مصرف گاز تندتر از تولید رشد می‌کند

تولید، توزیع، صادرات و نوع مصرف گاز در ایران به دلایل گوناگون از جمله قیمت دستوری آن و فقدان سرمایه‌گذاری لازم و کافی در شرایط ویژه‌ای قرار دارد.

سیدرضا کسایی‌زاده از مدیران با سابقه صنعت گاز ایران که مدیرعامل شرکت ملی گاز است در گفت‌وگو با ایسنا جزئیات و شرایط اقتصاد و صنعت گاز را تشریح کرده است. به گفته کسایی‌زاده، در گذشته بودجه شرکت ملی گاز ۶/۴‌میلیارد دلار بوده که امسال برای جذب ۸/۵‌میلیارد دلار درخواست داده‌ایم. معاون وزیر و مدیر عامل شرکت ملی گاز ایران، اظهار کرد: بررسی‌های شرکت ملی گاز ایران نشان می‌دهد که سالانه حدود شش‌میلیارد دلار بودجه در بخش پروژه‌های سرمایه‌ای لازم است تا بتوانیم اهداف سند چشم انداز را در بخش پایین‌دستی تحقق بخشیم.

وی ضمن تشریح سیکل انتقال گاز، در خصوص برنامه‌ریزی سال ۸۵ برای گازرسانی به بخش خانگی، افزود: شرکت ملی گاز ایران گاز خام یا غنی را از شرکت ملی نفت تحویل گرفته، در پالایشگاه‌های گازی تصفیه و تبدیل به گاز شیرین و خشک می‌کند. سپس گاز را از طریق سیستم انتقال و ایستگاه‌های تقویت فشار به تمام استان‌های کشور منتقل می‌کند تا علاوه بر بخش خانگی، تجاری و CNG، نیاز نیروگاه‌ها، صنایع کوچک و بزرگ و پتروشیمی‌ها نیز برطرف شود. در حال حاضر سیستم گازرسانی در کشور از تولید به مصرف است که با احداث مخازن ذخیره‌سازی گاز این مشکل برطرف خواهد شد.

مصرف گاز در زمستان ۶برابر تابستان

او با ابراز نگرانی از این که مصرف گاز در بخش خانگی در زمستان پنج تا شش برابر فصل تابستان است، گفت: در سال گذشته میزان رشد مصرف گاز در بخش خانگی و تجاری ۲/۱۹‌درصد بوده است که می‌تواند مربوط به سرمای فراگیر منفی ۳۰درجه آذر و دی ماه در بخش شمال‌غرب و غرب کشور و همچنین توسعه گاز در بخش خانگی باشد، به گونه‌ای که در سال گذشته حدود ۹۰۰‌هزار مشترک جدید یعنی حدود چهارمیلیون نفر زیر پوشش گاز قرار گرفته‌اند.

معاون وزیر نفت در ادامه یادآور شد: در سال گذشته با آسیب‌شناسی وضعیت موجود، الزاماتی را پیش‌بینی کردیم که حدود ۹۰‌درصد آن انجام و موجب شد تهران در زمستان گذشته برخلاف سنوات گذشته با مشکل قطعی یا افت فشار گاز مواجه نشود.

رفع مشکل کاهش فشار گاز سرشاخه‌ها درفصل زمستان

مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران با اشاره به مشکل کمبود فشار در بخش سر شاخه‌ها به ویژه در شهر‌های سقز، بانه و جنوب آذربایجان غربی، خاطرنشان کرد: در این راستا پروژه‌ای در دست اجراست به نام خط سوم آذربایجان که بخشی از آن احداث شده و بخش ساوه، همدان و بیجار باقی‌مانده است. پیمانکار این طرح انتخاب شده که باید تا پایان سال ۸۶ این خط را کامل کند و در تلاش هستیم این کار را تا پیش از زمستان تکمیل کنیم تا شهر‌های سقز و بانه نیز مشابه سایر شهرها با مشکل مواجه نشوند.

امید به راه‌اندازی فازهای ۹و۱۰ پارس جنوبی و پالایشگاه ایلام

به گفته وی تلاش می‌شود برای سال ۸۶ فاز‌های ۹ و ۱۰ به بهره‌برداری برسد که در این صورت حدود ۵۰‌میلیون مترمکعب تولید اضافه می‌شود. همچنین با بهره‌برداری پالایشگاه ایلام در خرداد ماه امسال روزانه ۸/۶‌میلیون مترمکعب به تولید گاز کشور افزوده می‌شود. وی با اشاره به این که پالایشگاه ایلام باید پایان سال ۸۵ نهایی می‌شد، توضیح داد: تاخیر در تهیه بخشی از اجناس به دلیل عدم توجه به تعهدات شرکت‌های خارجی و همچنین برخی شرکت‌های داخلی و تعداد زیاد پیمانکار داخلی موجب دیرکرد در اجرای پروژه شده است زیرا هماهنگی این تعداد پیمانکاران مشکل است، به نظر ما این تاخیر مجاز است و تا پایان خرداد ماه انجام خواهد شد.

نوسان ۱۲‌میلیون متر مکعبی مصرف گاز با هر درجه تغییر دما

وی در ادامه خاطرنشان کرد: اصولا با توجه به نیاز کشور، هیچ گاه شرکت ملی گاز ایران نتوانسته تکالیف خود را در رابطه با تزریق به طور کامل انجام دهد زیرا همیشه مجبور است به دلیل نیاز داخل، بخشی از گاز مربوط به تزریق را کم کند. در بررسی به عمل آمده در سال گذشته به ازای یک درجه افزایش یا کاهش دما، مصرف گاز حدود ۱۲‌میلیون مترمکعب تغییر می‌کرد. بنابراین با توجه به تغییرات برودت هوا نمی‌توانیم رقم خاصی را برای تزریق اعلام کنیم. در این زمینه روزانه حدود ۲۷ تا ۲۸‌میلیون مترمکعب گاز همراه در فصل زمستان گرفته و برای استفاده خانگی و تجاری توزیع می‌شود.

پروژه‌های در دست انجام

او در خصوص پروژه‌های در دست اقدام گفت: پالایشگاه بید بلند ۲، فاز دوم پالایشگاه پارسیان یک، پالایشگاه ایلام، خط انتقال چهارم که در حال نهایی شدن است و فقط ایستگاه‌های آن باقی مانده است، خط پنجم و ششم که نیمه اول امسال باید کامل شوند، خط هشتم که از سال گذشته شروع شده ادامه می‌یابد، خط نهم از عسلویه، خوزستان، بازرگان و به طول یک‌هزارو ۸۶۰ کیلومتر طراحی شده که با سرمایه‌گذاری ۵/۴‌میلیارد دلار انجام می‌شود. خط انتقال دوم شمال، شمال شرق تهران، خراسان خط سوم آذربایجان ساوه، همدان، بیجار، میاندوآب، خط سراسری دهم کنگان، پتاوه، تیران و حدود پنج‌هزار کیلومتر خطوط استان در دست انجام است و یک پروژه دیگر در ادامه خط سوم قدیم از ساوه به رشت طراحی شده که خط شمال و شمال غرب را طراحی می‌کند. در مجموع حدود ۲۰‌میلیارد دلار پروژه در دست اقدام داریم.

نرخ گاز بحث اصلی واگذاری‌ها

مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران با بیان این که در راستای اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی همه شرکت‌ها شناسنامه‌دار شده‌اند، خاطرنشان کرد: در این زمینه شرکت‌هایی با اولویت، برای واگذاری مشخص شده‌اند. بحث اصلی در خصوص نرخ گاز است که اگر بخواهیم یک شرکت استانی را واگذار کنیم با چه قیمتی باید گاز را به یک شرکت خصوصی که ۲۰‌درصد مربوط به دولت و ۸۰‌درصد خصوصی است، بپردازیم، زیرا خروجی گاز باید براساس نرخ مصوب به دست مردم برسد، بنابراین دولت باید یارانه‌ای را به این شرکت‌ها بپردازد که هنوز روی این فرمول کار نشده است.

امید به کاهش ۵ تا۱۰‌درصدی مصرف گاز با اعمال جرایم پلکانی

او با اشاره به قیمت گاز افزود: هر مترمکعب گاز ۶۹ تومان بوده و تقریبا معادل قیمت گاز وارداتی در بودجه سال ۸۶ مصوب شده، تفاوت قیمت خرید با قیمت تحویل به مردم به صورت حواله از دولت گرفته و به شرکت ملی نفت پرداخت می‌شود که یارانه دولت باعث می‌شود گاز با قیمت مصوب دولت به مردم پرداخت شود. در خصوص تعرفه‌های گاز نیز با توجه به تصویب تعرفه سال ۸۵ در ۲۰ اسفند تصویب و قرار شد دو دهک اول ۲۵ریال، پنج دهک بعدی هشت ریال و دهک‌های بعدی به صورت پلکانی (دهک هشت در چهار پله، دهک ۹ در شش پله و دهک دهم در ۱۰ پله) قیمت‌گذاری شود. هر پله دهک هشت که الگوی مصرف را رعایت نکند پنج ریال اضافه می‌شود، هر پله دهک نهم ۱۰ ریال و دو پله دهک دهم که الگوی مصرف را رعایت نکنند ۲۰ریال اضافه می‌شود تا در نهایت جریمه آخرین پله بیستم به ۳۶ریال می‌رسد.

به گفته او در سال ۸۶ وضعیت پلکانی در نظر گرفته می‌شود، ۲۰ریال به قیمت گاز اضافه شده، همچنین ۱۵‌درصد نیز به قیمت سال ۸۳ اضافه شده و۱۰‌درصد به جرایم پلکانی اضافه شده است که دستورالعملی که در آن شرکت ملی گاز برای اجرا صادر کرده به جز ۱۰‌درصد و ۱۵‌درصد اعمال می‌شود و در خصوص این دو مورد نیز باید آیین‌نامه اجرایی آن از سوی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی نوشته و مصوبه دولت برای اجرای آن صادر شود که در دست اقدام است.

رشد ۳/۲۱درصدی صادرات گاز به ترکیه

وی در خصوص عملکرد سال ۸۵ شرکت ملی گاز در بخش صادرات گاز افزود: صادرات گاز به ترکیه در سال گذشته ۵/۷‌میلیارد مترمکعب بوده که نسبت به سال قبل از رشد ۳/۲۱‌درصد برخوردار بوده است. همچنین واردات از ترکمنستان رشد ۲/۱۹‌درصدی داشته است و بستر سیاست‌گذاری به گونه‌ای است که آمادگی واردات و صادرات بیشتر، سوآپ و ترانزیت گاز داریم. در این راستا اولویت با مصرف داخل است، سپس کشور‌های همسایه و در مرحله بعد صادرات به کشور‌های دورتر خواهد بود و این هدف تحقق پیدا نمی‌کند مگر با صرفه‌جویی بیشتر توسط مشترکان.

۷۰‌هزار‌میلیارد ریال قرارداد امضا شده در سال گذشته

مشاور وزیر نفت قرارداد‌های منعقد شده در سال گذشته را در مجموع ۷۰‌هزار ‌میلیارد ریال دانست و در خصوص زمان بهره‌برداری از خط لوله پنجم سراسری توضیح داد: این خط لوله شرایط مناسبی دارد ولی به دلیل بارندگی‌های زیاد در منطقه و سختی عبور لوله در منطقه عسلویه که به دلیل وسعت عملیات زمان‌بر است و همچنین دشواری کار، موجب تاخیر در نهایی شدن پروژه خواهد شد، ولی خوشبختانه کار اجرایی خط لوله پالایشگاه فجر جم تمام شده و در مرحله تست هیدرولیکی است.

به گفته وی در مورد خط لوله سراسری پنجم نیز ابتدا کار‌های سخت آن در محل رودخانه انجام شده، واردات موردنیاز هم انجام شده و منتظر تامین مالی آخر سال بودیم که تامین شده است و تصور می‌شود به موقع در خرداد ماه انجام شود.

برنامه ذخیره‌سازی گاز

وی در خصوص جزئیات برنامه ذخیره‌سازی گاز در سال ۸۶، خاطرنشان کرد: باید پیمانکار اجرایی سراجه انتخاب شود زیرا پیمانکار EP قبلا انتخاب شده و پیمانکار C در کمیسیون مناقصات مطرح است و تا پایان فروردین ماه اعلام می‌شود در این صورت می‌توانیم سراجه را ابتدا خالی کنیم و با کم کردن فشار آن، برداشت بیشتر انجام شود. در حال حاضر قرار است تاسیسات نم‌زدایی نصب شود و پیش‌بینی شده روزانه ۴ تا ۵/۴میلیون مترمکعب در زمستان گاز برداشت شود.

در مرحله بعد براساس برنامه MDP تهیه شده توسط شرکت سفره گاز فرانسه، تاسیسات سطح‌الارضی نصب شود و گاز در چاه قابل تزریق باشد که هنوز به این مرحله نرسیده‌ایم. او با بیان این که در یورتشای ورامین دو چاه توصیفی حفر شده، یادآور شد: منتظر نتیجه برداشت‌های مشاور (جوینت ایرانی، خارجی) هستیم که بگوییم این مخزن قابل استفاده است یا خیر در این صورت حجم آن چقدر است و متناسب با نظر مشاور باید طراحی برای تهیه تاسیسات سطح‌الارضی و حفر چاه‌‌ها انجام شود. میزان ظرفیت ذخیره‌سازی گاز در سراجه ۵/۲‌میلیارد مترمکعب گاز برآورد شده است که در این صورت زمستان روزانه ۱۵میلیون مترمکعب امکان برداشت می‌دهد.

به گفته وی در حال حاضر مطالعاتی در ایران مرکزی در حال انجام است، همچنین در خصوص میدان تلخه با محیط زیست در حال مذاکره هستیم تا مجوز گرفته شود، همچنین دو مخزن شوریجه B و D با شرکت نفت در حال مذاکره است.