بازگشت کتاب به سبد مصرف خانواده

گروه فرهنگ و هنر: نمایشگاه بیست و نهم کتاب تهران در حالی میزبان جمعیت کثیری از دوستداران کتاب است که تقریبا هیچ‌کسی تصور نمی‌کرد، این نمایشگاه در محل جدیدش، برای مخاطبان کتاب جذابیتی داشته باشد. به هر حال اگرچه به روال سابق نمی‌توان از نمایشگاه دیدن کرد و برای حضور یکی دوساعته در آن، دست کم باید نیمی از یک روز را اختصاص داد، اما شهروندان تهرانی در کنار جمعیت قابل توجهی از شهروندان دیگر شهرهای کشور در چهار روز گذشته، روزشان را صرف بازدید از غرفه‌های نمایشگاه کرده‌اند. بنا به آمارهای اعلام شده روز پنجشنبه گذشته که روز دوم برپایی این رویداد فرهنگی بود نزدیک به ۸۰۰ هزار نفر از نمایشگاه بازدید کرده‌اند و در روز جمعه هم جمعیت زیادی خود را به نمایشگاه رساندند.نکته قابل توجه اما حضور قابل توجه مردم در روز گذشته بود که از ساعت‌های ابتدایی صبح در فستیوال کتابگردی ایران حاضر بودند و در اولین روز هفته که روز کاری به‌شمار می‌آید حضور در نمایشگاه را به کارهای دیگر ترجیح دادند. شاید این اتفاق یکی از مهم‌ترین رویدادهای فرهنگی کشور در ماه‌های اخیر محسوب شود و بتوان گفت کتاب به سبد مصرفی خانواده‌ها بازگشته است.

در این نمایشگاه، ۹۱۰ غرفه در بخش عمومی، ۲۷۶ غرفه در بخش کودک و نوجوان، ۳۶۰ غرفه در بخش دانشگاهی و ۳۴۰ غرفه در بخش آموزشی و در مجموع ۱۸۸۶ ناشر داخلی حضور دارند. در بخش خارجی نیز ۳۰۰ غرفه مسوول عرضه کتاب‌های ۶ هزار ناشر خارجی هستند و کشور روسیه نیز به عنوان مهمان ویژه با حدود ۳۰ ناشر و نویسنده در نمایشگاه شرکت کرده است. البته استقبال از نمایشگاه با هشدار پلیس راهنمایی ورانندگی همراه بوده است تا مردم سعی کنند با استفاده از وسایل نقلیه عمومی به شهر آفتاب بروند. حتی در برخی اوقات خبرهایی درباره مسدود بودن مسیر حرکت خودروهای شخصی در شبکه‌های اجتماعی بازتاب یافت تا به هر طریقی که شده از ترافیک خودروها در ورودی شهر آفتاب کاسته شود اما...

همچنین آمارها نشان می‌دهد که به‌رغم قطعی برق در برخی از اوقات روزهای نخست نمایشگاه، تراکنش‌های مالی انجام شده در چهار روز اول نمایشگاه در مقایسه با زمان مشابه سال گذشته در حدود ۱۰ درصد افزایش یافته است. در همین رابطه رئیس بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران گفت: استقبال مردم از برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در شهر آفتاب چشمگیر و غیر منتظره است. عباس صالحی گفت: از وقتی که صحبت نقل و انتقال مکان نمایشگاهی از مکان پیشین به شهر آفتاب مطرح بود یکی از دغدغه‌هایی که هم ناشران، هم فرهنگیان و کتاب دوستان داشتند این بود آیا این نقل و انتقال به جمعیت بازدید کننده و خریدار نمایشگاه کتاب صدمه‌ای وارد نمی‌کند، بسیار دل‌نگران و دلواپس افت جمعیت بازدید کننده نمایشگاه بودند، اما بازدید‌های سه روز گذشته نشان داد که مردم نمایشگاه کتاب را در هر محیطی پیگیری می‌کنند. وی تصریح کرد: حقیقتا این استقبال، به‌خصوص در روز پنج‌شنبه و جمعه غیرمنتظره بود. همچنین حسین صفری، رئیس ستاد اجرایی بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران گفت: همه برگزار کنندگان و دست اندرکاران برگزاری نمایشگاه از حضور بی نظیر و چشمگیر مردم در سه روز برگزاری این نمایشگاه شگفت‌زده شده‌اند.

جمع‌آوری کتاب‌های نامناسب

یکی از مسوولان نمایشگاه کتاب تهران از جمع‌آوری تعدادی کتاب خارجی به‌دلیل ناهمخوانی با «معیارهای نمایشگاه و جمهوری اسلامی» خبر داده است. به گفته علی فریدونی، ناظر کمیته ناشران بین‌الملل و عضو شورای نظارت و ارزشیابی نمایشگاه این کتاب‌ها «در بخش عربی مروج افراطی‌گری و تفرقه قومی و مذهبی و در بخش لاتین دارای تصاویر نامناسب بوده‌اند». فریدونی به «ایرنا» گفت کتاب‌هایی که از بخش عربی جمع‌آوری شده‌اند «با تمرکز بر تفکرات وهابی نوشته شده بودند». ناظر کمیته ناشران بین‌الملل نمایشگاه توجه به ارزش‌های ملی، دینی و حاکمیتی را از سرفصل‌های آیین‌نامه ارزیابی کتاب‌های خارجی خوانده و گفته در شرایط فعلی خاورمیانه کتاب‌هایی که «به نوعی منجر به تفرقه‌افکنی مذهبی- قومیتی شود یا ترویج‌دهنده اندیشه‌های تکفیری و تروریستی و انحرافی و التقاطی باشد» مورد توجه شورای نظارت قرار می‌گیرد. فریدونی همچنین از جمع‌آوری کتاب‌هایی در بخش عربی نمایشگاه خبر داده که در آن از «عنوان جعلی» برای خلیج‌فارس استفاده شده بود. علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در رابطه با این جمع آوری‌ها گفته بود: این‌گونه نیست که کتاب‌های وارد شده مورد نظارت قرار نگرفته باشند، اما بعضی از کتاب‌های خارجی به‌دلیل «ترویج افراطی‌گری» از نمایشگاه کتاب تهران جمع شد. همچنین نادر قدیانی، مدیر بخش کودک و نوجوان بیست ونهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران گفت: با برخورد جدی که با مسوولان غرفه‌های عرضه‌کننده محصولات غیرکتابی مانند اسباب‌بازی و لوازم‌التحریر داشتیم، تعداد آنها در نمایشگاه کتاب امسال بسیار کاهش یافته است، اما هنوز برخی ناشران به عرضه این گونه محصولات ادامه می‌دهند که در حال رسیدگی به آن هستیم.

حاشیه‌ها

در همان روز‌های نخست نمایشگاه، تصویری از نماد نمایشگاه در فضای مجازی منتشر شد که غلط‌های املایی فاحش در معادل انگلیسی و عربی عبارت «بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران» مشهود بود. صبح روز سوم نمایشگاه کسانی که از این وضعیت آگاه بودند به راحتی متوجه می‌شدند که عبارات انگلیسی و عربی از نماد پاک شده‌اند و تنها عبارت فارسی به جا مانده است. در واقع مسوولان به جای حل مشکل، صورت مساله را به معنای دقیق کلمه پاک کردند، کاری که در موارد بالا نیز انجام داده‌اند. نمایشگاه کتاب تهران همچنان شاهد انبوهِ جمعیتی است که با انواع وسایل نقلیه، خود را به شهر آفتاب رسانده‌اند. حجم بالای جمعیت و تعداد محدود شاتل‌های برقی؛ رسیدن به درب‌های ورودی و خروجی نمایشگاه‌ها را به ساعت‌های خاصی محدود کرده و بسیاری از مراجعان مجبورند پای پیاده مسیر طولانی را تا مترو طی کنند. دوچرخه‌های حاضر در نمایشگاه که نوید راحتی در جابه‌جایی را به مسافران شهر آفتاب داده بود؛ در پاره‌ای از موارد نیاز به تعمیر دارند. متضرران اصلی این اتفاق افرادی هستند که قصد داشتند ساعت‌هایی را در این مکان گردش کنند و رایگان دوچرخه‌سواری کنند. بیشتر آنها حتی به یک غرفه کتاب هم سر نمی‌زنند. با جدی شدن این مشکل لازم است که مسوولان نمایشگاه، تدبیری اندیشیده و برای دوچرخه‌های رها شده در گوشه و کنار شهر آفتاب چاره‌ای اندیشیده و برای تعمیر آنها سریعتر دست‌به‌کار شوند. یکی از مسائل حل‌ناشده نمایشگاه؛ بحث دسترسی به نقاط مختلف نمایشگاه و اعلام برنامه‌های مختلف است. بسیاری از بازدیدکنندگان و کسانی که قصد شرکت در برنامه‌های جنبی نمایشگاه در سراهای اهل قلم و سراهای بین‌الملل را داشتند، به‌دلیل عدم اطلاع‌رسانی دقیق و کامل از محل برگزاری نشست‌ها، بین سالن‌های مختلفی که برای برنامه‌های جنبی درنظر گرفته شده‌، سرگردان بودند. در میان کارگاه‌های برگزار شده؛ کارگاه آموزشی نگارش مقالات‌ای اس‌ای یکی از پرمخاطب‌ترین نشست‌های دیروز بود که البته تعداد زیادی از علاقه‌مندان به‌دلیل سردرگمی ناشی از نبود اطلاع‌رسانی؛ موفق به یافتن محل نشست و حضور در جلسه نشدند. اما پس از حل مشکل قطعی برق، در دو، ‌سه روز گذشته هیچ قطعی برقی اتفاق نیفتاد.