گروه انرژی- کمبود منابع آب آشامیدنی سالم و بهداشتی یکی از چالش‌های اصلی جوامع است. برداشت‌های بی‌رویه از منابع آب و استفاده ناصحیح از آنها اغلب کشورها از جمله ایران را با بحران کم‌آبی مواجه ساخته است. بنابراین اتخاذ تمهیداتی به منظور استفاده بهینه از منابع آب ضروری به‌نظر می‌رسد. در ایران مقدار مصرف سرانه آب لوله کشی آشامیدنی از بسیاری از کشورهای دیگر بیشتر است و استفاده از آب آشامیدنی تصفیه‌شده برای مصارف غیرشرب هزینه‌های زیادی بر این بخش تحمیل می‌کند. یکی از راهکارهای مواجهه با این مشکل استفاده از سیستم‌های دوگانه توزیع آب و جداسازی آب شرب از مصارف غیرشرب است. از مهم‌ترین عوامل گرایش به این رویکرد در ایران علاوه بر کمبود و محدودیت‌های منابع آب سالم و قابل شرب، هدررفت و اتلاف ۲۰ تا ۳۰درصدی آب در شبکه‌های توزیع، ضرر و زیان ناشی از اختلاف حجم آب تولیدی و آب به فروش‌رفته (آب بدون درآمد)، توسعه پایدار منابع کنونی آب و کاهش هزینه‌های بهره‌برداری در تصفیه‌خانه‌ها است، اما با توجه به بالا بودن هزینه‌های اصلاح و کاهش هدررفت شبکه‌های توزیع آب، خطرات ناشی از استفاده از آب غیرشرب به جای آب شرب و مسائل فرهنگی و اجتماعی استفاده از شبکه‌های دوگانه توزیع آب نیاز به بررسی جامع با توجه به تمامی فاکتورهای دخیل در این مساله دارد و هر گونه تصمیم‌گیری جهت احداث شبکه‌های دوگانه چه به صورت نصب شیرهای برداشت آب شرب و چه به‌صورت توزیع بطری‌های آب آشامیدنی لازم است که این طرح‌ها ابتدا به صورت محدود و آزمایشی اجرا شوند تا نقاط قوت و ضعف آنها، همچنین ابعاد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آنها مورد بررسی دقیق قرار گیرد. در این میان، دفتر مطالعات زیربنایی مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی با عنوان «شبکه‌های دوگانه توزیع آب» مزایا و معایب این طرح را بررسی کرده است. در این گزارش آمده است: مقدار مصرف سرانه آب لوله‌کشی آشامیدنی در شهرهای ایران از بسیاری از شهرهای جهان بیشتر است. از دلایل مهم بالا بودن مصرف سرانه آب لوله‌کشی در ایران، استفاده از آب آشامیدنی تصفیه‌شده برای سایر مصارف از جمله شست‌وشو، آبیاری و... است. در برخی از شهرهای جهان آب آشامیدنی از آبی که به سایر مصارف می‌رسد، جدا است. جدا کردن آب شرب از آبی که صرف موارد بهداشتی می‌شود به دو صورت امکان‌پذیر است: در واقع یا باید سیستم شبکه دوگانه توزیع آب داشت یا آب شرب را به صورت بسته‌بندی ارائه کرد. معمولا آب بسته‌بندی برای مناطقی که از منابع آب غیرآشامیدنی برخوردارند، استفاده می‌شود. در بسیاری از مناطق به دلیل بهره‌برداری بیش از حد از منابع آب زیرزمینی، حیات این منابع به شدت در خطر افتاده است. بنابراین استفاده از تمامی منابع آب از جمله منابع آب بی‌کیفیت باید مورد توجه قرار گیرد. از طرفی دیگر زمانی که تقاضای مصرف آب افزایش یابد، امکانات موجود شبکه‌های توزیع آب دیگر جوابگو نخواهد بود و نیاز به توسعه شبکه و تجهیزات آبرسانی پدید می‌آید. در شهرهای مختلف با توجه به شرایط آن می‌توان از شبکه‌های دوگانه توزیع آب استفاده کرد، البته اجرای این سیستم احتیاج به مطالعات اقتصادی و فنی دارد و نسبت به شبکه‌های معمولی توزیع آب دارای مزایا و معایبی است. انواع شبکه‌های دوگانه توزیع آب شبکه‌های دوگانه توزیع آب را می‌توان از منظر روش اجرا و از منظر هدف تقسیم‌بندی کرد. از منظر روش اجرا می‌توان این نوع شبکه‌ها را به سه نوع زیر تقسیم کرد: ۱- شبکه دوگانه با محدودیت شبکه غیرآشامیدنی: در این سیستم آب آشامیدنی در کل مناطق توزیع شده و شبکه آب غیرآشامیدنی در برخی مناطق ایجاد می‌شود. ۲- شبکه دوگانه با محدودیت شبکه آب آشامیدنی: در این روش کیفیت آب شبکه اصلی در حد استانداردهای آب غیرآشامیدنی است. در محل ورودی مجتمع‌های مسکونی متراکم تاسیسات تصفیه آب احداث می‌شود و بخشی از آب که برای مصارف آشامیدن و پخت و پز است، به طور کامل در حد استانداردهای آب آشامیدنی تصفیه شده و در شبکه جداگانه‌ای توزیع می‌شود. ۳- شبکه دوگانه کامل: در این سیستم هر دو شبکه آب آشامیدنی و آب غیرآشامیدنی کل مناطق را در بر می‌گیرند. علل به‌کارگیری شبکه‌های دوگانه علل به‌کارگیری شبکه‌های دوگانه توزیع آب را می‌توان در مواردی چون محدودیت منابع آب، محدودیت تامین آب، منابع آلوده آب، مشکلات تصفیه آب، منابع آب غیرآشامیدنی و... دید. مزایا و معایب اجرای طرح مزایا و معایب به‌کارگیری شبکه‌های دوگانه توزیع آب را می‌توان به صورت زیر بیان کرد. ۱- در شبکه مستقل تامین استانداردهای بین‌المللی آب آشامیدنی ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر صورت می‌گیرد. ۲- منابع مرغوب آب به خوبی حفاظت می‌شوند. ۳- در شبکه‌های مستقل تصفیه کامل آب لزوما برای ۵ تا ۱۵درصد کل نیاز آبی ضرورت پیدا می‌کند. ۴- هزینه‌های مربوط به احداث تصفیه خانه‌ها به دلیل کم شدن ابعاد و احجام ماشین آلات و ابنیه به میزان تقریبی ۷۰درصد کاهش می‌یابد. ۵- از منابع متعدد آب می‌توان سیستم‌های دوگانه‌ای برای مصارف خنک‌کننده‌های نیروگاه‌ها، آبیاری فضای سبز شهرها، شست‌وشو و کنترل آلودگی هوای ناشی از سوزاندن زباله‌ها یا فرآیندهای صنعتی احداث کرد. ۶- در محل تصفیه‌خانه‌های فاضلاب بسته به مصرف آب، پساب تصفیه شده را می‌توان در خطوط جداگانه‌ای توزیع کرد. ۷-تغییرات فصلی در مصرف آب شرب تاثیر چندانی نداشته و تصفیه‌خانه‌ها به طور ثابت کار می‌کنند. ۸- خطوط لوله قدیمی و متروکه را بعد از آزمایش‌های لازم و اطمینان از کارآیی می‌توان به عنوان بخشی از شبکه دوگانه به کار گرفت. ۹- شبکه‌های دوگانه توزیع آب نسبت به شبکه واحد به صورت چشمگیری هزینه‌های بیشتری را برای احداث در پی دارد و غیره. این گزارش در نهایت این طور جمع‌بندی می‌کند که طرح تفکیک شبکه‌های شرب و غیرشرب در بلندمدت اقتصادی است، اما باید برای انجام این طرح یک تحلیل مالی و اقتصادی دقیق برای مقایسه تبعات اقتصادی آن با گزینه‌های دیگر انجام شود. در صورت توسعه شبکه‌های مستقل لازم است مراکز تحقیقاتی و مراجع رسمی اقدام به تهیه ضوابط و استاندارد کردن کیفیت آب غیرشرب کنند. در تدوین استانداردها توصیه می‌شود تاثیرات اقتصادی استفاده از آب‌های با کیفیت پایین در کاربری‌های مختلف مورد ملاحظه قرار گیرد. از سوی دیگر، تحت هیچ شرایطی چه در شبکه آب آشامیدنی و چه در شبکه آب غیرآشامیدنی، گندزدایی شبکه عمومی شهرها نباید متوقف شود.