مانع زدایی از اکران«رستاخیز» در سینما

گروه فرهنگ و هنر: پس از گذشت بیش از یک سال از توقیف فیلم سینمایی «رستاخیز» ساخته احمدرضا درویش، امسال و به‌ویژه در چند روز اخیر امیدها برای رفع توقیف و اکران دوباره این فیلم بیشتر شده است. این در حالی است که در همین دو، سه روز گذشته جدال‌های لفظی میان سازندگان این فیلم و مدیران ارشد وزارت ارشاد بالا گرفته است. این فیلم در ۲ دی ۱۳۹۲ در سینما فرهنگ با حضور برخی اعضای دولت اکران خصوصی شد و در ۱۶ بهمن ۱۳۹۲ درسی و دومین دوره جشنواره فیلم فجر به نمایش در آمد.فیلم رستاخیز در روز ۲۴ تیر ۱۳۹۴ با مجوز قانونی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به اکران عمومی درآمد؛ اما ساعاتی پس از آن درپی مخالفت علما و مراجع با محتوای آن و به تصویر کشیدن چهره برخی از شخصیت‌های مقدس از سوی ارشاد و به دستور سازمان سینمایی تا اطلاع ثانوی این اکران متوقف شد. علت این تعلیق حواشی مهم‌تر از متنی بود که برای این فیلم ساخته شد؛ موضع‌گیری‌ها درباره این فیلم از همان زمان که ارشاد به فیلم مجوز نمایش داد شروع شد که البته ریشه این اعتراضات به جشنواره فجر چهار سال پیش بازمی‌گشت.

داستان پرماجرای اکران رستاخیز

اما ماجرای احتمال رفع توقیف فیلم رستاخیز زمانی دوباره مطرح شد که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی شامگاه ۱۳ شهریور در جمع خبرنگاران که «ایسنا» آن را بازتاب داد، گفته بود: گاهی برای برخی فیلم‌ها چند اصلاحیه می‌خورد، دلیلی بر این نیست که اعلام اصلاحیه روی فیلم، به منزله توقیف و لغو مجوز آن است. جنتی افزود: گاهی تا ١٠ اصلاحیه در فیلم‌هایی اعمال شده است، بنابراین چرا آنها ادعای لغو مجوز و توقیف از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نکرده‌اند. بعد از اعلام اصلاحیه، عوامل فیلم‌ها درصدد برطرف کردن برآمده و سریعا اقدام کرده‌اند و ما هم پس از انجام اصلاحیه، اجازه ادامه اکران داده‌ایم.او درباره فیلم رستاخیز گفت: تنها حوزه علمیه بیش از پنج ایراد به این فیلم گرفته بود که ما تاحدودی از آنها گذشتیم. عوامل این فیلم از ابتدا به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام کردند که درمورد این فیلم نظریه تمام مراجع را کسب کرده‌اند، درحالی‌که بعدا مشخص شد که این صحبت آنها صحت نداشت و تنها نظر چند نفر اخذ شده بود.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: بیشتر مراجع محترم و علما و برخی شخصیت‌های دینی و مذهبی تاکیدشان این بود که باید چهره مبارک حضرت ابوالفضل‌العباس (ع) پوشانده شود. ما هم چند ماه پیش به عوامل این فیلم اعلام و حتی راهکار هم ارائه دادیم که روی چهره مبارک آن حضرت افکت نور بزنند، ولی متاسفانه آنها نه‌تنها این کار را نکردند، بلکه اقدام به شکایت کردند. وی گفت: عوامل این فیلم می‌گویند شورا مجوز داده و بعد در چند سینما اکران شده و شما آن را لغو کرده‌اید که ادعای خسارتشان درمورد این ماجرا است. جنتی درباره پرسشی مبنی بر اینکه آیا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از سوی قوه‌قضائیه ملزم به پرداخت خسارت به سازندگان فیلم «رستاخیز» شده است، پاسخ داد: نه، اصلا چنین چیزی نیست. موضوع۴۰ میلیارد تومان در میان نیست. ۵۷ درصد از بودجه این فیلم با مشارکت کسانی تامین شده که اصلا دنبال برگشت پولشان نیستند. ۳۵ درصد آنها خیرین کویتی هستند که خودم یکی از کسانی بودم که بیشترین تلاش را کردم تا آنها را برای حمایت مالی از این فیلم دعوت کنم. ۲۲ درصد از هزینه فیلم هم توسط خیری در داخل کشور تامین شده است، حالا تیم سازنده به دنبال چه چیزی از باقی این ۵۷ درصد هستند. به نظر می‌رسد بیشتر به دنبال مسائل مادی موضوع هستند تا معنوی.

‌ واکنش رسمی سازندگان فیلم «رستاخیز»

بعد از گفت‌وگوی علی جنتی، وزیر ارشاد در جمع خبرنگاران درباره شکایت عوامل فیلم «رستاخیز» و اینکه این شکایت جنبه مادی دارد و همچنین اینکه عوامل حاضر نشده‌اند اصلاحات فیلم از جمله تاباندن هاله نور بر چهره حضرت ابوالفضل(ع) را اعمال کنند، عوامل این فیلم سینمایی بیانیه‌ای منتشر و اعلام کردند که تاباندن این هاله نور به صورت کتبی و رسمی به تهیه کننده اعلام نشد و همچنین نسبت به دیگر سخنان مطرح شده توسط جنتی پاسخ گفتند. به گزارش «ایلنا»، در این جوابیه آمده: «سازندگان فیلم رستاخیز هیچ‌گاه ادعا نکرده‌اند که فیلم فوق از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی توقیف و مجوز آن باطل شده است. آنچه در نامه معاونت سازمان سینمایی در تاریخ ۲۴ تیر ۹۴قید شده، تعلیق و توقف نمایش عمومی فیلم رستاخیز است که تا این تاریخ، که ۱۶ماه از آن سپری شده است(!) اصلاحیه مورد ادعای وزیر محترم (تاباندن هاله نور بر سیمای مبارک حضرت ابوالفضل العباس(ع)) تاکنون به صورت کتبی و رسمی به تهیه کننده فیلم فوق اعلام نشده است! در شرایطی که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با پایین کشیدن این اثر عاشورایی از پرده اکران، همه مجوزهای قانونی اعم از پروانه‌های ساخت و نمایش و مسوولیت‌های حقوقی ناشی از آن را نادیده گرفته است.

ایراد‌های مورد نظر آقای وزیر پس از موفقیت فیلم مزبور در سی و دومین جشنواره فیلم فجر در سال ۱۳۹۲ و کسب ۹ سیمرغ بلورین، از جمله سیمرغ بلورین بهترین فیلم و بهترین کارگردانی، مطرح شد. پس از شرفیابی ریاست سازمان سینمایی و سازندگان فیلم رستاخیز به محضر برخی مراجع عالیقدر عظام، اصلاحات مورد اشاره با حضور دو روحانی عالم و کارشناسان دانشگاهی در حوزه علوم دینی و تاریخی به نمایندگی از سوی یکی از مراجع محترم صورت گرفت و پس از تایید رئیس سازمان سینمایی و معاونت نظارت و ارزشیابی به شورای پروانه نمایش (با عضویت رسمی یک روحانی عالم و کارشناس دینی) عرضه و پروانه نمایش آن با امضای کلیه اعضا در تاریخ ۲۴/ ۰۴/ ۱۳۹۳ صادر شد. …ادعای وزیر محترم درخصوص کسب نظریه تمام مراجع عظام درباره این فیلم از سوی سازندگان فیلم رستاخیز کاملا نادرست و فاقد مستندات است. وزیر محترم پاسخ دهند که آیا کسب نظریه تمام مراجع عالیقدر در امور جاری و اجماع فقهی در آرای فوق امکان‌پذیر است ؟

…شرکای فیلم رستاخیز گرچه با هدف خدمت به فرهنگ اهل بیت علیهم‌السلام به مجوزهای رسمی دولت جمهوری اسلامی اعتماد کرده‌اند، لکن عرضه این اثر عاشورایی در جهان و اکران آن در ایران که خاستگاه اصلی شیعیان است خواسته آنهاست. ادعای جناب آقای جنتی مبنی بر اینکه: «شرکای فیلم رستاخیز در خصوص این فیلم ادعای مالی ندارند» و صرفا حامی یا اسپانسر بودند کاملا عاری از حقیقت است. بجا بود جناب وزیر به‌جای این‌گونه ادبیات پُرابهام، در مورد حکم صادر شده از سوی شعبه اول دیوان عدالت اداری مبنی بر تخلف صورت گرفته در تعلیق فیلم سینمایی رستاخیز توضیح می‌دادند.

توضیح ایوبی درباره رای دیوان عدالت اداری

در همین راستا با حجت‌الله ایوبی، رئیس سازمان سینمایی درباره اتفاقات و اظهارنظرها پیرامون فیلم «رستاخیز» با خبرگزاری مهر سخن گفت. وی در این گفت‌وگو از احترام به قانون و رای دیوان عدالت اداری گفت و بیان کرد که دیوان عدالت شکایت را وارد دانسته و اعلام کرده است که در اثر تعلیق فیلم «رستاخیز» خسارتی به صاحبان فیلم وارد شده است. وی افزود: ما به‌عنوان بخشی از دولت تحت یکسری الزامات که نمی‌خواهم باز کنم، به ناگزیر تصمیمی را گرفتیم. حالا رای دیوان عدالت اداری می‌گوید آن تصمیم در مورد جلوگیری از ادامه اکران از نظر حقوقی اشکال داشت و به نفع شاکی، یعنی تهیه کننده «رستاخیز» رای بدوی داد. ما هم همین را می‌گفتیم. برای سینما و تثبیت حقوق سینماگران هم این رای به اعتقاد من خوب است.

امیدواری به اکران مجدد رستاخیز

رئیس سازمان سینمایی درپایان تاکید کرد: رایزنی‌هایی صورت گرفته و به‌ویژه مبانی حکم اخیر دیوان عدالت اداری به‌عنوان بخشی از قوه قضائیه که نشان‌دهنده نگاه مثبت قاضی محترم پرونده به حقوق صاحب اثر است، مغتنم است. تعاملات و رایزنی‌های ما برای رفع موانع همچنان ادامه دارد و امیدواریم که هرچه زودتر به نتیجه برسد. آقای دکتر جنتی هم با همین نگاه به موضوع می‌نگرند. این هم بدیهی است علاقه ما همچنان این است که همان نسخه اصلی به نمایش درآید. نگاه مثبت قوه قضائیه به ما کمک می‌کند که فیلم را بدون محو چهره ذوات مقدسه نمایش دهیم. وزیر محترم ارشاد هم در شرایط پیش آمده موافقت اصولی برای این اثر را دارند. البته همان‌طور که عرض کردم اجرایی شدن این امر نیاز به گفت‌وگو دارد و لازم است همه امور به مجرای پیشین و اصلی خودش بازگردد. امیدوارم که بتوانیم کاری کنیم که محرم و صفر امسال سینمای ایران نیز با نمایش این فیلم شریف و فرهنگی و شیعی چهره‌ای عاشورایی‌تر به خود بگیرد.