آیا دانلود غیرقانونی «شهرزاد» از فروش نسخه رسمی پیشی‌می‌گیرد؟
مختصات قاچاق آثار هنری در ایران
دنیای اقتصاد: «قاچاق فرهنگی» شاید اصطلاح متناقضی باشد اما در بازار هنری و فرهنگی امروز ایران به یکی از شاخص‌های مهم و پرتکرار تبدیل شده است. در یکی، دو سال گذشته و با توجه به گسترش استفاده از رسانه‌های اینترنتی، امکان دسترسی عمومی به نسخه‌های غیرقانونی آثار هنری بیشتر شده و دامنه تاثیرگذاری قاچاق فرهنگی هم بزرگ‌تر شده است. برخی از تولیدکنندگان آثار هنری بدبینانه از شکست همه پروژه‌های موفق هنری شکایت می‌کنند زیرا معتقدند که به محض موفق شدن یک ایده یا اثر، بازار قاچاق آنها از بازار رسمی و قانونی پیشی می‌گیرد و نسخه‌های بدلی و جعلی آثار به‌زودی راه را بر توزیع نسخه‌های قانونی می‌بندند.
دنیای اقتصاد: «قاچاق فرهنگی» شاید اصطلاح متناقضی باشد اما در بازار هنری و فرهنگی امروز ایران به یکی از شاخص‌های مهم و پرتکرار تبدیل شده است. در یکی، دو سال گذشته و با توجه به گسترش استفاده از رسانه‌های اینترنتی، امکان دسترسی عمومی به نسخه‌های غیرقانونی آثار هنری بیشتر شده و دامنه تاثیرگذاری قاچاق فرهنگی هم بزرگ‌تر شده است. برخی از تولیدکنندگان آثار هنری بدبینانه از شکست همه پروژه‌های موفق هنری شکایت می‌کنند زیرا معتقدند که به محض موفق شدن یک ایده یا اثر، بازار قاچاق آنها از بازار رسمی و قانونی پیشی می‌گیرد و نسخه‌های بدلی و جعلی آثار به‌زودی راه را بر توزیع نسخه‌های قانونی می‌بندند. روز یک‌شنبه بیست و نهم خرداد ماه، همزمان با توزیع نخستین قسمت از فصل دوم سریال شهرزاد، رکورد قابل‌توجهی ثبت شد و آن دانلود غیرقانونی این سریال از سایت‌های اینترنتی بود. این اتفاق بار دیگر موضوع قاچاق فرهنگی را در میان رسانه‌ها برجسته کرد. در این گزارش مروری کوتاه خواهیم داشت بر مهم‌ترین قاچاق‌هایی که در چند مدت اخیر اتفاق افتاده است.
رکورد شهرزاد
قسمت اول فصل دوم از سریال شهرزاد تا عصر روز گذشته در یکی از سایت‌های غیرقانونی بارگذاری ویدئو، مجموعا بیش از ۲۰۰ هزار بازدید داشته است. به گزارش خبرگزاری مهر، روز دوشنبه اولین قسمت از سریال «شهرزاد۲» ساخته حسن فتحی عرضه شد و مخاطبان توانستند آن را خریداری کنند. از سوی دیگر اما این سریال از طریق سایت یوتیوب نیز به صورت غیرقانونی بارگذاری و تا بعدازظهر همان‌روز بیش از ۲۰ هزار بار دیده شد. محمد امامی تهیه کننده سریال «شهرزاد» درباره توزیع و عرضه قسمت اول این سریال که دوشنبه به بازار آمد و از طریق سایت یوتیوب عرضه شده است، عنوان کرد: ما تمام تمهیدات لازم را برای اینکه دانلود و بارگذاری غیرقانونی سریال انجام نشود، ترتیب دادیم. با این حال بازهم نمی‌توان از همه موارد غیرقانونی ممانعت کرد و در همه دنیا هم نمی‌توان ۱۰۰ درصد جلوی چنین اتفاقاتی را گرفت. وی درباره اینکه چگونه قرار است از دانلود غیرمجاز سریال جلوگیری شود، اظهار کرد: ما حتی مجوز اف‌بی‌ای وارنینگ «FBI WARNING» را هم گرفته‌ایم که در ایران فقط فیلم «فروشنده» آن را داشت. حتی در دنیا که از این امکان بهره می‌برند بیشتر به سمت سیستم‌های فرهنگی پیش رفته‌اند تا سیستم‌های پلیسی و امنیتی و برای مردم فرهنگسازی می‌شود که این کالا هم مثل کالاهای تجاری دیگر خریداری شود.
گشت 2 روی خط قاچاق
چندی پیش زمانی که فیلم سینمایی گشت۲ در سینماها داشت در صدر جدول پرفروش‌ترین فیلم‌های ایران رکوردزنی می‌کرد، نسخه‌های قاچاق این فیلم نیز در بازار توزیع شد. در هیاهوی انتخابات بود که ابتدا حمید فرخ‌نژاد بازیگر و یکی از شرکای تولید و سپس سعید سهیلی تهیه‌کننده و کارگردان «گشت۲» از عرضه نسخه‌ای از این فیلم در بازار قاچاق محصولات فرهنگی خبر دادند و با اشاره به اینکه نسخه قاچاق‌شده نسخه‌ای است که برای بازبینی جهت تایید پخش تیزر به واحد بازرگانی سیما داده شده بود، به انتقاد صریح از رسانه ملی پرداختند. انتقادات زودتر از حد تصور دامنه‌دار شد و کار به جایی رسید که سهیلی در انتقاد از انفعال خانه‌سینما نسبت به قاچاق فیلم، کارت‌های صنفی خود را در برابر دوربین آتش زد.
انتقادات سهیلی هرچند جلوی ادامه قاچاق را نگرفت اما باعث شد پروانه نمایش خانگی «گشت۲» بدون کمترین سانسور در کوتاه‌ترین زمان ممکن صادر شود و فیلم نیز خیلی زود در شبکه خانگی توزیع شود. با این حال برای مخاطبانی که ماجرای قاچاق و بعدتر عرضه سریع‌السیر نسخه قانونی به بازار را دنبال می‌کردند پرسش اصلی بر سر هویت قاچاقچیان و چرایی قاچاق در این برهه زمانی است. حبیب ایل‌بیگی، رئیس اداره نظارت بی‌اشاره به هویت قاچاقچیان سرمنشأ قاچاق را از ورامین، شهرستانی که در جنوب تهران واقع شده دانست ولی نه ایشان و نه سهیلی و نه فرخ‌نژاد نگفتند که چرا نسخه‌ای که آنها مدت‌ها پیش برای دریافت مجوز پخش تیزر به تلویزیون داده بودند باید در بحبوحه انتخابات قاچاق شود؟
امیر بی‌گزند: رکورددار دانلود غیرقانونی
رکورد دانلودهای غیرقانونی آثار هنری با اختلاف در اختیار یک آلبوم موسیقی است. آلبوم «امیر بی‌گزند» محسن چاوشی در روز انتشار، پس از ۱۰ دقیقه از ورود به شبکه موسیقی کشور، رکورد دانلود غیرقانونی موسیقی را شکست.همین امر باعث شده است تا در گوگل نام این آلبوم تازه را که جست‌وجو کنید، با انبوهی از سایت‌ها مواجه شوید که لینک دانلود رایگان آن را در اختیار مخاطبان خود قرار داده‌اند.علاوه‌بر سایت‌ها، ربات‌ها و کانال‌های تلگرامی هم همگام با این سایت‌ها پیش‌رفته و تنها دقایقی پس از انتشار، فایل‌های آلبوم را به کاربران خود هدیه کردند.
سیدهادی حسینی، تهیه‌کننده آلبوم «امیر بی‌گزند» در این‌باره گفت: «من لینک‌های دانلود غیرمجاز را دیدم اما به‌قدری تعداد این فضاهای لینک غیرمجاز افزایش یافته و رقابت میان این سایت‌ها بالا گرفته که نمی‌توان جلوی آنها را گرفت. آلبوم از ساعت هشت صبح روی سایت بیپ‌تونز قرار گرفت و تنها ۱۰دقیقه پس از آن لینک دانلود روی سایت‌های غیرمجاز قرار داده شد.این تهیه‌کننده افزود: براساس آمارهای غیررسمی یک آهنگ از محسن چاوشی ۶ تا ۱۰ میلیون بار دانلود شده، درحالی‌که براساس آمار رسمی، فروش مجاز آن ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار دانلود بوده است.
جوجو مویز در صدر قاچاق کتاب
در بازار کتاب قضیه قاچاق کمی متفاوت است. قاچاقچیان بازار کتاب یک قانون دارند. آنها به محضی که چاپ ششم یا هفتم کتابی منتشر شود، نسخه‌های افست از کتاب تهیه و در بازار قاچاق توزیع می‌کنند. این اتفاق در کمترین زمان ممکن و با بیشترین گستردگی انجام می‌شود. چنان‌که این موضوع باعث شده تا برخی ناشران از مبارزه با این شیوه قاچاق اظهار ناامیدی کنند. هادی حسین‌زادگان، مدیر انتشارات هیلا در این‌باره می‌گوید: توقع داریم مدیران ارشد وزارت ارشاد با مسوولان عالی قضایی این مساله را مطرح و از آنها بخواهند جلوی این تاراج فرهنگی را بگیرند. آنها باید برای ما یک نقشه‌راه تعیین کنند.
من برج دو امسال (سال گذشته) شکایت کردم و هنوز که برج ۹ است برای من احضاریه‌ای نیامده است. در این مدت قاچاقچی حداقل بیست چاپ دیگر کتاب من را فروخته است. الان ما ناشران گرفتار یک برزخیم و حتی برای شکایتمان از سوی همان قاچاقچی هم تهدید می‌شویم. فکر می‌کنم ارشاد و صنف ما باید بخواهند که شعبه‌ای تازه برای رسیدگی به مشکلات نشر تاسیس کنند و به‌نظرم این تنها از عهده وزارت ارشاد و رایزنی آن با قوه‌قضائیه برمی‌آید. در یک سال گذشته کتاب‌های متعددی به چاپ‌های هفتم و هشتم رسیده‌اند و فضا برای قاچاق آنها فراهم شده است. از این مجموعه می‌توان به مجموعه کتاب‌های جوجو مویز اشاره کرد که بیشترین حجم قاچاق کتاب را در سال گذشته به خود اختصاص داده‌اند. آثار این نویسنده در بازار کتاب ایران و در میان رمان‌خوان‌ها محبوبیت قابل‌توجهی کسب کرده است.
تخمین بازار قاچاق
بازار قاچاق آثار هنری در ایران به معنای استفاده از نسخه‌های غیرمجاز، مختصات روزافزونی دارد. گسترش استفاده از رسانه‌های اینترنتی امکان گسترش این فضا را بیشتر کرده است. با توجه به آمارهای ارائه شده در یکی، دو سال اخیر می‌توان تخمین زد که در قاچاق اینترنتی، نسخه‌های کم‌حجم از آثار هنری حداکثر تا ۱۰میلیون بار قاچاق می‌شوند و نسخه‌های پرحجم، نزدیک به یک میلیون! در مورد نسخه‌های غیر دیجیتالی آثار هنری مانند سی.دی آلبوم‌های موسیقی و فیلم‌ها و... نیز اگرچه آمار دقیقی در میان نیست اما به‌نظر می‌رسد که آمار قاچاق این نسخه‌ها عکس آمار دیجیتالی‌ها است. به بیان دیگر نسخه‌های پرحجم آثار هنری بیش از نسخه‌های کم‌حجم به‌صورت فیزیکی قاچاق می‌شوند.
ارسال نظر