سال نکوی‌بازار کتاب

گروه فرهنگ و هنر: طرح عیدی کتاب، در نخستین دوره‌ای که در سراسر کشور برگزار شد، توانست با استقبال قابل توجه ایرانیان رکورد فروش بیش از ۲۵۰ هزار جلدی را به ثبت برساند. این طرح در همه استان‌ها و شهرستان‌های کشور از ۱۵ اسفندماه سال گذشته تا دیروز و با تخفیف ۲۰ درصدی اجرا شده بود. اگرچه استقبال از نخستین دوره این طرح بیش از پیش‌بینی‌ها بود اما به نظر می‌رسد که گسترش اطلاع‌رسانی‌ در دوره‌های بعدی این طرح، بتواند فروش کتاب را در نوروز بیشتر کند. به هر روی اگرچه تا کنون رقم فروش این طرح به صورت رسمی اعلام نشده است، اما به نظر می‌رسد که با در نظر گرفتن میانگین ۶۵۰۰ تومانی قیمت کتاب‌ها، بتوان رقم فروش کلی این طرح را در مدت اجرا تا یک میلیارد و ۶۲۵ میلیون تومان نیز تخمین زد.بدیهی است که تعیین میانگین ۶۵۰۰ تومانی قیمت با توجه به فروش کتاب‌های ارزان‌قیمت در بسیاری از شهرستان‌ها انجام شده است وگرنه نگاهی به عناوین کتاب‌های پرفروش که متشکل از کتاب‌های معروف و البته نسبتا گران‌قیمت «بی‌شعوری»، «شازده کوچولو»، «سمفونی مردگان» و... است، چنان می‌نمایاند که رقم فروش از یک میلیارد و ۶۵۰ میلیون تومان نیز بیشتر باشد.طرح عیدی کتاب با مشارکت ۳۶۰ کتابفروشی توسط خانه کتاب و با حمایت معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد. در این طرح هر نفر می‌توانست تا سقف یک میلیون ریال خرید کتاب از ۲۰ درصد تخفیف استفاده کند.

آمارهای دقیق‌تر از میزان فروش

مدیر روابط عمومی خانه کتاب در گفت‌وگویی با «ایرنا» که روز شنبه منتشر شده بود، اعلام کرد: تا روز ۱۴ فروردین ماه ۲۵۰ هزار جلد کتاب بالغ بر ۳۰ میلیارد ریال فروش رفته است.سیدمحمد طباطبایی ادامه داد: ۸۸ هزار و ۸۲۶ نفر در این طرح کتاب خریداری کردند و استان‌های اصفهان، تهران، خراسان رضوی و گیلان به ترتیب رتبه‌های اول تا چهارم را در خرید کتاب کسب کرده‌اند.به گفته وی، ۱۰ کتابفروشی اول متعلق به شهرستان‌ها هستند، استان اصفهان با ۵۹ کتابفروشی فعال خود توانسته تاکنون با بیش از ۱۶ هزار خریدار در صدر پرفروش‌ترین استان بر اساس خریدار قرار بگیرد و استان تهران با ۸۶ کتابفروشی توانست با بیش از ۱۱ هزار خریدار، رتبه دوم پرفروش‌ترین استان‌ها بر اساس خریدار را به خود اختصاص دهد.استان خراسان رضوی با مشارکت ۳۱ کتابفروشی و ۸ هزار و ۹۷۶ خریدار، رتبه سوم طرح عیدانه کتاب را از آن خود کرد.

پرفروش‌ترین کتاب‌ها

طباطبایی از کتاب‌های بی‌شعوری، شازده کوچولو، سمفونی مردگان، ارتباط با خدا به‌عنوان پرفروش‌ترین کتاب‌ها یاد کرد که در این طرح با استقبال روبه‌رو بوده و گفت: به‌طور کلی استقبال بیش از حد انتظار بود یعنی در طول یک ماه بالغ بر ۲۵۰ هزار جلد فروخته شده است؛ آن‌هم در یک طرح با تخفیف ۲۰درصدی.وی اضافه کرد: در صورت وجود تسهیلات، کتابفروشان با انگیزه بیشتر وارد عرصه خواهند شد و دست به دست یکدیگر اتفاقات خوبی را رقم خواهند زد هرچند این کار به انگیزه بیشتر مخاطب هم کمک می‌کند. مدیر روابط عمومی خانه کتاب، مهم‌ترین هدف طرح عیدانه را تزریق یارانه کتاب از مسیر کتابفروشی‌ها به مصرف‌کننده‌های کتاب دانست و افزود: تاکنون این یارانه به دست ناشران و تولیدکنندگان می‌رسید.وی خاطر نشان کرد: این طرح آغازی بود برای اینکه یارانه کتاب به دست مصرف‌کنندگان برسد، از سویی لازم بود کتاب‌فروشی‌ها حمایت شوند و به نوعی آشتی میان آنها و مردم انجام پذیرد.طباطبایی با بیان اینکه مدت زیادی بود که مردم کتاب‌های مورد نیاز خود را از نمایشگاه‌های کتاب تهیه می‌کردند، افزود: این افراد کمتر به کتابفروشی‌ها مراجعه می‌کردند اما این طرح آنها را بیشتر روانه کتابفروشی‌ها کرد.وی هدف دیگر اجرای طرح عیدانه را سنت کتاب هدیه دادن دانست و گفت: بسیاری از مردم در این طرح به جای عیدی‌هایی نظیر پول و سر رسید، این محصول فرهنگی را به یکدیگر عیدی دادند.طباطبایی با اشاره به استقبال خوب مردم از طرح موفق عیدانه کتاب گفت: به‌طور قطع این طرح در آینده و به مناسبت‌های مختلف تکرار خواهد شد مانند تابستان که می‌توان نام طرح تابستانه را برای آن انتخاب کرد.

سالی که نکوست از بهارش پیداست

اگر این ضرب المثل را اصل بگیریم، طبیعی است که توقع داشته باشیم تا در سال ۹۵ بازار کتاب از افت و خیزهای سال گذشته دور باشد و روند متعادل‌تر و متناسب‌تری را تجربه کند. البته نباید از نظر دور داشت که امسال با تغییر مکان برگزاری نمایشگاه کتاب و انتقال آن از مصلی به شهر آفتاب، از استقبال همیشگی دوستداران کتاب و به تبع میزان فروش سالانه نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران کاسته شود.به هر حال بحث درباره این انتقال بسیار بوده و انتقادهای بسیاری نیز در رسانه‌ها نشر و بازنشر شده است، اما با این همه به نظر می‌رسد که بازار کج دار و مریز کتاب در سال ۹۴ پایان خوشی را با طرح عیدانه تجربه کرد. در سال گذشته بیش از دو هزار عنوان کتاب جزو پرفروش‌ترین آثار بازار نشر ایران بودند. این اتفاق‌های خوشایند در بازار کتاب روزهای آخر سال نهادهای مسوول در این حوزه را مجاب کرد تا در سال پیش رو امکانات و تسهیلات بیشتری برای جامعه کتابخوانان ایرانی ایجاد کنند.در همین راستا دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با اشاره به چشم‌اندازی از برنامه‌های این نهاد در سال ۱۳۹۵، از اجرای طرح‌های جدید کتابخوان نظیر کتابخوان ماه، مجازی و تخصصی خبر داد.علیرضا مختارپور درباره برنامه‌های نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در سال ۱۳۹۵ گفت: در سال جاری ضمن تداوم برنامه‌های پشتیبان و زمینه‌ای که پیش از این نیز برگزار می‌شد، چندین طرح و اقدام مهم انجام خواهد شد.مختارپور اضافه کرد: از محورهای اصلی فعالیت نهاد در سال جاری، گسترش نشست‌های کتاب‌خوان تخصصی خواهد بود؛ ترویج این نشست‌ها در میان قشر تحصیلکرده کشور، تاثیر بسزایی در گسترش کتابخوانی خواهد داشت.

وی ادامه داد: از مهم‌ترین نشست‌های تخصصی کتاب‌خوان، نشست شعر است. نخستین نشست کتاب‌خوان شعر، همزمان با روز بزرگداشت عطار نیشابوری(۲۵ فروردین ماه) در تهران برگزار خواهد شد؛ موضوع اصلی این نشست‌ها شعر است و در خلال آن کتاب‌های شعر منتشر شده در بازار نشر، آثار ترجمه‌ای و کتاب‌های مرتبط با نقد و تحلیل شعر معرفی خواهد شد.دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور اظهار کرد: از آنجا که کشور به لحاظ ادبیات منظوم غنی‌ترین کشور جهان است، پیش‌بینی می‌شود این نشست‌ها در سراسر کشور با استقبال گسترده‌ای روبه‌رو شود.دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور از راه‌اندازی طرحی دیگر با عنوان «کتاب‌خوان مجازی» خبر داد و گفت: از آنجاکه امروزه امکان تصویربرداری چند دقیقه‌ای برای عموم مردم فراهم است، کتاب‌خوان مجازی در پی ایجاد فضایی است که تمام افراد علاقه‌مند جامعه بتوانند کتابی معرفی کرده و با دیگران به اشتراک بگذارند.وی بیان کرد: بر این اساس در روزهای آتی طی فراخوانی عمومی از علاقه‌مندان دعوت می‌شود که در قالب ویدئو‌های کوتاه، به مدت یک الی هفت دقیقه، به معرفی کتاب مورد نظر خود بپردازند، علاقه‌مندان می‌توانند با رعایت قواعدی که از سوی روابط عمومی نهاد اعلام خواهد شد، ضمن معرفی خود و بیان اطلاعات کتاب شناختی اثر مورد نظر، کتاب موردعلاقه خود را با دیگران به اشتراک بگذارند.به گفته مختارپور، این افراد می‌توانند حتی کتابی به‌دست گیرند و جمله‌ای زیبا از آن بخوانند؛ این ویدئو‌ها در شبکه‌های مجازی و اجتماعی منتشر و به جریانی عمومی در راستای ترویج کتابخوانی بدل خواهد شد.دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور ابراز امیدواری کرد این طرح با استقبال روبه‌رو و در سطحی گسترده انجام شود زیرا خواندن جمله‌ای از یک کتاب یا قطعه‌ای از یک شعر کاری ساده و کم هزینه است.