تهدید فزاینده سینمای ایران!

گروه فرهنگ و هنر: بحث قاچاق فیلم‌های سینمایی ظاهرا مشکل لاینحل سینمای ایران تا اطلاع ثانوی است. هرچند وقت یکبار انبوهی از فیلم‌های قاچاق جلوی چشم مردم سوزانده می‌شود و همه با ظاهری خوشحال انگار که ماجرای فیلم‌های قاچاق برای ابد در این مملکت حل شده است به خانه‌هایشان می‌روند. اما چند وقت بعد دوباره خبر می‌رسد تعدادی فیلم دیگر به شبکه قاچاق فیلم‌های ایرانی وارد شده است. به نظر می‌رسد این مساله همچنان بحث روز سینمای ایران است، تا زمانی که ارگان‌های مرتبط آستین بالا نزنند و وارد مبارزه با این قاچاقچیان نشوند نمی‌توان امیدی به حل این مشکل داشت.

بیانیه می‌دهند، اتفاقی نمی‌افتد

چندی پیش بود که شورای‌عالی تهیه‌کنندگان مثل بسیاری دیگر از اهالی سینما بابت قاچاق فیلم‌های سینمایی هشدار داد. این هشدار، صدای یک نگرانی بود که از سوی سینمایی‌ها به گوش رسید. گروهی از تهیه‌کنندگان در قالب شورای عالی تهیه‌کنندگان سینما با انتشار بیانیه‌ای مشترک از مردم برای مبارزه با قاچاق در سینمای ایران استمداد طلبیدند. به گزارش هنرآنلاین، در بیانیه شورای‌عالی تهیه‌کنندگان سینمای ایران، آمده است: «تهدید فزاینده قاچاق فیلم برای سرمایه‌گذاران و فعالان سینمایی به پدیده‌ای تبدیل شده که نه‌تنها عرصه تولید و پخش آثار سینمایی را با ناامنی مواجه کرده بلکه این وضعیت ناهنجار و تسلط قاچاقچیان بر آثار فرهنگی باعث شده سرمایه فیلمسازان به تاراج برود. برخورد ضعیف با قاچاقچیان آثار فرهنگی به‌ویژه سینمایی موجب شده فیلم‌هایی که وارد شبکه نمایش خانگی می‌شود به فاصله اندکی در قالب چند فیلم با هزینه اندک و به صورت دایویکس در کنار کوچه و خیابان به حراج گذاشته شوند و با عدم برخورد اصولی ستاد صیانت و حمایت از آثار فرهنگی و هنری با قاچاقچیان فیلم‌های سینمایی کار به جایی رسیده که امروزه بسیاری از فروشگاه‌های تهران اقدام به فروش فیلم‌های سینمایی ایران در قالب دایویکس می‌کنند و این شرایط در شهرستان‌ها بیش از تهران اسفبار است اضافه بر آن پخش غیرقانونی فیلم‌های سینمایی در قطار، اتوبوس و شبکه‌های فارسی زبان ماهواره‌ای ابعاد دیگری از تاراج سرمایه مالکان آثار فرهنگی است و این پدیده شوم با کمترین مزاحمت ازسوی مراجع انتظامی و قضایی در سراسر کشور به وضوح رخ می‌دهد.

به‌دلیل فراگیری تهیه، تکثیر و توزیع غیرقانونی آثار سینمایی، بازار شبکه نمایش خانگی در وضعیت بسیار بدی به سر می‌برد که این روند به نزول خرید حق رایت آثار سینمایی ایرانی در شبکه نمایش خانگی و تقلیل روز به روز تیراژ نسخ منجر شده است و این در حالی است که بخشی از بازگشت سرمایه آثار سینمایی وابسته به توزیع آن در شبکه نمایش خانگی است. تسلط قاچاقچیان در تهیه و تولید غیرقانونی آثار سینمایی باعث شده میلیارد‌ها تومان سود از قاچاق فیلم ایرانی خسارتی باشد که تولیدکنندگان فیلم ایرانی هر ساله از جیب خود می‌پردازد و نه فقط تولیدکنندگان فیلم ایرانی بلکه تمامی صنوف و جریانات داخل سینمای ایران از این مساله دچار ضرر و زیان می‌شوند. وقتی بخش خصوصی امنیت سرمایه‌گذاری نداشته باشد بی‌تردید تمایل آن برای حضور موثردر زمینه تولید فیلم سینمایی کمرنگ می‌شود. ارائه آمار از جمع‌آوری آثار قاچاق از چند میدان و خیابان تهران را نمی‌توان مبارزه مستمر با پدیده قاچاق در اقصی نقاط کشور نامید و دستگیری تعدادی دستفروش برخورد ریشه‌ای با موضوع قاچاق فیلم‌های سینمایی نیست چراکه رونق بازار قاچاق فیلم بیانگر عدم توفیق و مبارزه اصولی و مستمر ستاد صیانت و حمایت از آثار فرهنگی و هنری است.

چرا مدیران مربوط هیچ اقدام موثری در این خصوص انجام نمی‌دهند؟ مسوولان امر برای ایجاد امنیت در سرمایه‌گذاری در حوزه فرهنگ و هنر و جلوگیری از تاراج دارایی کسانی که با این شرایط مبادرت به تولید آثار فرهنگی می‌کنند چه کردند؟ آیا در برابر این همه مطالبات گوناگون و رنگارنگ از سینما درخواست عمل به وظایف ذاتی خود، از مسوولان امر خواسته زیادی است؟ اکنون که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان متولی اصلی سینمای ایران و نیروی انتظامی به‌عنوان عاملان اجرایی و ضابطان قانون در برخورد با قاچاق فیلم ایرانی به وظایف ذاتی خود عمل نمی‌کنند، از قوه قضائیه، ‌مجلس شورای اسلامی، ‌اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس استمداد می‌طلبیم و از مردم شریف می‌خواهیم برای کمک به روند گردش سالم اقتصادی سینما، بازار قاچاق فیلم ایرانی را تحریم کنند تا گردش مالی سینمای ایران به روند طبیعی خود بازگردد.»

چهار فیلم؛ شکار قاچاقچیان شدند

این روزها دی‌وی‌دی قاچاق چهار فیلم سینمایی دیگر در کوچه و خیابان‌های شهر به فروش می‌رسد. به گزارش «ایسنا»، باوجود پیگیری‌های فراوان و برگزاری جلسات متعدد با نیروی انتظامی همچنان دی‌وی‌دی قاچاق فیلم‌های سینمایی به فروش می‌رسد. در حال حاضر دی‌وی‌دی چهار فیلم «ماهی و گربه»، «اشکان انگشتر متبرک و چند داستان دیگر»، «کوچه بی‌نام» و «نوراستنیا» به صورت قاچاق عرضه می‌شود و دی‌وی‌دی «ماهی و گربه» با زیرنویس انگلیسی که کیفیت بسیار پایینی دارد، عرضه شده است. شهرام مکری کارگردان دو فیلم «ماهی و گربه» و «اشکان. . . » با ابراز بی‌اطلاعی و تاسف از دیدن این نسخه‌های قاچاق گفت: قاچاق فیلم مشکل بزرگ سینمای ایران است که هنوز به‌طور کامل رفع نشده است و ما تلاش می‌کنیم به‌زودی دی‌وی‌دی با کیفیت فیلم را با ضمائم بیشتر در اختیار تماشاگران و علاقه‌مندان بگذاریم. مخاطبانی که این فیلم را دوست داشته‌اند، حتما ترجیح می‌دهند آن دی‌وی‌دی را بخرند. این در حالی است که فیلم «ماهی و گربه» همچنان در گروه «هنر و تجربه» در حال اکران است. اما در این میان فیلم «نوراستنیا» ساخته امید توتونچی شرایط ویژه‌تری دارد، این فیلم بعد از دو سال که از ساخت آن می‌گذرد، در انتظار اکران در گروه «هنر و تجربه» است و در شرایطی که هنوز اکران نشده دی‌وی‌دی قاچاق آن منتشر شده است. توتونچی در همین زمینه به «ایسنا» گفت: از عرضه این نسخه قاچاق اطلاع داشتم زیرا دو، سه هفته پیش از طریق یکی از دوستانم متوجه شدم که دی‌وی‌دی فیلمم در میدان انقلاب پخش شده است و همین دوست با خریداری این فیلم متوجه شد نسخه قاچاق فیلم کامل است.

این کارگردان اضافه کرد: واقعا نمی‌دانم این نسخه چگونه به بیرون راه پیدا کرده و برایم بسیار عجیب است که این اتفاق چگونه رخ داده است. البته نسخه قاچاق شده که در صداگذاری مشکل داشته است و نسخه بین‌الملل ما است که با زیرنویس عرضه شده ولی این اصلا به معنای آن نیست که از طریق پخش‌کننده این اتفاق افتاده است. توتونچی با اشاره به اینکه پیش از این نیز نسخه‌های قاچاق از طریق یک سایت اینترنتی منتشر شده است، یادآور شد: آن زمان به دادسرا و پلیس فتا شکایت کردم و مشخصاتی از یک فرد را به دست آوردیم اما هنوز نتوانسته‌ام حکم جلب وی را بگیرم. او در ادامه با اشاره به هزینه‌های بالای تولید یک فیلم سینمایی خاطرنشان کرد:‌ فیلم من در مقایسه با سه فیلم دیگر هزینه‌های تولید پایین‌تری داشته و به لحاظ مالی زیاد ضربه نمی‌خوریم، اما مساله اینجا است که یک فیلم هم تولید ملی به حساب می‌آید اما کسانی هستند که خیلی راحت و بدون هیچ هزینه‌ای از کنار این فیلم‌ها درآمد نامشروع به دست می‌آورند.

توتونچی افزود: متوجه شده‌ام که فیلمم به‌دلیل نام خاصی که دارد، به‌عنوان فیلم زیرزمینی فروخته می‌شود. درحالی‌که چنین نیست و اگر نام آن قدری غیرمتعارف است به این دلیل است که فیلم درباره یک اختلال روانی ویژه است و ما ناچار بودیم اسم لاتین بیماری را استفاده کنیم. اما فیلم من هرگز یک فیلم زیرزمینی نیست و مخاطب زیرزمینی ندارد. او با بیان اینکه قصد گله و شکایت ندارد، اضافه کرد: همان زمان که متوجه شدم فیلم روی سایتی منتشر شده است، به دادسرا اعلام کردم که این سایت با چنین اقدامی به من ضرر مالی می‌زند، اما دو هفته طول کشید تا توانستم جلوی این سایت را بگیرم و حالا پای یک قاچاق دیگر به میان آمده است و ظاهرا این چهار فیلم از کانال‌های مختلفی قاچاق شده‌اند. توتونچی ابراز تاسف کرد: یکی از مسائلی که خیلی مرا ناراحت می‌کند، این است که فیلم من هنوز اکران نشده و دو سال است در نوبت اکران گروه «هنر و تجربه» هستیم و همه چیز برای اکران‌مان در حال آماده شدن بود اما حالا نمی‌دانم تکلیف‌مان چه می‌شود.

او با اشاره به شرایط سینمای ایران خاطرنشان کرد: از آنجا که سینمای ما هنوز خیلی به صنعت تبدیل نشده، افراد چشم‌شان به مخاطب است. بازیگران فیلم من بسیار امید داشتند تا مخاطبان بازتاب کارشان را ببینند و سینماگران دیگری هم آنان را به‌کار دعوت کنند. اما وقتی چنین اتفاقاتی می‌افتد، همه ما در کنار هم ضربه می‌خوریم و اصلا تمام جامعه به لحاظ فرهنگی دچار زیان می‌شود. او بار دیگر خواستار این شد که آثار سینمایی به عنوان تولید ملی مورد توجه قرار بگیرند. این فیلمساز اضافه کرد: در حال حاضر هم سرمایه‌گذاری در سینمای ایران ریسک بالایی دارد و چنین اتفاقاتی باعث می‌شود تا این ریسک باز هم بیشتر بشود. در این وضعیت کارگردانی مانند من چگونه می‌تواند اعتمادسازی و تهیه‌کننده سینما را مجاب کند تا فیلم دیگرش را بسازد؟! بنابراین این گونه اقدامات خسارت و غرامت‌های سنگینی به بار می‌آورد و امیدوارم مجازات سنگینی هم برای این افراد لحاظ شود تا آنان دیگر جرات نکنند به این راحتی فیلم‌ها را قاچاق کنند. توتونچی گفت: همان‌طور که گفتم خود من به لحاظ مالی خیلی ضرر نمی‌کنم اما همان مبلغ هم آنقدر هست که امثال من بتوانیم فیلم بعدی‌مان را بسازیم.