محمد صادق جنان صفت

تعرفه واردات، یک ابزار و اهرم در اختیار نهاد دولت است که با استفاده از آن می‌تواند ترکیب، کمیت و کیفیت کالاهای وارداتی را تنظیم کند. دولت ایران نیز بر اساس قانون حق دارد از این ابزار استفاده کندو این کار را نیز انجام می‌دهد. دقت در نوع استفاده از این ابزار در سال گذشته نشان می‌دهد که از یک طرف نرخ‌ها با شتاب فوق العاده و دامنه نوسان بسیار زیاد تغییر می کرد و از طرف دیگر توازنی در رفتار تعرفه‌ای دیده نمی شد.

این وضعیت موجب شد در پایان سال گذشته وزیر بازرگانی خواستار شرایط تازه برای تعیین نرخ‌های تعرفه و ایجاد سازگاری و توازن در

به کارگیری این اهرم شود. تخطی دولت از مصوبه مجلس درباره میانگین نرخ تعرفه واردات در سال ۱۳۸۵ موجب سختگیری بیشتر نهاد قانون‌گذاری شده و در بررسی بودجه ۱۳۸۶، نرخ موثر تعرفه واردات را ۲درصد افزایش دهد.

رییس کل گمرک ایران معتقد است افزایش ۲درصدی نرخ موثر تعرفه به رشد متوسط ۲۰درصدی تعرفه واردات کالاها منجرخواهد شد و تاکید کرد دولت می‌تواند ۲۰درصد رشد یاد شده را بین کالاهای گوناگون تقسیم کند.

با توجه به رفتار دولت در زمینه شکل و ماهیت استفاده از تعرفه واردات کالاها در سال ۱۳۸۵ که موجب بهم ریختن برنامه‌ریزی تولید صنعتی در رشته‌های متفاوت شد، در سال ۱۳۸۶ باید دقت شود، دولت و به ویژه اعضای کمیسیون ماده یک قانون واردات و صادرات به گونه‌ای تصمیم‌گیری کنند که از وارد شدن شوک به تولید داخل اجتناب شود.

وحدت رویه در تعیین نرخ تعرفه و توزیع آن میان کالاهای وارداتی نباید تابع سلیقه‌های کوتاه مدت و فشارهای سیاسی مدیران باشد تا نوعی ثبات و آرامش پدیدار شده و هر تولیدکننده تکلیف خود را بداند.

تجربه نوشتن کتاب تعرفه واردات در آغاز ۱۳۸۵ و جمع‌آوری آن و تغییرات غیر متعارف نباید تکرار شود.درست است که دولت حق دارد از اهرم تعرفه واردات استفاده کند، اما حق ندارد تولیدکنندگان را با نوسان، سردرگمی و آشفتگی مواجه کند.مسوولان مرتبط با تعرفه واردات باید با سرعت کافی و مناسب، دقت و رایزنی با نهادهای صنفی و استفاده از تجربه‌های کامیاب سایر کشورها و درس گرفتن از تجربه‌ سال ۱۳۸۵، نرخ‌های تعرفه واردات را تنظیم و اعلام کند.تعرفه نباید موجب بیم و هراس شود، باید آرامش‌ بیاورد و هر کس تکلیف خود را بداند.