موافقان و مخالفان مالیات هنرمندان چه می‌گویند؟
فراز و نشیب درآمد و مالیات در بازار هنر
مخالفان معاف شدن هنرمندان از مالیات عقیده دارند که افزایش فروش در بازارهای هنری از جمله تئاتر، هنرهای تجسمی، موسیقی و سینما که درآمدهای بسیاری را نصیب سازندگان و هنرمندان آن کرده است، باید مشمول دریافت مالیات باشد. اشاره آنها به فروش‌های چند میلیاردی برخی آثار هنری تجسمی، فیلم‌ها، تئاترها، کنسرت‌ها و... است. اما استدلال موافقان معافیت مالیاتی هنرمندان آن است که عنوان «هنرمند» مصادیق بسیاری در جامعه دارد که قریب به اتفاق آنها حداقل‌های معیشتی و درآمدی دارند و بنابراین مالیات گرفتن از آنان به معنی دشوارتر کردن شرایط حداقلی زندگی آنان است.
در سال ۸۰ با اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم تصمیم گرفته شد که هنرمندان عرصه‌های مختلف از پرداخت مالیات معاف شوند؛ اما در نهایت این تصمیم در پیچ و خم موضوعات مختلف اداری و... باقی ماند و اجرایی نشد. این عدم اجرا چندین سال به طول انجامید و در نهایت از سال ۹۳ دوباره قابلیت اجرایی پیدا کرد که ماحصل آن این بود که مجموعه‌ای از فعالان انتشاراتی، مطبوعاتی، قرآنی، فرهنگی، هنری و رسانه‌ای که دارای مجوز رسمی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هستند، مشمول مالیات با نرخ صفر درصد هستند.پیش از این بارها در همین صفحه بر لزوم شفاف‌سازی مناسبات مالی و اقتصادی در سپهر هنری و فرهنگی کشور تاکید شده است و از ضرورت شفاف شدن قراردادها، درآمدها و توافقات مالی در روابط هنری سخن گفته‌ایم. به نظر می‌رسد تا زمانی که سازوکار دقیق و مطمئنی برای شفاف شدن این مناسبات ایجاد نشود، امکان اجرایی شدن قانون مالیات بر درآمد هنرمندان نیز منتفی است؛ زیرا در این صورت تنها ثمره چنین قانونی، پنهانی کردن پرداخت‌ها و کشف راه‌هایی برای دور زدن قانون خواهد بود. با این حال چنین ایده‌ای هنوز، موافقان و مخالفان خود را دارد.
موافقان
موافقان عموما کسانی هستند که سمت‌های اجرایی در ساختار حاکمیتی کشور دارند. البته شمار قابل توجهی از هنرمندان نیز در میان موافقان گرفتن مالیات از هنرمندان قرار دارند. محمدتقی رهبر، نماینده سابق مجلس و امام جمعه موقت اصفهان در این باره معتقد است: «اینکه کارگری با یک یا دو میلیون درآمد مالیات پرداخت کند و هنرمندان و بازیگران با درآمدهای میلیونی از پرداخت آن معاف باشند، یکی از مصادیق بی‌عدالتی است... در مقابل این موضوع مجلس به‌عنوان یک مرکز تصمیم‌گیری باید واکنش نشان دهد، مالیات برای هر کس به نسبت توانش باید پرداخت شود. بعضی از هنرمندان درآمدهای بسیار خوبی دارند و باید مالیات هم بپردازند.» البته درآمد کارگران با حقوق یک تا دو میلیون تومان از پرداخت مالیات معاف است. اکبر نبوی، کارشناس و منتقد سینما نیز در این باره معتقد است: به خود انجمن‌ها و صنوفی که این شاخه‌های هنری دارند، مالیات تخصیص داده شود و این مالیات دریافت‌شده را هزینه گروه‌های کم درآمد کنند. اصل گرفتن مالیات درست است و همه باید مالیات پرداخت کنند. اما کسانی هستند که درآمد ندارند و دولت حتما باید به اینها توجه کند. در سینما شاغلانی وجود دارند که درآمد بسیار پایینی دارند و اگر دولت می‌خواهد این اقشار را حمایت کند، در دولت صندوقی تاسیس شود که مالیات اخذشده از گروه پردرآمد هنر را به گروه‌های کم درآمد و بی‌درآمد هنر پرداخت کنند.
مخالفان
مخالفان عمدتا هنرمندان هستند؛ اما در این میان چهره‌های مطرحی از کارشناسان و مسوولان اجرایی کشور نیز حضور دارند. امین زندگانی، بازیگر سینما نیز در این باره می‌گوید: در گذشته فقط بازیگران و کارگردانان از پرداخت مالیات معاف بودند و مابقی پرداخت می‌کردند که بعدا دفاتر فرهنگی و غیره نیز به این گروه اضافه شدند. در قانون هم آمده است به مشاغلی که ارزش افزوده به آنها تعلق نمی‌گیرد، مالیات تعلق نمی‌گیرد. حالا برخی از این ابزار بهره‌برداری سیاسی می‌کنند. روز گذشته نیز خانه تئاتر درخصوص لغو معافیت مالیاتی هنرمندان و مسائل پیرامون آن بیانیه‌ای منتشر کرد و نوشت: «برخی با دروغ و بزرگ‌نمایی در تلاش هستند تا با ساختن تصویری معوج و بیمارگونه از هنرمندان این سرزمین و دروغ‌پردازی درباره اهل هنر در رسانه‌های مجازی، به رابطه تاریخی هنرمند و مردم لطمه بزنند؛ گویی هنرمندان جماعتی هستند جدای از ملت و بهره‌مند از امتیازی ویژه و غرق در ناز و نعمت. حال آنکه هنرمندان -به ویژه هنرمندان تئاتر- به سادگی بخشی از همین مردمانند، با حداقل امنیت شغلی و فشارهای بی‌شمار. نمی‌دانیم به‌عنوان یک هنرمند تئاتر کارمندیم یا کارگر؟ نمی‌دانیم در این سال‌ها تحت کدام نظام‌های حمایتی بوده‌ایم؟ نمی‌دانیم طبقه و رتبه‌بندی حرفه ما چیست؟ حتی هنوز مطمئن نیستیم که آیا حرفه ما به‌عنوان یک شغل در ساختار اداری وزارت کار ثبت شده است؟»
