احیای آهن اسفنجی با بهره‌گیری از روش قائم و افزایش دوبرابری ظرفیت تولید این نوع آهن، گامی‌‌‌‌ارزنده برای قطع وابستگی به خارج است که ذوب‌آهن اصفهان متولی آن شده است. گفت‌وگوی زیر با مهندس شیخ زین‌الدینی، مدیر عامل شرکت مهندسی بین‌المللی طرح گستر است. آقای مهندس لطفا تاریخچه شرکت مهندسی بین‌المللی طرح گستر را بفرمایید.

شرکت مهندسی بین‌المللی طرح گستر یکی از شرکت‌های وابسته به مجتمع صنایع و معادن احیای سپاهان است که فعالیت خود را در زمینه مهندسی صنایع فولاد شروع کرد و به مرور، عرصه فعالیت خود را به صنایع دیگر نظیر مس، آلومینیوم و غیره گسترش داد. این شرکت در دهه دوم فعالیت خود با عضویت شرکت‌های تامکار و تهران- میکا سازه و با ایجاد تغییر در ساختار خود،‌ قابلیت حضور در پروژه‌های کشور را به عنوان پیمانکار عمومی‌‌‌‌یافت و در نتیجه، پروژه‌های صنعتی را (به خصوص در صنعت فولاد) به صورت کلید در دست و E.P.C در اختیار گرفت. همچنین این شرکت به عنوان پیمانکار E.P.C مجتمع‌های بزرگ فولاد کشور همچون فولاد مبارکه، فولاد خوزستان و... تایید شده و در حال مذاکره برای انجام پروژه‌های بدون مرزی است.

لطفا در مورد تولید آهن اسفنجی به روش قائم و کارخانه‌قائم دو توضیح دهید؟

فولاد در جهان به دو روش عمده تولید می‌شود: در روش قدیمی‌تر (معروف به روش کوره بلند) سنگ آهن از طریق افزایش کک همراه با افزودنی‌های لازم احیا و به چدن تبدیل می‌شود و سپس چدن تولید شده در کانورتور فولادسازی در یک فرایند دیگر به فولاد تبدیل می‌شود. روش دیگر فولاد، تبدیل کنستانتره سنگ آهن به گندله و سپس احیای مستقیم آن و در نهایت تبدیل این گندله احیا شده به فولاد با استفاده از کوره‌های قوس الکتریکی همراه به افزودنی‌های لازم است. این روش، نیاز به گندله احیا شده به عنوان ماده اولیه ورودی کوره‌های تولیدی فولاد دارد.

آقای مهندس، تولید آهن اسفنجی به این روش توسط شرکت مهندسی قائم سپاهان انجام می‌‌‌‌گیرد، سهم شرکت طرح گستر در این پروژه چیست؟

طراح و مخترع تولید آهن اسفنجی به روش قائم، آقای مهندس احمد صادقی، یکی از اعضای هیات مدیره شرکت مهندسی بین‌المللی طرح گستر هستند، لذا این شرکت بر آن شد که تحقیق و توسعه تولید آهن اسفنجی به روش قائم را در دستور کار خود قرار دهد. پس از بررسی‌‌‌های فنی و اطمینان مجدد از جوابگویی روش قائم، این شرکت با هماهنگی و همکاری شرکت مهندسی قائم سپاهان به بررسی فنی کارخانه قائم۲ در شرکت ذوب آهن اصفهان برای یافتن گلوگاه‌های منتج به عدم تولید مطلوب درکارخانه پرداخت. نتیجه این بررسی مشترک، مشخص شدن دو مشکل اساسی، یکی عدم تطبیق روش بهره‌برداری موجود با الزامات فرآیندی و نرم‌افزاری روش قائم و دیگری اشکالات سخت افزاری و مشکلات عمده در اجرای صحیح پروژه بود.

تولید ۳۰ هزار و ۳۱۱ تن

با توجه به این موارد، مذاکراتی جهت اجرای اصلاحات لازم با همکاری شرکت مهندسی قائم سپاهان انجام شد و نهایتا با مساعدت مدیرعامل محترم شرکت ذوب آهن اصفهان و پیگیری‌‌‌ها و همکاری‌‌‌های شرکت مهندسی قائم سپاهان، کار بازسازی و توسعه کارخانه قائم ۲ در شرکت ذوب آهن اصفهان در اوایل سال۸۵ توسط این شرکت شروع شد و با تکمیل عملیات اجرایی فاز اول طرح دراسفند سال۸۵، ظرفیت تولید این کارخانه از کمتر از ۲۰۰هزار تن در سال به بیش از ۴۰۰هزار تن در سال (بیش از دو برابر) ارتقا یافت. باید اضافه کنم پس از اجرای فاز اول طرح احیای مستقیم قائم۲، بسترهای فنی لازم برای تولید گاز احیایی بیشتر در راکتور- که ممهمترین مولفه در افزایش تولید است- مهیا و بخش گسترده‌ای از گلوگاه‌های موجود از جمله فشار بالای سیستم و دمای بیش از اندازه محصول تولیدی کنترل شد که پس از انجام موفقیت‌آمیز تست ظرفیت با فرایند جدید، کسب رکورد تولید ۳۰هزار و ۳۱۱تنی آهن اسفنجی در فروردین ماه ۸۶ میسر شد.

جا دارد یک بار دیگر از همکاری بی‌دریغ و تلاش بسیار ارزشمند مدیریت و پرسنل شرکت مهندسی قائم سپاهان تشکر کنم و امیدوارم با اجرایی شدن فاز دوم طرح اصلاح کارخانه قائم دو، ظرفیت تولید این کارخانه به ۶۰۰هزار تن در سال برسد چرا که همان طور که گفته شد در این روش، وابستگی به خارج به حداقل می‌رسد و این صنعت کاملا بومی‌‌‌‌شده و لذا توسعه این طرح، گام موثری در خودکفایی میهن عزیزمان است.