاده، سیامک باحجب، علی قلمسیاه، عباس مشهدیزاده، فرزاد قائممقامی و... حضور داشتند.