حذف تعرفه کنجاله در آذر ۸۵، بخشی از سیاست‌های برنامه‌ریزی شده کارخانه‌ها را با مشکل مواجه کرد. عبارت بالا، بخشی از سخنان ابوالحسن خلیلی‌، دبیر انجمن صنایع روغنکشی و روغن نباتی است که قسمت اول آن دیروز چاپ شد. وی در خصوص عملکرد تولیدکنندگان در سال ۸۵ گفت: در سال گذشته حدود یک میلیون و ۷۰۰هزار تن دانه روغنی در کارخانه‌های روغن‌کشی مصرف شده و تبدیل به روغن و کنجاله استحصال شد. از این میزان، حدود ۷۵درصد دانه وارداتی سویا، کمتر از ۷درصد دانه سویای داخلی و ۱۸درصد هم دانه کلزا بوده است.وی با بیان اینکه عملکرد کارخانه‌ها در سال ۱۳۸۵ در مقایسه با سال پیش از آن ۶درصد رشد داشته است گفت: البته این افزایش به معنای این نیست که رشد مطلوبی داشته‌ایم.

وی افزود: براساس برنامه‌ریزی‌های سال ۸۵، حدود دو میلیون دانه باید در کارخانه‌ها فرآوری و مورد استحصال قرار گیرد که به دلیل حذف تعرفه کنجاله در آذرماه، تقریبا بخشی از سیاست‌های برنامه‌ریزی شده کارخانه‌ها با مشکل مواجه شد. وی گفت: در مقایسه با سال ۸۴، عملکرد کارخانه‌ها در دانه سویای وارداتی، ۹درصد افزایش داشت اما در آفتابگردان و سویای داخلی به دلیل کمبود آنها و کاهش تولید سویا و آفتابگردان داخلی، کاهش شدیدی داشته‌ایم. وی افزود: آنچه که در سال ۸۵ رشد داشته، تولید ۳۰۰هزار تن کلزا بوده که تمام آن در کارخانه‌ها مورد استفاده قرار گرفته است و نسبت به سال قبل، ۶۳درصد افزایش داشته است.خلیلی با اشاره به اینکه واردات کنجاله بحث همیشگی این صنعت بوده گفت: در سال ۸۵ حدود ۸۶درصد از نیاز کنجاله دامداران از کارخانه‌های داخلی و کمتر از ۱۴درصد از طریق واردات تامین می‌شد که این رقم در پایان سال ۸۵، ۲۱درصد تولید داخلی و ۷۹درصد کنجاله وارداتی بوده است. به بیان دیگر، حدود ۱۹۳هزار تن کنجاله وارداتی در بنادر کشور تخلیه، توزیع و در اختیار دامداران قرار گرفت که این امر، نشان‌دهنده اثرگذاری حذف تعرفه کنجاله سویا است. وی ادامه داد: رقم ارزی وارداتی روغن‌خام، دانه وارداتی و کنجاله سویا حدود یک‌میلیارد و ۱۰۰میلیون دلار در سال ۸۵ بوده است.

افزایش قیمت جهانی مواد اولیه

وی در خصوص قیمت‌های جهانی این کالا گفت: در فروردین ۸۵ روغن‌خام سویا در جهان ۵۱۰دلار بوده که در اسفندماه، به ۷۰۰دلار رسیده است.همچنین روغن‌خام آفتابگردان از ۶۰۸دلار در فروردین‌ماه به ۷۱۰دلار در پایان سال، دانه سویا از ۲۵۵دلار در فروردین به ۳۴۲دلار در اسفندماه، کنجاله سویا هم از ۲۲دلار در فروردین به ۲۹۵دلار در اسفند ماه رسیده است که این امر افزایش ۴۰درصدی قیمت غلات را در جهان نشان می‌دهد.

وی درباره دلایل این افزایش اظهار داشت: افزایش قیمت جهانی غلات (شامل دانه روغنی، سویا، کنجاله، ذرت و گندم) نشات گرفته از روند جهانی قیمت نفت است. وی افزود: با توجه به افزایش قیمت نفت، آمریکا و اروپا از چند سال پیش به سمت جایگزین کردن منابع سوخت فصیلی رفته و توجه آنها به نیشکر، ذرت، دانه سویا و غیره به خاطر داشتن اتانول افزایش زیادی پیدا کرده است. چنین دگرگونی، قیمت پایه روغن خام ذرت و کنجاله را تا مرز ۱۰۰ تا ۲۰۰دلار افزایش داد. وی گفت: این روند از نیمه دوم سال ۸۵ روند شتابان به خود گرفته و پیش‌بینی می‌شود این روند ادامه پیدا کند. در چنین شرایطی، سازمان خوار و بار جهانی (فائو) و برنامه‌های غذا از روند افزایشی استفاده از غلات برای سوخت اظهار نگرانی کرده و از آن به عنوان یک خطر جدی در برنامه‌های جهانی فقرزدایی یاد کرده‌اند.