واکنش‌ها به حرف‌های ابراهیم حاتمی‌کیا در اختتامیه جشنواره فیلم فجر ادامه دارد
تحلیل‌های رفتاری سینماگر معترض
نخستین کسی که به حرف‌های او واکنش نشان داده رشیدپور مجری برنامه اختتامیه بود. او پس از پایان صحبتهای کارگردان فیلم «به وقت شام» گفت: «آقای حاتمی‌کیا برای من عزیزند و تمام هیجان و احساسشان را هم به جان می‌خرم؛ چون فیلمساز بسیار محترمی‌اند. هرچه هم به من گفتند روی چشمانم می‌گذارم و از ایشان ممنونم حتی اگر مخالفتی هم داشته باشم. البته باید بگویم در برنامه هفت چند بار از ایشان دعوت کردیم که تشریف بیاورند؛ اما نیامدند.» او همچنین در پایان مراسم نیز در بیانی کنایی یک بیت شعر از فردوسی خواند که البته پیش‌تر در پاسخ به هادی حجازی‌فر نیز بیان کرده بود، بسیاری عقیده داشتند که رشیدپور این بیت را به صورت کنایه در پاسخ به حرف‌های حاتمی‌کیا بیان کرده است: «درشتی ز کس نشنوند، نرم خوی/ سخن تا توانی به آزرم گوی» اما همه ماجرا این نبود. به محض پایان مراسم اختتامیه بسیاری از چهره‌های سینمایی، کاربران شبکه‌های اجتماعی و... به سخنان حاتمی‌کیا واکنش نشان دادند. دامنه واکنش‌ها بسیار گسترده و متنوع بود. برخی یکسره اعتراض او را بی پایه خواندند، برخی دیگر اعتراضش را وارد دانستند و از شیوه بیان آن انتقاد کردند و برخی دیگر یکسره برای حاتمی‌کیا کف زدند و تشویقش کردند.
ابراهیم در گلستان
علی عسکری، رئیس سازمان صدا و سیما درباره صحبتهای ابراهیم حاتمی کیا اظهار کرد: در این زمینه در برنامه هفت اشتباه کردند و تذکر لازم در این خصوص داده شده است. رئیس سازمان صدا و سیما، فیلم سینمایی «به وقت شام» را اثری منحصربه‌فرد و نمایانگر اقتدار و انسانیت جمهوری اسلامی دانست و تصریح کرد: از سردار حاج قاسم سلیمانی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که از ساخت این فیلم ارزشمند حمایت کردند، سپاسگزاری می‌کنم. سیدمجید بنی فاطمه از مداحان اهل بیت (ع) نیز در متنی اینستاگرامی نوشت: «ما به وجود هنرمندی مثل تو که استیج جشنواره را هم به چشم خاکریز نگاه می‌کند و بی‌محابا و به سینه‌ای ستبر وابستگی‌اش به آرمان شهدا را فریاد می‌کند، افتخار می‌کنیم.» همچنین یکی از کارشناسان روابط عمومی سازمان هنری اوج نیز ضمن دفاع از صحبتهای حاتمی‌کیا در اینستاگرام اعلام کرد: «در آینده خیلی زود پشت پرده‌های تخریب آقا ابراهیم را بیان خواهد کرد.»
اما واکنش محمد مهاجری، روزنامه‌نگار باسابقه به حرف‌های حاتمی‌کیا تفاوت بارزی با دیگر مدافعان او داشت. این روزنامه‌نگار در بخشی از متن طولانی‌اش نوشت: «آقای حاتمی‌کیا! می‌گویند تو ابراهیم سینمای ایرانی! ابراهیم را در آتش انداختند و نسوخت، ولی تو با حرف‌های دیشبت، آتش افروختی. کاش در میان همان آتشی که به زعم خودت، دشمنانت برافروخته‌اند رقص کنان وارد می‌شدی و لذت ابراهیم‌گونه بودن را حس می‌کردی. اینکه بخواهی در آتش، خودت را بسوزانی مختاری. اما باور ندارم که حق داشته باشی ارزش‌هایی را که برای ماندنش، هزاران پروانه سوخته‌اند، به آتش بکشانی. اینکه افتخارکنی برای نظام و آرمان‌ها و دستاوردهایش فیلم می‌سازی، غرور برانگیز و افتخارآمیز است. این هدفت «ایوالله» دارد اما با آن طرز حرف زدن؟ نه برادر ابراهیم! تو دیشب آنی نبودی که باید باشی.
از این پس اگر خواستی لباس دفاع از نظام و انقلاب و نهادمقدس سپاه و فخر ایران و اسلام حاج قاسم سلیمانی را بر تن کنی و حتی از موسسه سینمایی اوج دفاع کنی، لحنت را عوض کن. دفاع از واژه‌های مقدس، شیوه مقدس می‌خواهد. فریاد نمی‌خواهد، لحن بغض آلود نمی‌طلبد، قیافه خشن لازم ندارد، چشمان پر از نفرت برایش کارسازی نمی‌کند... حاتمی‌کیای عزیز! از دیشب تا حالا فضای مجازی پر شده است از «توفان»ی که دیشب برپا کردی. برایت هورا می‌کشند و تشویقت می‌کنند. شاید خودت هم کیف کرده‌ای. اما اگرفرصت کردی جمعه صبح بیا بهشت زهرا. توی قطعه‌های۲۴، ۲۶، ۲۷ و... حرف‌های دیشبت را با همان حرارت برای رفقای قدیمی که آنجا آرمیده‌اند تکرار کن. حتی اگر یک نفر برایت دست زد، تا آخر عمر همینجوری که دیشب حرف زدی، حرف بزن.»
ابراهیم در آتش
اما در کنار مدافعان و موافقان صحبتهای حاتمی‌کیا، بسیاری دیگر در مقام نقد او برآمدند. در این میان چهره‌های بیشتر شناخته‌شده نقدهای به نسبت جدی‌تری به او وارد کردند. اغلب رسانه‌ها با ادبیاتی صریح به حرف‌های حاتمی‌کیا واکنش انتقادی نشان دادند و او را کارگردان همیشه معترض یا «معترض بالفطره» خواندند. مهراب قاسمخانی در خصوص صحبتهای حاتمی کیا در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «من هیچ وقت متوجه نشدم که آقای حاتمی‌کیا چرا همیشه معترضن. اصلا به چی معترضن؟ یعنی به‌عنوان یه فیلمساز دیگه چه توقعی داشتن که برآورده نشده؟ در هر دوره‌ای به راحتی و بدون مشکل فیلم ساختن، همیشه مورد حمایت بودن و هزینه فیلماشون تامین شده، هیچ وقت پشت هیچ ممیزی نبودن، فیلمساز مورد علاقه مسوولین هستن و البته همیشه مورد احترام خانواده سینما هم بودن، توی همه جشنواره‌ها هم جوایزی گرفتن و ازشون تقدیر شده، خلاصه که هر جوری حساب کنیم، جایگاه فیلمساز معترض به ایشون که همیشه همه شرایط براشون فراهم بوده نمی‌خوره.
پ.ن اول: من حتی دیشب هم که با اعتراض فریاد کشیدن که من فیلمساز وابسته هستم، بازم نفهمیدم دلیلش رو. خب اینو که همه می‌دونستن، جایزه شون رو هم که گرفتن، مشکل چیه دقیقا؟ اینکه چرا همه وابسته نیستن؟ چی بشه ایشون راضی میشن؟
پ.ن دوم: اعتراض دیشب ایشون به تلویزیون هم زمانی ارزشمند بود که در طول این سال‌ها یه کلمه هم نسبت به برخورد‌های توهین‌آمیز این ارگان با خانواده سینما و ممنوعیت‌ها و سانسور‌ها و تحریم‌های همکارانشون حرفی میزدن، نه اینکه تلویزیون بده چون از فیلم‌های ایشون به اندازه کافی تعریف نمیکنه.»
ستاره اسکندری نیز در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «دیشب سیمرغ‌ها پرکشیدند هریک بر شانه‌ای نشستند... مبارک بر همه.. دیشب اما سخنان آتشین حاتمی‌کیا تلخ کرد جشن ِسینمایی همان انقلاب را که او می‌گفت فرزندش است... آقای حاتمی‌کیا شما فرزند این نظامید، درست اما ما مردمان هم هستیم قانعیم به سهمِ کوچکمان... اما هستیم... ما کوچه‌های شهرهایمان را یک یک به نامِ فرزندانمان، برادرانمان، پدرانمان کردیم تا انسانیت بماند، تا تحقیر نشویم، تا بگوییم فارغ از هر قوم وعقیده‌ای برای آبادانی ایران زمین دست به دست می‌دهیم. شما می‌ایستید و فریاد می‌زنید و انگشت اتهام به سوی همگان دراز می‌کنید ازپسِ سال‌های دیده شدن و امکانات فرزندی..دلتان را جای دلِ دیگران بگذارید که دیده نمی‌شوند.. می‌گویید «رزق» رسانده‌اید مگر دیگران که فیلم می‌سازند چه می‌کنند که منت بر سر عواملتان می‌گذارید..ما با فیلم‌های شما بزرگ شدیم بگذارید تا شما را از فیلم‌هایتان بشنویم.»
بهنوش بختیاری دیگر بازیگر تلویزیون و سینما نیز با انتشار متنی در اینستاگرامش نوشت: «فقط میخوام بگم آقای حاتمی کیای عزیز. همه ما به شهدا احترام می‌ذاریم. نه فقط شما. حرف ما اینه. شما که با وجود حمایت‌های معنوی و مادی فیلم می‌سازید و عقیدتون رو آزادانه می‌گید. کارگردان خوبیم هستید.. سیمرغتونم چند باره گرفتید.. شکایت به خدا می‌برید. پس اون هنرمندی که به خاطر نیم خط انتقادش به وضعیت جامعه. (در فضای مجازی) ممنوع‌الکار. ممنوع‌التصویر. ممنوع الروزی می‌شود. راه امرار معاشش رو می‌بندن و حتی بهش نمیگن که چه بلایی سرت اومده. شکایت به کجا ببرد؟ انتقاد هنرمندان دیگر می‌شود توهین و تهمت و اپوزیسیون و انتقاد شما می‌شود حرف دل؟ سیمرغ مبارکتان. جای ساعد سهیلی، جواد عزتی، مهتاب کرامتی و عوامل فیلم لاتاری سخت خالی بود.»
ارسال نظر