محمدصادق جنان صفت

مدیران ارشد شرکت‌های بزرگ نفتی در اروپا و آسیا در برابر خواسته‌های رهبران آمریکا و رهبران سیاسی کشورهای خویش مبنی بر تحریم کامل سرمایه‌گذاری در ایران همچنان مقاومت می‌کنند.

چرا این مقاومت ادامه دارد؟ چرا به طور مثال مدیرعامل شرکت توتال فرانسه حاضر نیست به فرمان سارکوزی تن دهد و حتی از او انتقاد می‌کند؟ در این باره چند نکته را یادآور می‌شوم: ۱ - در دهه‌های اخیر و با بزرگ‌تر شدن اندازه و نفوذ قدرت شرکت‌های کوه‌پیکر که هزاران سهامدار در گوشه و کنار جهان در مدیریت و مالکیت آنها سهم دارند، نوعی تقسیم قدرت در جامعه‌های غربی میان سیاستمداران و سهامداران و مدیران بنگاه‌های بزرگ ایجاد شده است.

به این معنی که مدیران و سهامداران شرکت‌های بزرگ معتقدند مدیران سیاسی تنها با دریافت مالیات از درآمد و سود بنگاه‌ها است که می‌توانند اعمال قدرت کنند و به همین دلیل در تصمیم‌سازی‌ها و تصمیم‌گیری‌ها باید نوعی توازن باشد.

مدیران ارشد شرکت‌های بزرگ معتقدند اگر سیاستمداران پاسخگوی افکار عمومی‌اند که البته یک پدیده نسبتا بی شکل است آنها باید پاسخگوی سهامداران خویش باشند که منافع واقعی دارند و به آنها فشار می‌آورند که نباید این منافع کاملا به زلف سیاستمداران گره بخورد. یک دلیل مقاومت جانانه مدیران شرکت‌های بزرگ در برابر اداره سیاسی رهبران سیاسی همین است.

۲ - واقعیت این است که برخلاف تبلیغات منفی و غیر مستدل برخی از کسانی که حاضر نیستند الزام‌های دنیای مدرن دموکراتیک مبتنی بر آزادی را بپذیرند، رقابت در میان شرکت‌های بزرگ حرف اول را می‌زند.

توتال فرانسه با وجود ابعاد غول‌پیکری که دارد با انی ایتالیا رقیب است و این شرکت نیز شل انگلیسی - هلندی را رقیب خود می‌داند و ... افزایش درجه رقابت میان غول‌ها موجب شده است که هر تصمیم اشتباه آنها در زمینه سرمایه‌گذاری به عقب ماندگی مفرط از رقیب منجر شود.

این واقعیت است که اجازه نمی‌دهد رهبران و مدیران شرکت‌های بزرگ همه خواسته‌های رهبران سیاسی خود را موبه مو اجرا کرده و سر نخ‌ها را به دست سیاستمداران بدهند.

با توجه به این که بازار سرمایه‌گذاران نفت، گاز، پتروشیمی و صنعت ایران آینده رو به رشدی دارد. شرکت‌های بزرگ حاضر نیستند تا عقب‌نشینی کامل حریف از این بازار بالنده گامی به عقب بردارند.

اما آیا آنچه آمد را می‌توان مبنای تصمیم‌گیری درباره آینده سرمایه‌گذاری شرکت‌های بزرگ در نفت، گاز و پتروشیمی ایران قرارداد و امیدواری بیش از حد لازم داشته باشیم؟ پاسخ مثبت به این سوال بسیار سخت است.