قاب آماری گیشه

سینمای ایران بهار ۹۵ طی ۱۰ سال اخیر در موقعیت ویژه‌ای قرار گرفت. موقعیتی که کمتر سالی در میان دهه اخیر واجد آن است. می‌توان برای دلایل این توفیق فهرست طولانی‌ای فراهم کرد.

بهاری که گذشت فرصتی ویژه برای سینمای ایران بود که خود را از بند حرف‌و حدیث‌هایی که در این چند سال اخیر در مورد آن زده می‌شد برهاند. در حرف‌ها و سخن‌های مختلفی از زبان برخی کارشناسان، نو به نو می‌شنیدیم که «سینمای ایران مرده است» یا «این چیزی که الان به عنوان سینمای ایران وجود دارد، تابوتی بیش نیست و باید بر آن میخ کوبید.» بهروز افخمی پیش از آنکه برنامه هفت را قبضه کند این جمله را عینا بر زبان آورد: «وضعیت سینمای ایران از نظر تعداد تماشاگران وخیم‌تر از آمارهای رسمی است. آمار ۱۲ میلیونی در واقع حدود ۸ میلیون نفر است. این آمارها دروغ است. به‌عنوان مثال آمار تماشاگران «شهر موش‌ها» دو برابر آمار واقعی اعلام شده و این قضیه به درجات مختلف در مورد تمام فیلم‌ها صادق است. سینمای ایران را همچون مریضی که دچار مرگ مغزی شده، به دستگاه‌های مختلفی وصل کرده‌اند که به محض جدا شدن از آن دستگاه‌ها قلبش از کار خواهد ایستاد. یعنی آن‌را به‌طور مصنوعی زنده نگه داشته‌اند و به نظر می‌رسد در وضعیت فعلی هیچ امید و راه نجاتی برای آن وجود ندارد.»

زمانی که بهروز افخمی از «وضعیت فعلی» حرف زد، خیلی دور نیست. چیزی حدود یک سال پیش؛ دقیقا خرداد ۹۴ در سخنرانی جشنواره سما. بعد از آن افخمی در برنامه تلویزیونی‌اش کاملا مرتب و هدایت‌شده این جمله را بارها تکرار کرد. اما چیزی نگذشت که سینمای ایران توانست خود را به دل جامعه ببرد و نگاه خیلی‌ها را متوجه خود کند. نقطه تحول نگاه مردم به سینما، نه در خود سینما که به فضایی بیرون از سینما برمی‌گشت.

چند نفر به دیدن فیلم‌ها رفتند؟

سونامی تماشاگران نوروز باعث شد همه چشم‌ها به سینما خیره شود. آنقدر که اندکی صبر لازم بود تا بشود این فروش را تحلیل کرد. اما بد نیست در اینجا ببینیم علاوه‌بر نوروز، فروش فیلم‌های اکران سینماها تا اینجا به چه رقمی رسیده و از آن مهم‌تر تعداد تماشاگرانی که فیلم‌ها را دیده‌اند چند نفر بوده است. رقم فیلم‌های به نمایش درآمده در این گزارش به شکل تقریبی است و احتمالا رقم نهایی فروش فیلم‌ها با رقمی که در اینجا ذکر می‌شود کمی متفاوت است. اما نکته مهم تعداد تماشاگرانی است که فیلم‌های اکران را در نوروز و بعد از آن دیده‌اند. منظور این گزارش عمدتا همان چهار فیلمی است که بارعمده فروش فیلم‌های اکران را برعهده داشته‌اند. «من سالوادور نیستم»، «ابد و یک روز»، «پنجاه کیلو آلبالو» و«بادیگارد». بد نیست برای به دست آوردن یک تحلیل درست فیلم به فیلم پیش برویم:

من سالوادور نیستم: دلیل استقبال مردم از فیلمی که رضا عطاران یک ارکستر یک نفره در آن اجرا می‌کند چندان پیچیده نیست. همین‌که اسم عطاران بیاید، کافی است تا برای آن فیلم صف تشکیل شود. در ۱۵ هفته‌ای که «من سالوادور نیستم» روی پرده رفته، فروش ریالی آن در تهران به عدد ۶.۹۶۰.۰۰۰.۰۰۰ تومان رسیده است. در شهرستان‌ها هم ۸.۴۵۰.۰۰۰.۰۰۰ تومان فروش گیشه فیلم منوچهر هادی بود. با این حساب در مجموع ۱۵.۴۱۰.۰۰۰.۰۰۰ تومان سهم گیشه فیلم «من سالوادور نیستم» بود. تعداد تماشاگران این فیلم در تهران با رقمی که ذکر شد ۱.۱۶۰.۰۰۰ نفر بود. با توجه به جمع فروش تهران و شهرستان‌ها با توجه به قیمت متوسطی که می‌شود برای بلیت در نظر گرفت (قیمت بلیت‌های سینما برای سال جدید افزایش یافت و از ۴ هزار تومان تا سقف ۱۰هزار تومان براساس درجه‌بندی سینماها رده‌بندی شد) می‌توان رقم بلیت را حدود ۷۰۰۰ تومان در این آمار محاسبه کرد. با احتساب این رقم برای هر عدد بلیت در کل کشور ۲.۲۰۱.۴۲۸ نفر «من سالوادور نیستم» را در سالن‌های سینما دیده‌اند. نکته قابل ذکر درباره فیلم «من سالوادور نیستم» این است که از فیلم‌های دیگر روی پرده حدود سه هفته بیشتر در معرض دید قرار داشت و همین موجب شد بتواند با فیلم‌های اکران نوروز و حتی تاکنون به اکرانش ادامه دهد.

پنجاه کیلو آلبالو: فیلم بحث‌برانگیز این روزهای سینمای ایران که با ۱۲ هفته اکران پرونده خود را بست و دیگر امکان ندارد رنگ پرده را ببیند، با خوش‌شانسی هر چه تمام‌تر توانست شورای پروانه نمایش را قانع کند تا روی پرده برود. غافل از اینکه وزیر ارشاد چند ماه بعد مستقیما این شورا را به باد انتقاد می‌گیرد. با همه این اوصاف «پنجاه کیلو آلبالو» ۱۲ هفته روی پرده بود و در تهران رقم فروشش به ۷.۵۱۷.۵۰۰.۰۰۰ تومان رسید و در شهرستان‌ها هم با ۶.۹۰۰.۰۰۰.۰۰۰ تومان به‌کار خود پایان داد. این فیلم جمعا توانست در گیشه ۱۴.۴۱۷.۵۰۰.۰۰۰ تومان بفروشد و با احتساب رقم متوسط بلیت ۲.۰۵۹.۶۴۲ نفر را با یک فیلم کمدی همراه کند.

ابد و یک روز: فیلم استثنایی اکران اول سال برای یک کارگردان ۲۶ ساله بود: سعید روستایی. پدیده جشنواره ۳۴ پرفروش‌ترین فیلم اجتماعی سینمای ایران را روی پرده برد. زمانی که هیچ‌کس انتظار نداشت در رقابت با فیلم‌های کمدی روی پرده، این فیلم فروش چندانی داشته باشد، تا هفته قبل «ابد و یک روز» توانست ۱۰.۸۷۸.۴۰۰.۰۰۰ تومان از گیشه سهم ببرد. این رقم در کل ایران برای فیلم حاصل شده است. با این حساب در کل ایران و در طول اکران این فیلم تاکنون ۱.۵۵۴.۰۵۷ نفر برای این فیلم بلیت خریده‌اند.

بادیگارد: فیلم کارگردان کهنه‌کار سینمای ایران در فصلی که ممکن بود شکست بدی از گیشه بخورد، به قاعده فروخت. ابراهیم حاتمی‌کیا البته بارها نشان داده است که نبض تماشاگر دستش است و می‌تواند حدس بزند تماشاگر برای چه چیز به سالن سینما می‌آید. «بادیگارد» در کنار فیلم‌های دیگر توانست در تهران ۴.۲۸۷.۴۰۰.۰۰۰ تومان از گیشه بردارد و در شهرستان‌ها هم ۲.۷۰۰.۰۰۰.۰۰۰ تومان سهمش از فروش سینماها بود. با این حساب می‌توان خوش‌بینانه این‌طور فرض کرد که در کل کشور با احتساب فروش ۶.۹۸۷.۴۰۰.۰۰۰ تومان، حدود ۹۹۸.۲۰۰ نفر برای دیدن «بادیگارد» کنار هم نشسته‌اند.

فیلم‌های دیگر هم تماشاگر داشته‌اند

چند فیلم دیگر هم از ابتدای امسال روی پرده سینماها رفت. «کفش‌هایم کو» ساخته کیومرث پوراحمد و «خشم و هیاهو» به کارگردانی هومن سیدی دو فیلمی بودند که در فشار فیلم‌های مخاطب‌دار اول سال تاب مقاومت نداشتند و خیلی زود بازی را به رقیبانشان باختند. «خشم و هیاهو» با ۱.۵۳۵.۴۷۰.۷۹۸ تومان (۲۱۹.۳۵۲ نفر تماشاگر) و «کفش‌هایم کو» با ۶۶۸.۴۳۱.۰۰۰ تومان فروش (۹۵.۴۹۰ تماشاگر) کم‌مخاطب‌ترین فیلم‌های نوروز ۹۵ بودند.

این شش فیلم هر چه بود سال سینمای ایران را شروع کردند و یکی از پرفروش‌ترین آغازها را برای این سال رقم زدند. با احتساب رقم فروش ۴۹.۸۹۷.۱۰۱.۷۹۸ تومانی و تعداد مخاطبان امسال برای هر فیلم در یک جمع‌بندی کلی برای این ۶ فیلم ۷.۱۲۸.۱۵۷ نفر به سالن سینماهای ایران برای اکران اول نوروز رفته‌اند. در مقایسه با سال گذشته در اکران نوروز این رقم رشد قابل توجهی را نشان می‌دهد. در سه سال اخیر و در دولت یازدهم در سال ۹۳ فروش فیلم‌های نوروزی مجموعا برای پنج فیلم چ، خط ویژه، طبقه حساس، معراجی‌ها و با دیگران رقم ۱۵.۸۰۱.۱۰۰.۰۰۰ بود و در سال ۹۴ برای پنج فیلم ایران برگر، رخ دیوانه، استراحت مطلق، طعم شیرین خیال و روباه رقم ۱۰.۷۶۶.۶۰۰.۰۰۰ تومان از گیشه سهم این فیلم‌ها بود که با رقم ۴۹ میلیارد تومانی امسال اختلاف فاحشی دارد.

قاب آماری گیشه