چالش‌های نمایش فیلم‌ در سال 98

در چهار، پنج سال اخیر اکران فیلم‌ها برای تهیه‌کنندگان و پخش‌کنندگان به یک دردسر تبدیل شده است. ظرفیت اکران فیلم‌های سینمایی در هر سال حدود ۸۰ فیلم است. این در حالی است که تعداد فیلم‌های ساخته‌شده در هر سال به طور میانگین ۱۲۰ تا ۱۳۰ فیلم است. به بیان دیگر هر سال دست‌کم ۴۰ فیلم به سیاهه انتظار اکران اضافه می‌شود. هم‌اکنون در ایران ۵۵۰ سالن سینمای فعال وجود دارد که در بیش از ۱۱۰۰ شهر پراکنده شده‌اند. با وجود این همچنان تهران با ۵۶ سینما و در مجموع بیش از ۱۳۰ سالن سینمایی در صدر شهرهای سینمادار است.

توقف فیلم‌ها پشت سینماها

سعید خانی تهیه‌کننده و پخش‌کننده سینما با اشاره به نبود تناسب میان تولیدات سینمایی و ظرفیت اکران و نیز ضعف مدیریت تاکید کرد: با توجه به اینکه میزان تولیدات سینمای ما از امکانات نمایشی بیشتر است، طبیعتا در چرخه اکران مشکلاتی پیش می‌آید؛ چراکه با شرایط فعلی و باوجود افزایش سالن‌های سینمایی، سالی حداکثر ۱۳۰ فیلم تولید می‌شود؛ اما در نهایت ۸۰ فیلم بخت نمایش همگانی را در سینماها می‌یابند و بقیه فیلم‌ها که نزدیک ۴۰تا ۵۰ فیلم می‌شود اساسا امکان نمایش پیدا نمی‌کنند، ضمن اینکه در این میان یکسری از آثار به اکران مطلوبی دست پیدا نمی‌کنند و این باعث می‌شود برخی ناراضی باشند.

این پخش‌کننده تاکید کرد: از سوی دیگر یکی از مشکلات ما این است که سیستم مدیریتی هیچ‌گاه منسجم نیست؛ برای مثال در ابتدای امسال هرچند یک ماه و نیم از سال گذشته بود، ولی شورای صنفی نمایش هنوز تشکیل جلسه نداده بود و با وجود فروش خوب اکران نوروزی هیچ آینده‌نگری برای اکران دوم عید صورت نگرفت، همین باعث شد نمایش برخی فیلم‌ها با ماه رمضان مقارن شود. یعنی در سیستم ضعیف اکران، هم بحث عرضه و تقاضا دخیل است و هم کیفیت مدیریت. این ضعف همیشه وجود دارد؛ به طوری که با ورود هر مدیری به ارشاد نه تنها این سیستم بهبود پیدا نمی‌کند، بلکه آن مدیر در پی این است که برنامه‌های خود را اجرا کند و همین موضوع باعث می‌شود فیلم‌ها دیده نشوند و صدمه بخورند.

مکانیزه شدن قرارداد اکران

به دنبال انتقادهای گسترده‌ای که سینماگران و سینمادارها درباره وضعیت اکران فیلم‌ها داشته‌اند، شورای اکران نیز تصمیم گرفته است تا شیوه ثبت درخواست‌های اکران را مکانیزه کند. غلامرضا فرجی، سخنگوی شورای اکران روز گذشته در همین رابطه گفت: از نیمه دوم مرداد ثبت قرارداد توزیع کنندگان و سینماداران به‌صورت آنلاین ، مکانیزه واجرایی می‌شود و سینمادار و توزیع‌کننده‌ای که نتواند از سیستم  مکانیزه استفاده کند، امکان ثبت قرارداد و اخذ حواله  را نخواهد داشت.

رقابت خاص دفاتر پخش در ۹۸

یکی از مهم‌ترین ارکان اکران فیلم‌ها، دفترهای پخش فیلم‌ها هستند. هر تهیه‌کننده‌ای برای اکران فیلمش دست به دامن دفترهای پخش می‌شود. این دفترها با توجه به ضریب نفوذ متفاوتی که دارند، می‌توانند دامنه اکران فیلم‌ها در سینماهای مختلف کشور را گسترش بدهند. رقابت میان این دفترها، در واقع رابط میان فیلم‌های در حال اکران است. اما شیوه رقابت این دفترها همچنان محل انتقاد بسیاری از کارشناسان است. اتفاقی که گویا با مکانیزه شدن ثبت قراردادها، قرار است سر وسامان بگیرد و تبعیض‌ها را از میان بردارد. از ابتدای سال جاری تاکنون ۱۸ فیلم سینمایی توسط ۱۲ شرکت پخش فیلم در سینماهای کشور اکران شده است که از این میان شرکت پخش «فیلمیران» با ۴ فیلم سینمایی «رحمان ۱۴۰۰» به کارگردانی منوچهر هادی، «دختر شیطان» به کارگردانی قربان محمدپور، «سامورایی در برلین» به کارگردانی مهدی نادری، «سرخ‌پوست» به کارگردانی نیما جاویدی، در مجموع ۲۹ میلیارد و ۸۳۰ میلیون تومان فروش را تجربه کرده و سهم نزدیک به ۲۹ درصدی در بازار داشته است.

اما از میان ۱۲ شرکت پخش، «شکوفا فیلم» با مدیریت داریوش بابائیان با نمایش فیلم «تولدت مبارک» به کارگردانی سمیه زارعی‌نژاد و فروش ۳۷ میلیون و ۹۰۰ هزارتومانی کمترین فروش را به نام خود ثبت کرده و سهمش از بازار اکران ۹۸ تا به اینجا تنها ۰۳۷/ ۰ درصد بوده است. در رده‌بندی میزان سهم شرکت‌های پخش فیلم از بازار اکران ۹۸، بعد از «فیلمیران»، شرکت «خانه فیلم» قرار دارد که هر چند تنها یک فیلم را روانه پرده سینماها کرده اما با فروش بالای «متری شیش و نیم» توانسته است سهمی ۲۶ درصدی از بازار سینما در بهار ۹۸ را از آن خود کند. «بهمن سبز» با نمایش ۲ فیلم «زندانی‌ها» به کارگردانی مسعود ده نمکی و «ما همه با هم هستیم» به کارگردانی کمال تبریزی با مجموع فروش ۹ میلیارد تومانی (تا تاریخ ۲۴ خرداد) سهمی حدود ۸ درصد از بازار داشته که افزایش این سهم با سیر صعودی فروش فیلم کمال تبریزی، دور از انتظار نیست.

در رتبه بعدی دفاتر پخش، «نیکان فیلم» با نمایش ۲ فیلم «نبات» به کارگردانی پگاه ارضی و «تگزاس ۲» به کارگردانی مسعود اطیابی قرار دارد که با مجموع فروش حدود ۱۶ میلیارد تومانی ۱۶درصد سهم بازار را داشته است. باید دید با آغاز اکران‌های تابستانی، کدام یک از شرکت‌های پخش موفق‌تر از دیگر شرکت‌ها فعالیت می‌کند و آیا در صدر این فهرست شاهد جابه‌جایی رقیبان خواهیم بود؛ به‌خصوص با توجه با این نکته که بیش از ۳۸دفتر پخش فیلم در کشور مجوز فعالیت دارند که از این میان تنها ۱۲ شرکت فعال هستند و به نظر می‌رسد در ماه‌های اخیر ۲۶شرکت دیگر فعالیتی نداشته‌اند.