حضور ایران در رنگین‌کمان معادن افغانستان

گروه صنعت و معدن- محمود احمدی‌نژاد رییس‌جمهور هفته گذشته به افغانستان رفت و چند سند همکاری بین وزرا و معاونان وزارتخانه‌های مختلف به امضا رسید که دکتر محمدحسین بصیری معاون معدنی وزارت صنایع و معادن یکی از این اسناد را در بخش اکتشاف معادن و صنایع معدنی با دولتمردان آن کشور به امضا رساند.

این برای نخستین بار است که در چنین سطحی بین دو دولت ایران و افغانستان سند همکاری در بخش معدن به امضا می‌رسد و پیش از این همکاری‌های معدنی بین دو کشور تنها در سطح مردم مرزنشین دو کشور صورت می‌گرفت. بحث همکاری معدنی ایران با افغانستان ۳ سال پیش نخستین بار از سوی منصور خوانساری، مجری وقت طرح اکتشاف و تجهیز معادن سنگ‌آهن سنگان، پیشنهاد شد و با پیگیری‌های محمدرضا سجادیان رییس کمیته معدن مجلس که در عین حال نماینده مردم خواف و سنگان در مجلس نیز است به سطوح بالاتری منتقل شد.

سجادیان طی سفری به همراه استاندار وقت خراسان از استان هرات افغانستان بازدید به عمل آورد و در این سفر درخواست کشورمان برای توسعه اکتشافات معادن سنگ‌آهن سنگان در خاک این کشور مطرح شد.

از همین‌رو، در روز‌های گذشته رسما سند همکاری در بخش معدن بین دو کشور سرانجام به امضا رسید که امضای این سند راه را برای توسعه اکتشاف و بهره‌برداری از ادامه معادن سنگ‌آهن سنگان در خاک افغانستان مهیا می‌کند تا علاوه بر ایجاد اشتغال پایدار در غرب این کشور جنگ‌زده امنیت مرزهای مشترک دو کشور نیز محقق شود.

توسعه اکتشافات سنگان

سجادیان در گفت‌وگو با «معدن و توسعه» می‌گوید: بحث توسعه معادن افغانستان و مشارکت ایران در این امر موضوعی است که سال‌ها پیش از سوی مسوولان معدنی دولت جمهوری اسلامی به افغان‌ها پیشنهاد داده شده اما به‌خاطر حضور آمریکایی‌ها در منطقه این پیشنهادها به مرحله اجرا نرسیده بود.

رییس کمیته مجلس می‌افزاید: طی سه دهه گذشته با آغاز جنگ در افغانستان ایران برای بسیاری از افغان‌ها، خانه دوم بوده و طی این سال‌ها مردم ایران از مهاجران این کشور پذیرایی شایان توجهی را داشته‌اند.

سجادیان با اشاره به ذخایر سنگ‌آهن سنگان می‌گوید: در حال حاضر پیش‌نویس طرح توسعه اکتشافات سنگ‌آهن سنگان در خاک افغانستان تنظیم شده است که به‌زودی این طرح با توافق دو کشور به مرحله اجرایی خواهد رسید.

منابع علمی ایرانیان

دکتر مرتضی اصانلو استاد دانشکده معدن و متالورژی دانشگاه صنعتی امیرکبیر، با اشاره به ذخایر غنی سنگ‌آهن در افغانستان می‌گوید: متخصصان ایرانی در طراحی، برنامه‌ریزی و بازگشایی معادن روباز دانش فنی و تجربیات لازم را در اختیار خود دارند و می‌توانند به توسعه معادن این کشور کمک شایانی کنند. وی با اشاره به منابع علمی غنی در خصوص آموزش مهندسی معدن در ایران می‌گوید: زبان مشترک بین دو کشور موقعیتی را فراهم کرده تا دانشجویان و پژوهشگران افغانی بتوانند به راحتی منابع علمی و دانشگاهی در خصوص معدن را در دسترس خود قرار دهند.

ویژگی‌های مشترک زمین‌شناسی

بهروز برنا مدیر اکتشاف سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور می‌گوید: افغانستان حدود ۸۰۰ کیلومتر مرز مشترک با ایران دارد که این مرز چهار استان خراسان (رضوی، شمالی و جنوبی) و سیستان و بلوچستان را دربر دارد.

وی می‌گوید: موقعیت زمین‌شناسی افغانستان شباهت زیادی به کشورمان دارد چرا که این سرزمین در ادامه کمربند آلپ ـ هیمالیا قرار گرفته است.

«لعل بدخشان» نامی ماندگار مدیر اکتشاف سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور می‌افزاید: در افغانستان ذخایر بزرگی از طلا با عیار ۲۰۰ppm (گرم بر تن) توسط برخی از کارشناسان ایرانی یافت شده است .

وی می‌گوید: سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی یکی از ویژگی‌های بارز بخش معدن افغانستان است که نام‌های ماندگاری همچون معدن «لعل بدخشان» موید این مطلب است.

برنا تصریح می‌کند: ذخایری فلزی همچون سنگ‌آهن، مس، سرب و روی نیز در این کشور به وفور یافت می‌شود این در حالی است که هیچ‌گونه عملیات اکتشافی پیشرفته‌ای در آنجا هنوز آغاز نشده است.

وی می‌گوید: اطلاعات معدنی افغانستان به گونه‌ای است که اطلاعات علمی مدونی به جای نمانده چرا که کشورهای غربی که کار اکتشاف را در این کشور به انجام رسانده‌اند گزارش‌های خود را منتشر نکرده‌اند.

وی می‌گوید: علاوه بر ذخایر گفته شده، افغانستان ذخایری غنی از قلع، تنگستن و... را در اختیار خود دارد و در واقع می‌توان گفت، این کشور به لحاظ ذخایر معدنی، رنگین کمان منابع معدنی را در اختیار خود قرار داده است.

وی خاطرنشان می‌کند: سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور تاکنون در کشورهای تاجیکستان، ترکمنستان و ونزوئلا فعالیت‌های زمین‌شناسی و اکتشافی را به انجام رسانده و این فعالیت‌ها در حالی به وقوع پیوسته که کشورهای مذکور از لحاظ زمین‌شناسی تفاوت‌های عمده‌‌ای را با کشورمان دارا بوده است اما افغانستان با چنین کشورهایی تفاوت ویژه‌ای دارد و قطعا کار کردن بر روی ذخایر این کشور برای سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی ایران مطلوب‌تر خواهد بود.

قانون معادن در افغانستان

افغانستان قانونی برای معادن خود ندارد. به گزارش برخی از خبرگزاری‌های افغانی، وزیر معادن و صنایع افغانستان طی سفری به آمریکا توافق کرده است تا این کشور در تدوین قانون معادن، افغانستان را یاری کند تا استخراج و بازاریابی معادن افغانستان طبق معادن این کشور صورت گیرد.