کیفیت «خودرو، آب و آموزش» بدون دفاع

گروه صنعت و معدن: «مدیریت سیاسی کشور پس از ۳۵ سال نمی‌تواند دفاع همه‌جانبه‌ای از صنعت خودرو، بهره‌وری آب و مقوله آموزش داشته باشد.» عدم پیشرفت کیفی‌سازی در کشور طی چند دهه اخیر موجب شد تا معاون اجرایی رئیس‌جمهور در یازدهمین دوره همایش جایزه ملی کیفیت ایران با انتقاد از این روند، ناکارآمدی در عدم رعایت استاندارد در تمام سطوح را یکی از علل این کندی مطرح کند. یازدهمین دوره همایش روز ملی کیفیت ایران این‌بار همانند دوره‌های گذشته بدون اهدای جایزه زرین و سیمین و تنها با ۹ گواهی اهتمام و اشتهار به کیفیت به کار خود پایان داد.

در این مراسم معاون اجرایی رئیس‌جمهور در جمع متولیان استاندارد و کیفیت با بیان اینکه مدیریت سیاسی ایران نمی‌تواند دفاع همه‌جانبه‌ای از تولید خودرو داشته باشد، گفت: در حال حاضر کیفیت خودرو به هیچ عنوان قابل دفاع نیست، ضمن اینکه مردم نیز از این موضوع همیشه گله‌مند هستند. محمد شریعتمداری افزود: این امر ممکن است به عوامل متعددی از جمله تغییر مدیریتی یا سیاست‌های اشتباه بستگی داشته باشد که در این رابطه باید تدبیر مناسبی اتخاذ شود؛ چرا که جهان امروز منتظر تعلل‌های ما نخواهد بود و با سرعت زیادی در حال حرکت است.

معاون اجرایی رئیس‌جمهور در خصوص مدیریت بهره‌وری آب نیز گفت: در این موضوع نیز نمی‌توان دفاع مناسبی از مدیریت بهره‌وری آب داشت، زیرا در این خصوص تاکنون اقدام موثری صورت نگرفته است. وی با بیان اینکه کیفیت بهره‌وری از آب مطلوب نیست، افزود: این مدیریت به‌گونه‌ای بوده که اکنون نمی‌توان پاسخگوی مردم بود؛ بنابراین باید قدم‌ها سریع‌تر برداشته شود.

آموزش نیز از تیغ انتقاد شریعتمداری در امان نبود، به‌طوری‌که وی با اعلام اینکه در بهره‌وری نظام آموزشی ضعیف عمل کرده‌ایم، اظهار کرد: این بخش هم‌اکنون با معضلات بسیاری مواجه است.

شریعتمداری در ادامه به این نکته اشاره کرد که امروزه کیفیت و استاندارد نه تنها در سودآوری بنگاه‌های اقتصادی تاثیرگذار است، بلکه در نابودی فقر نیز نقش بسزایی دارد.

وی با اشاره به سند چشم‌انداز بیست ساله، تصریح کرد: این سند با وجود آنکه اهداف بلندپروازانه‌ای نداشته، اما به کندی پیش رفته که یکی از علل این کندی ناکارآمدی در عدم رعایت استاندارد در تمام سطوح است. وی با تاکید بر اینکه در دنیای امروز قدرت سیاسی در سایه قدرت اقتصادی بیش از گذشته است، گفت: باید استاندارد و کیفیت را تا می‌توانیم رعایت کنیم تا قدم‌ها را در این خصوص سریع تر برداریم. معاون اجرایی رئیس‌جمهور با اشاره به جایگاه‌های مختلف کیفیت در دنیا، اظهار کرد: در ایران در این خصوص با مدل اروپایی شروع کردیم و این مدل را به عنوان مقدمه مورد توجه قرار دادیم.

شریعتمداری افزود: آنچه در این زمینه در ایران نقطه ضعف به‌شمار می‌آید، مکانیزم اطلاعات و پیش سنجی اطلاعات است که اگر به این موضوع توجه نشود، تنها اسم کیفیت باقی می‌ماند و از داخل چیزی از آن باقی نمی‌ماند.

معاون اجرایی رئیس‌جمهور سپس ادامه داد:‌ سازمان ملی استاندارد باید از فعالیت‌های اجرایی فاصله بگیرد تا بتواند در مسیر ارزیابی و کنترل کیفیت گام بردارد.

رویکرد جدید برای ارزیابی کیفیت

از سوی دیگر عدم دستیابی هیچ یک از شرکت‌های داخلی به جایزه زرین و سیمین طی سالیان برگزاری این همایش نیز موجب شد تا رئیس ‌سازمان ملی استاندارد از تغییر روند برگزاری این جایزه خبر دهد؛ به‌طوری‌که نیره پیروزبخت در این مراسم بر ضرورت شکل‌گیری رویکرد جدید کیفیت در کشور و پیگیری آن از سوی همه دستگاه‌ها تاکید کرد و گفت: این‌سازمان به تنهایی نمی‌تواند به بحث کیفیت بپردازد، بلکه این موضوع یک عزم همگانی را طلب می‌کند.

پیروزبخت با تاکید بر اینکه بحث کیفیت مربوط به یک ‌سازمان و دستگاه خاص نیست، اظهار کرد: مردم از‌سازمان ملی استاندارد نه تنها استاندارد را طلب می‌کنند، بلکه انتظار دارند که موضوع کیفیت را نیز مدیریت و ارزیابی کند.

وی با اشاره به تغییر رویکرد‌ سازمان ملی استاندارد در خصوص موضوع کیفیت افزود: اخیرا معاونت ارزیابی کیفیت در‌سازمان ملی استاندارد ایجاد شده تا به موضوع کیفیت با اهداف جدید بپردازد. پیروزبخت با بیان اینکه سه مسیر ارزیابی از موضوع کیفیت وجود دارد، گفت: این سه مسیر ما را به مطلوب نهایی در بحث کیفیت رهنمون می‌سازد که مسیر اول مبنی بر این است که یک مجموعه اعتقاد و اعتماد به کیفیت داشته باشد و در این مسیر گام بردارد. وی سپس با اشاره به مسیر دوم گفت: این مسیر مبتنی بر کل و کلان است، یعنی کل مجموعه به این اعتقاد داشته باشد که باید کیفیت را پیگیری کند، اما هنوز در اجزا این اعتقاد ایجاد نشده است.

پیروزبخت در توضیح مسیر سوم نیز تصریح کرد: این مسیر یک مسیر جامع‌نگری است مبنی بر اینکه هم اجزا و هم کلان جامعه اعتقاد به موضوع کیفیت داشته باشند. رئیس‌سازمان ملی استاندارد با بیان اینکه طی سال‌های اخیر در موضوع کیفیت با کش و قوس‌های فراوانی مواجه بوده‌ایم، گفت: هنوز در جامعه این مسیر به صورت تفکیک شده مورد ارزیابی قرار نگرفته است. پیروزبخت با بیان آنکه در برنامه چهارم توسعه بارقه‌ای از کیفیت مطرح بوده است، گفت: در یک سال اخیر مفهوم کیفیت در اجزا و حاکمیت در حال نهادینه شدن است، اما برای اهتمام به کیفیت به رویکردهای جدیدی نیاز داریم.

به گفته رئیس ‌سازمان ملی استاندارد، در شرایط فعلی کیفیت از محدوده بنگاه‌های اقتصادی خارج شده و این موضوع در تمام اجزای جامعه جریان پیدا کرده است. وی با بیان اینکه قرن بیست و یکم به‌عنوان قرن کیفیت مطرح شده است، گفت: در این قرن از مفهوم بهره‌وری فراتر رفته‌ایم و این نشان می‌دهد که به نگرش‌های جدیدی در این خصوص نیاز داریم. علاوه بر موارد مذکور وی همچنین به جوایز بخشی کیفیت نیز اشاره کرد و افزود: درگیر کردن تمام‌ سازمان‌ها برای اهدای جوایز تخصصی کیفیت یکی دیگر از برنامه‌ها بوده که در این خصوص نیز جوایز مختلفی تاکنون اهدا شده است.

سیر نزولی کیفیت

وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در این مراسم با بیان اینکه کیفیت چیزی جز اخلاق‌مداری نیست، گفت: کیفیت چیزی نیست جز اخلاق‌مداری و اگر در زیربنای توسعه پایدار بپذیریم که اخلاق بسیار مهم است، قطعا می‌توانیم به کیفیت بالایی دست یابیم، چراکه اگر هر فردی با اخلاق وارد عمل شود کیفیت نیز حاصل می‌شود. سیدحسن قاضی‌زاده ‌هاشمی اظهار کرد: با توجه به اینکه طی چند سال اخیر کیفیت مواد غذایی کاهش یافته است، هدف وزارت بهداشت این است که چه در کالاهای وارداتی و چه در کالاهای تولیدی کیفیت را افزایش دهد.

وی ادامه داد: در حال حاضر جلب رضایت مشتری به تنهایی نمی‌تواند معنا و مفهوم کیفیت را برساند، چرا که در حال حاضر تعداد تقلبات افزایش پیدا کرده است. وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با بیان اینکه کیفیت در کل کشور و به‌ویژه در بخش بهداشت و درمان و صنعت غذا کاهش یافته است، گفت: رعایت حقوق شهروندان در این امر بسیار ضروری است؛ به همین دلیل یکی از برنامه‌های وزارت بهداشت بهبود کیفیت در مواد غذایی وارداتی و تولیدی است.

کیفیت به معنای انطباق ویژگی‌ها

رئیس انجمن مدیریت کیفیت ایران نیز در این مراسم با اشاره به اینکه تبیین جایگاه مدیریت کیفیت و استاندارد‌سازی در کلیات برنامه ششم باید یکی از الزامات این برنامه باشد، گفت: برای این امر مواردی را در نظر گرفته‌ایم که تبیین مکانیزم‌های لازم برای آموزش و توسعه فرهنگ مدیریت و کیفیت، پیش‌بینی اصلاح قوانین و مقررات مورد نیاز برای توسعه کیفیت، تبیین اهداف توسعه مدیریت کیفیت در بخش اقتصادی و اجتماعی، تبیین برنامه توسعه به ارتقای کیفیت در حوزه‌های هدف در بخش اقتصادی و اجتماعی و تبیین شاخص‌ها و مکانیزم‌های ارزیابی عملیاتی دستگاه‌ها بخشی از آن است. فرزین انتصاریان مفهوم کیفیت را در دو بعد خرد و کلان تحلیل کرد و افزود: کیفیت به معنای انطباق با ویژگی‌ها که همان معنای استاندارد است تعریف می‌شود، اما نکته قابل تامل این است که در استاندارد تنها بخشی از ویژگی‌های کیفیت مورد توجه قرار می‌گیرد. رئیس انجمن مدیریت کیفیت ایران یکی دیگر از تعریف‌های کیفیت را انجام تعهدات پذیرفته شده و رضایت مشتری عنوان کرد و گفت: در حال حاضر بسیاری از ‌سازمان‌ها نشانه استاندارد ندارند و به‌طور کلی می‌توان گفت ضایعات نظام‌ آموزشی وارد بازار کار می‌شود و آنچه در مسیر اصلی است به بازار ارائه نمی‌شود.

انتصاریان کیفیت را با موفقیت پایدار مساوی دانست و گفت: این مساله به این معناست که ‌سازمان باید رضایت متوازن کلیه‌ ذی‌نفعان را در بر بگیرد.

رئیس انجمن مدیریت کیفیت ایران با اشاره به محدوده مدیریت کیفیت، اظهار کرد: ارزش رقابتی سرعت خدمات و دوام و مرغوبیت از دید مشتری که موجب توسعه پایدار و رضایت عمومی می‌شود جزو محدوده مدیریت کیفیت است.