پشت صحنه واگذاری‌ها

دنیای اقتصاد: واگذاری‌های نادرست طی سال‌های اخیر به داغ‌ترین موضوع در مراسم تودیع و معارفه رئیس سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران بدل شد؛ به‌طوری‌که محمدرضا نعمت زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت از رایزنی هشت ماهه برای اصلاح فرآیند واگذاری‌ها در بخش صنعت خبر داد و گفت: قرار نیست پس از واگذاری‌ها، قبرستانی از صنعت داشته باشیم و سپس بالای سر آن گریه کنیم. رئیس سابق ایدرو نیز با انتقاد از روند واگذاری‌های صنعتی گفت: ایدرو و شرکت‌های تابعش در دولت قبل تا مرز اضمحلال پیش رفتند. در مراسم تودیع و معارفه رئیس هیات عامل ایدرو مطرح شد

پشت صحنه واگذاری‌های صنعتی

گروه صنعت و معدن: مراسم تودیع و معارفه رئیس هیات عامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) روز گذشته با حاشیه‌ها و گلایه‌های بسیاری همراه بود؛ به طوری که برخلاف چنین مراسمی، در این برنامه بیشتر به افشاگری در مورد تصمیمات صنعتی در دولت گذشته پرداخته شد.

انتقاد از واگذاری‌های غیراصولی در سال‌های اخیر از جمله مواردی بود که هم از سوی وزیر صنعت، معدن و تجارت و هم رئیس سابق ایدرو مطرح شد. به گفته محمدرضا نعمت‌زاده، قرار نیست با واگذاری‌ها، قبرستانی از صنعت را در کشور درست کنیم سپس بالای سر آن گریه کنیم. غلامرضا شافعی نیز از واگذاری‌ لوله‌گستر اسفراین که ۴ سال با سرنوشت نامعلومی روبه‌رو شد، واگذاری ماشین‌سازی تبریز به بانک صادرات به مدت ۲ سال، واگذاری گسترش بلوچ و نساجی قائم شهر به بانک مسکن که هیچ ارتباطی با یکدیگر ندارند، انتقاد کرد. واگذاری‌هایی که موجب تعطیلی برخی از این صنایع شد و حال راه‌اندازی مجدد آنها سرمایه‌گذاری کلانی را طلب می‌کند. همچنین «درخواست انحلال ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، بازگشایی پرونده کرسنت توسط وزیر صنعت، معدن و تجارت، عدم اجرای برنامه‌های مدون برای استراتژی توسعه اقتصادی کشور، تحقیر ایدرو در دولت قبل، سه راهبرد ایدرو در دولت جدید و...» از دیگر مواردی است که در این مراسم به آن پرداخته شد.

انتقاد از واگذاری‌ها

وزیر صنعت، معدن و تجارت با انتقاد شدید از روند واگذاری‌های صنایع و تغییر قوانین محاسبات و تجارت به‌عنوان عوامل عقب‌‌ماندگی صنعت گفت: باید واگذاری‌های صنایع به نحو مناسبی اصلاح شود؛ چراکه قرار نیست با واگذاری‌ها، قبرستانی از صنعت را در کشور درست کنیم. محمدرضا نعمت‌زاده با اشاره به اینکه باید ضمن گلایه‌ها، از تعریف خود نیز جلوگیری کرده و در مدیریت‌ها به نکات مهمی برای توسعه صنعت توجه کنیم، افزود: زمانی صحبت از ملی شدن صنعت خودرو مطرح می‌شد و در راستای آن اقداماتی انجام گرفت؛ اما باید از خود بپرسیم چرا با گذشت ۳۵ سال از پیروزی انقلاب نتوانستیم به اهداف خود دست پیدا کنیم، چرا به واگذاری‌های غیرتخصصی دست می‌زنیم و باعث می‌شویم که صنایع به سمت تخریب هدایت شوند. وی در ادامه صحبت‌های خود به لایحه حمایت از تولید که با رایزنی و همفکری وزرای اقتصادی دولت تدوین شده است اشاره کرد و گفت: در قالب این لایحه پیشنهادهای مختلفی برای حمایت از تولید کشور مطرح شده که دولت باید با تصمیم آن حمایت‌های لازم از صنعتگران و تولیدکنندگان را انجام دهد. نعمت‌زاده همچنین خطاب به نمایندگان حاضر در جلسه با بیان اینکه همه باید قانونگرا باشیم، تصریح کرد: در لایحه حمایت از تولید صراحتا نکات موثری اعلام شده که امیدوارم با تصویب آن توسط مسوولان به نحو مناسبی اجرایی شود.

مدیریت اصولی سازمان‌های توسعه‌ای

وزیر صنعت، معدن و تجارت افزود: به اعتقاد بنده سازمان‌های توسعه‌ای را نباید با واگذاری‌های غیرمنطقی به سمت رکود و فعالیت پیش برد، سازمان‌های توسعه‌ای از الزامات توسعه‌ای کشور به شمار آمده و باید به صورت اصولی مدیریت شود. وی با اشاره به این مطلب که قانون و استراتژی‌ها روشن است اما مدیریت‌ها و تصمیم‌گیری‌ها باعث شده تا نتوانیم قوانین را اجرایی کنیم، گفت: بنده در سازمان‌های توسعه‌ای مختلفی حضور داشتم و این تصمیم‌گیری‌ها و عدم مطابقت با قانون را در عملکرد مسوولان دیدم. به طور نمونه چرا قانون محاسبات را اصلاح می‌کنید در حالی که قانون گذشته محاسبات بدون هیچ ایرادی بود یا چرا قانون تجارت را با ایراداتی همراه می‌دانید در حالی که قانون تجارت گذشته فاقد ایراد بوده است و لازم نیست مجلس دوباره این قانون را از نو بنویسد. وی ضمن انتقاد بر اینکه در شرایط فعلی مسوولان ۱۲۶۲ ماده در قانون تجارت قرار می‌دهند در حالی که اگر همان قانون گذشته را اجرا می‌کردیم رشد و توسعه صنعتی کشور به وجود می‌آمد، گفت: من حتی در تصویب قانون تجارت به ریاست مجلس و شورای نگهبان تاکید کردم که نگذارید این قانون تصویب شود چراکه با تصویب آن ۱۰ سال به عقب برمی‌گردیم، اشکالی ندارد همان‌طور که دولت عذرخواهی می‌کند مجلس نیز به اشتباه خود در زمینه تدوین قانون جدید تجارت اعتراف کند. وی تصریح کرد: در قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز چرا وقتی سازمان‌های مختلفی متولی این موضوع هستند اقدام به تاسیس یک سازمان جدید می‌کنیم، من در این شرایط به اصل ستاد مبارزه با قاچاق ایراد گرفتم و اعلام کردم که ما نیازی به این ستاد نداریم. وی با اشاره به اینکه هم‌راستای تمام مدیران کشور این قوانین دست‌و‌پاگیر را تصویب کرده‌ایم، گفت: بیایید از بعد از انقلاب تاکنون بررسی کنید چقدر از برنامه‌ها و مصوبات تصویب شده، اجرایی شده است. چرا بخشنامه‌های مختلف و مغایر با یکدیگر را تصویب می‌کنید که این موضوع دست صنعتگر و تولیدکننده را در انجام فعالیت‌ها محدود کند. نعمت‌زاده با اشاره به اینکه باید ۳۵ سال فعالیت خود در حوزه اقتصادی را مورد بررسی قرار دهیم، افزود: در دوره آقای ‌هاشمی قرار بود برای صنعتگران نرخ مابه‌التفاوت ارزی دریافت شود این در حالی است که این موضوع با بررسی بیشتر نشان از مغایرت و نادرست بودن آن داشت. حال بماند بعد از بیان اختلاف نظر در این موضوع در نهایت این بخشنامه با اصلاحاتی روبه‌رو شد، اما به اعتقاد بنده استغفار کار غلطی نیست و حتی رئیس‌جمهور و نمایندگان مجلس و مدیران می‌توانند در صورت اتخاذ تصمیمی نامناسب نادرست بودن آن را اعلام و اقدام به اصلاح آنها کنند. نعمت‌زاده در ادامه اشاره کرد در یک مقطعی پیشنهاد انتشار اوراق مشارکت ارزی مطرح شده بود که وزیر اقتصاد وقت با این استدلال که این موضوع ربوی است مخالفت‌هایی را اعلام کرد. حال بنده نمی‌توانم در این موضوع قضاوت کنم اما باید بگویم برای توسعه صنعت باید موانع پیش روی آن را برداریم. وی تصریح کرد: راه توسعه صنعت اجرایی شدن قوانین مناسب است نباید زمان را از دست بدهیم و باید در یک بازه زمانی کوتاه تصمیمات کارآمد را اتخاذ کنیم. وی از تلاش خود برای اصلاح برخی از بخشنامه‌ها و مصوبات خبر داد و افزود: در تلاشم تا حدود زیادی مصوبات و بخشنامه‌های دست و پاگیر را برطرف یا اصلاح سازیم تا به دنبال آن فعالان بتوانند با فراغت بهتری به فعالیت خود بپردازند. نعمت‌زاده در پایان با یادآوری خاطره‌ای در زمینه ممنوعیت سرمایه‌گذاری در برخی صنایع اظهار کرد: در دوره‌ای وزارت صنایع بخشنامه زده بود که صنایع عطرسازی جزو صنایع ممنوعه است و نباید در آن سرمایه‌گذاری کنیم!

برنامه‌هایی که عملیاتی نشد

وی با اشاره به مجموعه قوانین و اسنادی که بعد از گذشت چند سال اجرایی نشده است، تصریح کرد: در سال ۱۳۶۰ هشت کمیته مسوول برنامه‌ریزی و تدوین استراتژی برای اقتصاد کشور شده بودند و حدود ۸۰۰ صفحه برنامه برای صنعت خودرو، ۶۰۰ صفحه برنامه برای صنعت سیمان و ۷۰۰ صفحه برنامه برای صنعت نساجی نوشته شد که این برنامه‌ها اجرایی نشد. به گفته نعمت‌زاده، کشور ما اگرچه برنامه محور است، ولی بر اساس یکی از همین برنامه‌ها که برای افق ۱۴۰۴ طراحی شده است، کشور باید صادرات ۹۰ میلیارد دلاری بخش صنعت را تجربه کند، در حالی که این موضوع هنوز عملیاتی نشده؛ بنابراین باید تصمیم بگیریم که کشور را اصلاح کنیم.

ماجرای کرسنت از زبان نعمت‌زاده

وزیر صنعت، معدن و تجارت در ادامه با بازگویی ماجرای جلسه احمدی‌نژاد با وزیر نفت و معاونان و مشاوران وی در دولت دهم برای اصلاح قرارداد کرسنت، گفت: اگرچه با احمدی‌نژاد اختلاف دیدگاه‌های بسیاری دارم، اما بارها شاهد بودم که وی بر توسعه روابط تجاری و حوزه انرژی با کشورهای همسایه تاکید داشت، حتی قرارداد کرسنت نیز که به دلیل برخی ندانم‌کاری‌های معاون اول دولت گذشته با مشکلاتی مواجه شد، بارها از سوی احمدی‌نژاد مورد تاکید واقع شده بود . وی اظهار کرد: احمدی‌نژاد به وزیر نفت دستور داده بود که قرارداد کرسنت را اصلاح و اجرایی کند، نه اینکه این قرارداد متوقف شود، این در حالی است که برخی معتقد بودند گاز ایران در این قرارداد ارزان‌فروشی می‌شود، در حالی که نه تنها این قرارداد اصلاح نشد، بلکه گاز ایران مدت‌ها بدون مشتری سوخت و هنوز هم می‌سوزد و عایدی برای کشور ندارد.

نعمت‌زاده به جریمه دادگاهی برای قرارداد کرسنت اشاره و خاطرنشان کرد: به‌رغم اینکه بارها از طریق برخی کانال‌ها، برگزاری دادگاه کرسنت را که به ضرر ایران تمام می‌شد، عقب انداختم، اما بالاخره دادگاه ایران را به پرداخت جریمه محکوم کرد. برهمین اساس، نه تنها ایران عایدی از فروش گاز خود نداشت، بلکه محکوم به پرداخت جریمه هم شد.

حاضر بودم به زندان بروم...

وی اظهار کرد: آن روزها به آقای ‌نژاد حسینیان که معاون وزیر نفت بود، دستور داده شد که قرارداد کرسنت را اصلاح کند، اما این کار انجام نشد، در حالی که بنده بارها و بارها درخواست کردم که کار اصلاح این قرارداد را به بنده بسپارند تا ایران از این قرارداد سود برد، اما این کار عملیاتی نشد، در حالی که بنده حاضر بودم به خاطر این قرارداد به زندان بروم، اما کشور منفعت ببرد.

ایدرو در دولت قبل تحقیر شد

غلامرضا شافعی رئیس سابق سازمان گسترش و نوسازی صنایع نیز در مراسم تودیع خود از تحقیر وجهه این سازمان در دولت قبل به‌شدت انتقاد کرده و گفت: ایدرو و شرکت‌های تابع آن در دولت قبل تا مرز اضمحلال پیش رفته است. شافعی با اعلام اینکه به دو شرط به ایدرو آمده بودم و وزیر نیز موافقت کرده بود، گفت: با وجود قول وزیر در عدم‌دخالت‌ها در فعالیت‌ ایدرو برخی باز هم دخالت‌هایی می‌کردند.

رئیس سابق سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران با ارائه گزارش عملکرد خود در طول ۲ سال مسوولیت در سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران اظهار کرد: بنده به منظور کمک و احیای ایدرو به این سازمان آمدم، البته با دو شرط که فقط قانون و اساسنامه سازمان اجرا شود.

وی با بیان اینکه یکی از شروط بنده در عزل و نصب‌ها و استفاده از اختیارات قانونی رئیس سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران بود، افزود: این شرط را برای این عنوان کردم که شنیده بودم برخی به شکل‌های مختلف در کار ایدرو دخالت می‌کنند که درنهایت شروط من مورد پذیرش وزیر قرار گرفت و به‌عنوان ریاست این سازمان منصوب شدم. رئیس سابق سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران با اشاره به اینکه البته با وجود قول وزیر در عدم دخالت‌ها در فعالیت‌ سازمان برخی باز هم دخالت‌هایی را انجام می‌دادند، افزود: در سال‌های گذشته اتفاقات بدی برای ایدرو افتاد، به نحوی که به قانون و اساسنامه این سازمان هجمه وارد شد و در سفرهای استانی طرح‌های زیادی مورد تصویب قرار گرفته بود که سازمان باید آنها را انجام می‌داد. شافعی اضافه کرد: اجرای طرح‌های زیاد استانی با موافقت وزرای اقتصادی بودجه‌هایی را لازم داشت که چنین منابعی در اختیار سازمان قرار نداشت. وی در ادامه صحبت‌های خود به اصلاح قوانین و اصل ۴۴ قانون اساسی اشاره کرد و افزود: برخی از شرکت‌ها ۳ سال مجمع‌شان تشکیل نشد و شرکت‌های دولتی نیز با اضمحلال شدیدی روبه‌رو شدند که این موضوعات باعث شده بود ایدرو نتواند به اهداف خود دست پیدا کند. شافعی با گلایه از اینکه در مقاطع مختلف شرکت‌های زیرمجموعه ایدرو به صورت غیرتخصصی به بانک‌ها و بخش‌های دیگر به نام خصوصی‌سازی واگذار شد، تصریح کرد: این عوامل باعث شد بدنه سازمان با بدنه مدیریت ارتباط مناسبی نداشته باشد. رئیس سابق سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران با اعلام اینکه خزانه از سال ۸۳ تاکنون به این سازمان بدهکار است، گفت: یکی از واگذاری‌ها لوله‌گستر اسفراین به مدت ۴ سال به صندوق بازنشستگی بود که در آن مقطع نیز با سرنوشت نامعلومی روبه‌رو شد. واگذاری ماشین‌سازی تبریز به بانک صادرات به مدت ۲ سال و واگذاری گسترش بلوچ و نساجی قائمشهر به بانک مسکن که هیچ ارتباطی با یکدیگر ندارند باید به‌عنوان نمونه مطرح کرد. این واگذاری‌های غیرتخصصی باعث شد تا سازمان از اهداف پیش‌بینی شده خود فاصله بگیرد. وی به جلسه سال ۹۱ که با خودروسازان و با حضور معاون اول رئیس‌جمهور برگزار شده بود اشاره کرد و افزود: در این جلسه مقرر شد هزار میلیارد تومان وام در اختیار خودروسازان قرار بگیرد که تاکنون چنین منابعی به آنها واگذار نشده است. شافعی در ادامه گلایه‌های خود از نحوه واگذاری سازمان‌های زیرمجموعه سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران به اقدامات مناسبی که در طول ۲ سال مسوولیت خود در این سازمان صورت گرفته بود، اشاره کرد و افزود: ۵۴ طرح جدید قابل توجه را در صنایع مختلف ایدرو تصویب کرده است. بخش اعظمی از نوآوری، همراه با تخصص در این سازمان در صنایع مختلف به وجود آمد که این موضوع آن هم در شرایط تحریم بسیار قابل توجه است. رئیس سابق سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران با بیان اینکه ۴۰ درصد مطالبات این سازمان وصول شده است، تصریح کرد: در این ۲ سال تمام تلاش خود را برای احیای صنعت کشور انجام داده‌ام، اما باید بگویم برای رسیدن به افق ۱۴۰۴ که همان کسب رتبه اول اقتصادی در منطقه است باید به رقبای خود توجه لازم را برای افزایش تولید ناخالص داخلی کشور انجام دهیم. وی با بیان این‌که برخی در همان زمان به من گلایه می‌کردند که چرا وارد همکاری با دولت دهم در آن شرایط شده‌ام، گفت: من در جهت کمک به احیای صنایع کشور وارد سازمان گسترش شدم، البته متاسفانه با وجود شرایط بنده باز هم در کار سازمان دخالت شد. شافعی گفت: دولت قبل در سفرهای استانی طرح‌های کوچک زیادی را به تصویب می‌رساند و به صورت غیرکارشناسی اجرای طرح‌ها را به ایدرو واگذار می‌کرد و می‌گفت آنها را نیز با هر بدبختی اجرا کنیم. رئیس سابق ایدرو با تاکید بر اینکه هویت و حیثیت سازمان گسترش را در دولت قبل خدشه دار کردند، افزود: در یک جلسه، صورت جلسه‌ای را امضا کردند که شرکت مدیریت طرح‌های صنعتی کلا واگذار شود که این تحقیر سازمان گسترش بود و در واقع تیر خلاص به این سازمان محسوب می‌شد که البته این مشکل حل شد. رئیس سابق ایدرو با اشاره به واگذاری غیر قانونی شرکت کشتی سازی ایزوایکو به وزارت دفاع تحت عنوان خصوصی‌سازی گفت:‌ این کار خلاف قانون بود و به هر طریقی جلوی آن گرفته شد.

سه راهبرد ایدرو در دولت یازدهم

رئیس جدید سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، نیز در این مراسم سه راهبرد اصلی این سازمان برای توسعه صنعتی را تغییر نگرش مدیریت عالی سازمان، رابطه با جامعه جهانی و توجه به نیروی انسانی دانست و گفت: توسعه صنعتی بدون توجه به ایدرو ممکن نیست. سیدرضا نوروززاده در مراسم معارفه خود به‌عنوان رئیس سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران ابراز امیدواری کرد که سازمان‌های توسعه‌ای به جایگاه اصلی خود برگردند و گفت: توسعه فناوری‌های نوین، سرمایه‌گذاری، جذب سرمایه‌گذار، توسعه تحقیقات و حمایت از تولید داخلی از جمله دستوراتی است که وزیر صنعت، معدن و تجارت برای این دوره فعالیت سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران تعیین کرده است. وی تصریح کرد: در کنار این، سه راهبرد اصلی مدنظر سازمان گسترش در این دوره فعالیت قرار خواهد گرفت که اعم از تغییر نگرش مدیریت عالی سازمان، رابطه با جامعه جهانی و توجه به نیروی انسانی است.

حاشیه‌های تودیع و معارفه جنجالی

مراسم تودیع و معارفه روسای قدیم و جدید سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران با حاشیه‌های متعددی همراه شد. * در این مراسم مجری اعلام کرد که ۱۰ خرداد ماه تولد غلامرضا شافعی بوده و با این حساب در اولین روز از ۶۴ سالگی خود از این سازمان کنار رفته است.

* در بخشی از این مراسم وفایی یکی از معاونان سابق ایدرو به انتقادات شافعی از مجید هدایت رئیس اسبق این سازمان واکنش نشان داد که شافعی نیز پاسخ وی را داد. شافعی عنوان کرده بود که هدایت با امضاهایش مرتکب اشتباهات زیادی در این سازمان شد که وفایی در واکنش عنوان کرد مدارکی دارد که این حرف‌ها خلاف است و شافعی نیز در پاسخ گفت که شما مدارک امضا نشده‌اش را دارید. * وزیرصنعت در بخشی از سخنرانی طولانی خود در این مراسم عنوان کرد که قصد دارد در این سن با جرات بیشتری سخن بگوید. * نعمت‌زاده گفت که پدرش تاجر بوده و با بانک‌ها کار نمی‌کرده، چراکه معتقد بوده فعالیت بانک‌ها ربوی و حرام بوده است. * نعمت‌زاده در اظهاراتی غیر منتظره عنوان کرد که برخی از دیدگاه‌های برون‌مرزی احمدی‌نژاد واقعا خوب بوده است با وجودی که با وی اختلافات فکری زیادی داشته است. * رئیس جدید سازمان گسترش در بخشی از سخنان خود از مدیران پیشین صنعتی کشور یاد کرد و گفت: پیش‌بینی آنها درباره لزوم ارتقای دانش فنی کشور در خودروسازی درست از آب در آمده است.