تکرار معمای کلاه‌قرمزی

دنیای اقتصاد:‌ پخش شدن یا نشدن مجموعه کلاه قرمزی از آنتن شبکه دوم سیما در ایام نوروز به یکی از دغدغه‌های پایان سال مخاطبان تلویزیون تبدیل شده است. در چند سال اخیر همواره با فرارسیدن روزهای پایانی اسفند، حاشیه‌ها و کشمکش‌ها بر سر توافق یا اختلاف نظرهای مالی درباره پخش کلاه قرمزی رسانه‌ای شده و هربار اتفاق‌های عجیبی رخ داده است. سال ۹۲ به دنبال اختلاف مالی تیم سازنده مجموعه کلاه‌قرمزی با مدیران شبکه دوم سیما، حاشیه‌های پیرامون این سریال بیش از همیشه در رسانه‌ها بازتاب پیدا کرد. البته همان سال با مذاکراتی که انجام شد، ‌توافقی به‌دست آمد و عروسک‌های مجموعه کلاه‌قرمزی روی آنتن نوروزی رفتند. اما سال گذشته نیز این اختلاف‌نظرها جدی‌تر شد.

سازمان در اسفند ماه سال گذشته تمایل چندانی به پخش کلاه قرمزی نشان نداد. این در حالی بود که در همان زمان گلایه‌های رئیس وقت صدا وسیما از بودجه کم سازمان در سند سالانه بودجه و... بارها و بارها رسانه‌ای شده بود. به هر حال سال گذشته همزمان با حذف کلاه‌قرمزی از تلویزیون اتفاقات بسیار عجیب و غریبی دامنگیر بازار هنرهای نمایشی شد. رشد تحیربرانگیز فروش سینماها در روزهای نوروز، باعث شد تا قریب به اتفاق کارشناسان اذعان کنند که شکست برنامه‌های تلویزیون یکی از مهم‌ترین علل گرایش مردم به سینماها بوده است؛ یعنی همان موضوعی که نبودن مجموعه کلاه قرمزی را در کنداکتور نوروزی پخش بیش از پیش برجسته می‌کرد، به همین دلیل بود که امسال زودتر از هر زمان دیگری مدیران شبکه دو اعلام کردند که در نوروز ۹۶ مجموعه کلاه قرمزی مهمان خانه‌های مردم خواهد شد.

اما این موضوع تنها یک هفته مانده به تعطیلات بهاری با چالش مسائل مالی مواجه شد. گویا اختلاف نظرها و بدهی‌های سازمان به گروه تولیدکننده دوباره باعث توقف تولید مجموعه کلاه‌قرمزی شده است. اما این همه ماجرا نیست، گویا مشکلات مالی سازمان برنامه‌های شبکه پنج سیما را نیز تحت‌الشعاع قرار داده و این شبکه برای تامین سریال نوروزی امسال دست به دامن شبکه نمایش خانگی شده است. جالب آنکه پیشتر اعلام شده بود شبکه پنج یکی از سریال‌های دیگر شبکه‌ها را در نوروز به صورت مجدد پخش خواهد کرد. اما روز گذشته خبر رسید که این شبکه با پخش مجموعه «شوخی کردم» به کارگردانی مهران مدیری سعی در پر کردن کنداکتور پخش نوروزی خود دارد. اقدامی که به نظر نمی‌رسد در تاریخ تلویزیون ایران سابقه داشته باشد.

مروری به یک بازگشت پرحاشیه

نخستین‌بار در عید سال ۱۳۸۸ بود که کلاه قرمزی بعد از یک وقفه طولانی‌مدت باز به تلویزیون برگشت و چشم بسیاری از بینندگان را به شبکه دوم سیما دوخت. این مجموعه با توجه به استقبال گسترده مخاطبانش قرار شد به‌صورت هر ساله در ایام نوروز برای مخاطبان برنامه‌های شبکه دوم سیما پخش شود اما سال بعد یعنی در سال ۸۹ مجموعه کلاه قرمزی ساخته و پخش نشد. همین موضوع اعتراض علاقه‌مندان این سریال را برانگیخت و باعث شد تا مدیران سیما برای نوروز ۹۰، دست پر به گروه کودک و نوجوان شبکه دو بیایند. استقبال گسترده و بسیار چشمگیر مخاطبان از کلاه قرمزی ۹۰ بیشتر از همه پیش‌بینی‌ها بود. همین موضوع باعث شد تا طهماسب و جبلی درست در همان سال، تولید سومین اثر سینمایی خود را با محوریت کلاه‌قرمزی کلید بزنند. «کلاه قرمزی و بچه‌ننه» سال ۹۱ اکران شد و اگرچه نتوانست به اندازه «کلاه قرمزی و پسرخاله» فروش کند اما چیزی حدود چهار میلیارد تومان از گیشه سینماها را به خود اختصاص داد. گروه تولید این مجموعه نمایشی، بعد از پایان فیلمبرداری سومین اثر سینمایی کلاه‌‌قرمزی، تولید این مجموعه را برای نوروز ۹۱ آغاز کردند. تیم تولید، دقیقه نود یعنی اسفند ۹۰، فیلمبرداری را آغاز کردند و نوروز از تلویزیون پخش شد.

این‌بار هم طهماسب و جبلی چهار عروسک جدید را به گروه اضافه کردند. جیگر، آقای همساده، دختر عمه‌زا و نی‌نی در ترکیب با کلاه قرمزی، پسرخاله، فامیل دور و ببعی، خوب نشستند اما جیگر و آقای همساده به قهرمان‌های جدید این اثر نمایشی تبدیل شدند. پایان همان سال، درست زمانی که کلاه قرمزی، پر بیننده‌ترین برنامه تلویزیونی بود، حمید مدرسی اعلام کرد به‌دلیل عدم تعهدات مالی تلویزیون در قبال عوامل تولید، سری جدید این مجموعه برای پخش در نوروز ۹۲، آماده نمی‌شود. چندی بعد از اظهارات مدرسی، علی بخشی‌زاده، مدیر وقت گروه کودک و نوجوان شبکه دو سیما، خبر پخش کلاه قرمزی در نوروز ۹۲ را تایید کرد. بعد از تکذیب دوباره مدرسی و کش‌و قوس‌های فراوان، علی دارابی، معاونت سیما طی جلسه‌ای با تهیه‌کننده، قول و قرارهایی مبنی بر مرتفع شدن مشکلات مالی را داد و کلاه قرمزی، قهرمان بدون رقیب تلویزیون، در نوروز ۹۲ شد.

پخش این برنامه محبوب با وجود جذب مخاطب، پایان سال ۹۲ هم با اما و اگرها همراه شد. همان روزها بود که برخی رسانه‌ها اعلام کردند تولید این مجموعه برای تلویزیون چیزی حدود دو و نیم میلیارد تومان آب می‌خورد. بودجه‌ای که نسبت به وضعیت مالی تلویزیون در آن سال‌ها و در مقایسه با برنامه‌های دیگر غیرمتعارف به نظر می‌رسید. با این همه در روزهای رکود تلویزیون و پناه بردن مردم به شبکه‌های ماهواره‌ای، کلاه قرمزی برای مدیران سیما غنیمتی بود که نمی‌توانستند به راحتی از کنار آن بگذرند. به همین خاطر با وجود اختلافات مالی، مدیران شبکه دو اعلام کردند بودجه ساخت کلاه قرمزی کمتر از دو میلیارد تومان است و نوروز سال ۹۳ نیز عروسک‌ها میهمان خانه‌های مردم هستند. طبیعی است درآمدزایی تلویزیون از پخش تبلیغات بازرگانی پیش از پخش این برنامه، چند برابر بودجه صرف شده را به سیما برمی‌گرداند. با این همه نوروز ۹۳ هم طهماسب و جبلی با عروسک‌هایی چون «عزیزم ببخشید» و «پسر فامیل دور» رونق چندباره‌ای به این مجموعه نمایشی دادند. کلاه قرمزی سال ۹۴ به‌دلیل تقارن ۶ روز ابتدایی نوروز با ایام فاطمیه، از ششم فروردین‌ماه روی آنتن رفت و پای بازیگران و هنرمندانی چون حامد بهداد، سحر دولتشاهی، بنیامین بهادری، شبنم مقدمی و صابر ابر را به‌عنوان میهمان به تلویزیون باز کرد.

با وجود این موفقیت‌ها، عوامل این برنامه به‌دلیل پرداخت نشدن تعهدات مالی، از ساخت این مجموعه در نوروز ۹۵ انصراف دادند. محمد سرفراز، مدیر وقت صدا و سیما و مدیرانش در گروه کودک و نوجوان شبکه دو سیما هم یا تمایلی به مذاکره نداشتند یا آنقدر مشکلات مالی زیاد بود که جایی برای مذاکره وجود نداشت. بی‌تردید ضرر پخش نشدن کلاه قرمزی نوروز ۹۵، بیش از هر چیز متوجه تلویزیون شد و در ادامه طهماسب و جبلی تصمیم گرفتند ادامه تولید این مجموعه را در شبکه نمایش خانگی دنبال کنند. تصمیمی که مدیران تلویزیون را به فکر واداشت و به همین خاطر پیش از به وجود آمدن هرگونه شائبه‌ای اعلام کردند کلاه قرمزی نوروز ۹۶ از شبکه دو سیما پخش می‌شود. به نظر می‌رسد عبدالعلی علی‌عسگری، رئیس سازمان صدا و سیما و مدیرانش، بیش از سرفراز به تعامل با هنرمندان معتقدند. به همین خاطر حاضر نیستند طهماسب و جبلی هم سرنوشتی مانند دیگر کارگردان‌های معتبر پیدا کنند و با رفتن به شبکه نمایش خانگی، مخاطب میلیونی برنامه‌شان را از تلویزیون بگیرند. اما با این وجود اختلاف دوباره مالی با تیم سازنده باعث توقف تولید شده است.

داستان از چه قرار است؟

روز گذشته حمید مدرسی تهیه‌کننده مجموعه «کلاه ‌قرمزی» در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر درباره تولید این مجموعه که از شبکه ۲ روی آنتن می‌رود، گفت: ما امسال می‌خواستیم «کلاه‌ قرمزی» را تولید کنیم اما نه اسپانسر داشتیم و نه شبکه بدهی‌های ما را برگرداند و الان هم با کمبود بودجه مواجه شده‌ایم. وی ادامه داد: کار ما به‌دلیل بی‌پولی از هفته پیش متوقف شده است و من از طرفی می‌بینم که سازمان صدا و سیما، این مجموعه را در کنداکتور قرار داده و درباره آن اطلاع‌رسانی کرده اما وقتی درباره این بدهی‌ها با شبکه جلسه می‌گذاریم، مساله را به بالا ارجاع می‌دهند. تهیه‌کننده مجموعه «کلاه قرمزی» بیان کرد: سازمان از سه سال پیش به ما بدهی دارد و برای مجموعه‌ای که قرار شد امسال تولید کنیم، تنها یک قسط به ما پرداخت شده است درحالی‌که گروه ما امسال از ۵۰ تا ۶۰ نفر به حدود ۱۰۰ نفر رسیده و بسیار گسترده شده است.

مدرسی با اشاره به ویژگی‌های مجموعه «کلاه قرمزی» در سال ۹۶ توضیح داد: این مجموعه امسال بسیار جالب‌تر شده، دکور ما دو برابر شده و می‌تواند پربیننده‌ترین برنامه تلویزیون باشد. ما از چند ماه پیش با جدیت کار را شروع کردیم و آیتم‌های ۱۳ قسمت مجموعه به‌طور ناقص تولید شده، اما مساله این است که شبکه برای مناسبت‌های سال هم از ما کار می‌خواهد ولی ما بودجه لازم را برای تکمیل کار نداریم. وی در پایان گفت: متأسفانه ما زمان را هم از دست دادیم، پروژه قرار بود مشارکتی باشد، اما نه ما توانستیم این مشارکت را فراهم کنیم و نه خود سازمان. تلویزیون هم شاید تقصیر نداشته باشد و اکنون در بی‌پولی قرار دارد، اما ما و گروه این کار واقعا نمی‌دانیم چگونه باید مساله را رفع کنیم.