تشدید التهاب در فضای فرهنگ

گروه فرهنگ و هنر: در دو، ‌سه هفته اخیر فضای فرهنگی کشور به واسطه بروز برخی اتفاق‌های عحیب و غریب،‌ ملتهب شده است. در حالی که فروش فوق‌العاده طرح تابستانه کتاب نوید آشتی مردم با کتابخوانی را می‌داد و فضای فرهنگی کشور به سمت ثبات و آرامش حرکت می‌کرد، به یکباره خبر ممانعت از اکران فیلم لانتوری در سینماهای حوزه هنری،‌ فوکوس خبرهای حوزه فرهنگ و هنر را به سمت خود کشید و حاشیه‌هایی در این باره ایجاد شد. زمان زیادی از این موضوع نگذشته بود که برخی موضع گیری‌ها درباره برگزاری کنسرت موسیقی بار دیگر واکنش‌های متعدد و مختلفی را ایجاد کرد و به دنبال این تصمیم خبری در رسانه‌ها منتشر شد که حاکی از ممنوع‌الفعالیت شدن برخی از سینماگران به علت انتشار تیزر فیلم‌هایشان در کانال‌های ماهواره‌ای بود. وقوع این سه اتفاق با فاصله زمانی کوتاهی کمتر از دو هفته، به یکباره ورق را برگرداند تا آرامش نسبی فضای فرهنگی کشور به یکباره ملتهب و حاشیه‌دار شود، اما از میان این سه اتفاق، رویدادی که بیش از هرچیز توانست در روز گذشته توجه برانگیز باشد، ممنوعیت فعالیت برخی سینماگران بود که از سوی دادستانی به سازمان سینمایی ابلاغ شد.

داستان سنگ و شیشه سینما و ماهواره

در وضعیتی که تب پیوستن برخی بازیگران نه‌چندان مطرح به شبکه‌های ماهواره‌ای ازجمله شبکه ماهواره‌ای «GEM» ‌همچنان داغ است، ایجاد محدودیت برای سینماگران داخل کشور برای ممانعت از هرگونه ارتباط گیری با شبکه‌ها و کانال‌های ماهواره‌ای شدت یافته است. روز گذشته نیز خبر ممنوعیت‌الفعالیت شدن برخی از سینماگران به همین دلیل در رسانه‌ها انتشار یافت. بر اساس این خبر در پی پخش تیزرهای ماهواره‌ای برخی فیلم‌های در حال اکران، دادستانی به‌تازگی در نامه‌ای به سازمان سینمایی وزارت ارشاد برخی از سینماگران را که این روزها فیلم بر پرده دارند و تیزر فیلم‌هایشان در شبکه‌های ماهواره‌ای پخش شده است «ممنوع‌الفعالیت» اعلام کرده است. البته هنوز معلوم نیست منظور از سینماگران دقیقا چه کسانی هستند. علی‌القاعده به نظر می‌رسد که تهیه کنندگان فیلم‌ها،‌ سینماگران مورد نظر دادستانی بوده‌اند. به هر حال هنوز اسامی این سینماگران رسانه‌ای نشده است، اما شواهد نشان می دهد که گویا تیزر فیلم‌هایی نظیر دختر و بارکد ظرف یک ماه گذشته از طریق کانال ماهواره‌ای جم پخش شده است. اگر این گزاره درست باشد به احتمال زیاد سازندگان این دو فیلم نیز از زمره ممنوع الفعالیت‌ها هستند. به هر حال در چند ماه گذشته تعدادی از تهیه‌کنندگان سینما به دلیل پخش تیزر فیلمشان از شبکه «جم» ناچار شدند با حضور در دادسرای فرهنگ و رسانه پاسخگو باشند و تعهد دادند تا آگهی فیلمشان از شبکه‌های خارج از کشور پخش نشود و نمایش فیلم «آآدت نمی‌کنیم» هم برای مدتی متوقف شد، بعد از این اتفاقات پخش این تیزرها متوقف شد، اما دوباره از اوایل مرداد ماه پخش تیزرهای ماهواره ای از سر گرفته شد.

سازمان سینمایی: جم خودسرانه تبلیغ می‌کند

با ادامه انتشار تیزرهای سینمایی از کانال ماهواره‌ای جم، معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی اول مرداد ماه گفته بود: ظاهرا این شبکه در اقدامی خودسرانه بار دیگر تیزر فیلم‌های سینمایی ایرانی را پخش می‌کند و در این شرایط، دستگاه قضایی می‌تواند از طریق مجامع بین‌المللی پیگیر این موضوع باشد. او گفته بود: به تازگی تعدادی از تهیه‌کنندگان سینما با بنده تماس گرفتند و گفتند شبکه جم بدون اطلاع آنان، تیزر فیلم‌هایشان را پخش می‌کند که این موضوع با اعتراض تهیه‌کنندگان ما روبه‌رو شده است.

ایل بیگی با اشاره به حاشیه‌هایی که چندی پیش بر اثر پخش تیزر فیلم‌های سینمایی برای سینماگران به وجود آمد، یادآور شده بود:بعد از آن اتفاقات، همه تهیه‌کنندگان تاکید کردند که پخش تیزرها از سوی خود شبکه جم بوده است و حالا هم شاهد اقدامی عجیب از سوی این شبکه هستیم. البته این شبکه چندی پیش اعلام کرده بود ما دوباره خودمان دست به عمل می‌زنیم و تیزرها را پخش می‌کنیم.در این وضعیت، سیستم قضایی ما می‌تواند وارد عمل شود و این مساله را در حوزه بین‌الملل پیگیری کند.این مدیر در پاسخ به این پرسش که آیا این اقدام خودسرانه می‌تواند به ضرر سینماگران ما تمام شود، هم گفته بود: حتما دستگاه‌های نظارتی مطلع می‌شوند که آیا این تیزرها از داخل کشور سفارش شده یا اینکه این شبکه به طور خودسر آنها را پخش می‌کند و اگر معلوم شود، پخش تیزر فیلمی بدون سفارشی از داخل کشور اتفاق افتاده باشد، این گونه نیست که با سازندگان آن فیلم برخورد شود.

اکران محدود فیلم‎های سینمایی

افزون بر موضوع ممنوع الفعالیت شدن برخی سینماگران، موضوع دیگری که گریبانگیر سینما شده، اکران محدود برخی فیلم‌ها از جمله لانتوری در سینماهای حوزه هنری است. این موضوع اگرچه ممکن است استدلال فرهنگی یا اقتصادی جدی و موضعی مشخص را نیز به‌عنوان پشتوانه داشته باشد، اما به هر حال برای سینما آسیب زا است و امنیت و آرامش سینما و سینماگران را خدشه‌دار می کند. این در حالی است که فیلم فروشنده، تازه ترین اثر اصغر فرهادی که جوایز معتبر جهان را نیز به دست آورده روز دهم شهریور ماه اکران می‌شود و هنوز معلوم نیست که اکران این فیلم با چه مسائلی مواجه خواهد شد.

شواهد نشان می‌دهد که نزدیک شدن به زمان اکران فروشنده موجب تندتر شدن فضاسازی‌ها علیه این فیلم شده و این در حالی است که هنوز مسوولان حوزه هنری خبر قطعی اکران فیلم را در سینماهایشان اعلام نکرده‌اند. این در حالی است که طی هفته گذشته نمایش خصوصی «فروشنده» برای برخی مسوولان و دست‌اندرکاران حوزه هنری بسیار خبرساز شده بود. در اصل می‌توان اوج‌گیری موضع‌گیری‌های تند و تیز درباره فیلم «فروشنده» را به بعد از این نمایش خصوصی نسبت داد. بعد از این نمایش بود که در رسانه‌ها اخباری منفی درباره فیلم و قطعیت برای اکران نشدن آن در سالن‌های سینمایی حوزه انتشار پیدا کرد.

این موضوع باعث شده است تا حوزه هنری در برابر خبر انعقاد قرارداد برای اکران این فیلم در سینماهایش سکوت کند. علیرضا سرتیپی مسوول پخش فیلم سینمایی «فروشنده» پیش از این اعلام کرده بود که برای اکران «فروشنده» با حوزه هنری قرارداد امضا کرده و این فیلم در سینماهای حوزه هنری اکران خواهد شد، اما هنوز تصمیم مشخصی برای نمایش این فیلم گرفته نشده است.