تدوین شاخص بهره‌وری معادن در دستور کار ایمیدرو

در حالی که یک سوم رشد هشت درصدی اقتصادی باید از محل بهره‌وری در حوزه‌های مختلف تامین شود بسیاری از کارشناسان از نبود بهره‌وری لازم در حوزه صنعت و معدن خبر می‌دهند. از بهره‌وری هم اکنون به عنوان یک مزیت رقابتی در مسیر توسعه یاد می‌کنند، مزیتی که لازمه آن گسترش فرهنگ بهره‌وری در میان فعالان صنعت و معدن از یک سو و توسعه زیرساخت‌ها برای ارتقای رتبه بهره‌وری از سوی دیگر است. افزایش بهره‌وری در بخش معدن و صنایع معدنی موجب شده تا ایمیدرو به عنوان متولی این بخش معیارها و سازوکارهایی را که باید برای ارتقای بهره‌وری در نظر گرفت، تدوین کند. برای تحقق این هدف نیز الگوبرداری از شرکت‌های پیشرو در این زمینه در کشور در دستور کار قرار گرفته تا به این طریق فعالان معدنی به الگوی کاملی دست پیدا کنند.

رسیدن به این شاخصه مهم دست مایه برگزاری نخستین همایش جایزه بهره‌وری معادن و صنایع معادنی ایران شد، همایشی که قرار است در تاریخ ۱۸ مهر ماه برگزار شود. در خصوص راهکارهایی که باید برای ارتقای بهره‌وری بخش معدن در نظر گرفته شود گفت‌وگویی با فریدون احمدی رییس سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران «ایمیدرو» انجام شده است که در ادامه می‌آید:

***

با توجه به ابلاغ سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی که در آن بر واگذاری شرکت‌های، سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران «ایمیدرو» تاکید شده است چه نقشی برای آینده بخش معدن و صنایع معدنی برگزیده شده است؟

در سیاست‌های کلی اصل ۴۴ سازمان به عنوان یک سازمان توسعه‌ای معرفی شده و نقش مهم‌تری در توسعه بخش معدن و صنایع معدنی پیدا کرده است، ما با بررسی تمام جوانب و به‌روزرسانی استراتژی‌ها نقش سازمان را در آینده بخش معدن و صنایع معدنی در سه سرفصل راهبری استراتژیک شرکت‌ها، توسعه و نوسازی، توانمند‌سازی مشخص کرده‌ایم که در راهبری استراتژیک امور مربوط به مدیریت شرکت‌ها و طرح‌های به بهره‌برداری رسیده را تا زمان واگذاری براساس مهلت قانونی انجام خواهیم داد. تا در توسعه و نوسازی که به نوعی مهم‌ترین وظیفه سازمان است با اجرای طرح‌ها و احداث واحدهای جدید سعی داریم سهم بخش معدن و صنایع معدنی را در تولید ناخالص داخلی افزایش دهیم.

در خصوص توانمندسازی معادن چه اقداماتی قرار است صورت گیرد؟

در توانمند‌سازی بخش معدن نیز با اعمال سیاست‌ها و راهکارهای اجرایی بهبود عملکرد شرکت‌های بخش معدن و صنایع معدنی در دستور قرار می‌گیرد بنابراین نه تنها وظایف ما کمتر نشده بلکه بیشتر و در حوزه وسیع‌تری تعریف شده است.

برای بهبود عملکرد شرکت‌های بخش خصوصی چه اقداماتی در نظر گرفته شده است؟

عملکرد شرکت‌های بخش خصوصی را به شکل‌های گوناگون می‌توان بهبود داد، بهبود فضای کسب و کار بخش از طریق بهبود قوانین مرتبط با فعالیت‌های این حوزه، و حمایت از کارآفرینان و سرمایه‌گذاران بخش یکی از این محورها است. موضوع دیگری که اهمیت خاصی دارد بحث نیروی انسانی است که باید برای توانمند‌سازی و تقویت مهارت‌های آنها از طریق آموزش، توسعه روابط صنعت و دانشگاه و مدیریت دانش اقدام کرد. رقابت‌پذیر کردن و سودآوری شرکت‌ها نیز یکی از گزینه‌های اصلی محسوب می‌شود که در این زمینه باید به ارتقای بهره‌وری بنگاه‌ها، ارتقای سطح خدمات فنی و مهندسی و مشاوره بخش، تامین نیازهای پژوهشی و تکنولوژی و ارتقای هم افزایی بین شرکت‌ها توجه ویژه داشت.

ایمیدرو برای ارتقای بهره‌وری بخش معدن و صنایع معدنی چه دستورالعملی را در نظر گرفته است؟

ایمیدرو به منظور ارتقای بهره‌وری سعی کرده با استفاده از تجارب شرکت‌های پیشرو در زمینه بهره‌وری در سطح کشور که اکثر آنها نیز در بخش معدن و صنایع معدنی فعال هستند، معیارها و سازوکارهایی را که شرکت‌ها باید به آنها توجه کرده و ارتقا دهند، شناسایی کند و با مدون کردن آنها مدل ارتقای بهره‌وری بخش را تحت عنوان مدل بهره‌وری ایمیدرو تهیه کند. مکانیزم کار با مدل بهره‌وری ایمیدرو همانند سایر مدل‌های تعالی سازمانی و ارتقای بهره‌وری در سطح جهان است. ضمن اینکه سازمان به همراه گزارش‌های ارزیابی که حاوی نکات مثبت و زمینه‌های بهبود شرکت‌ها است، پروژه‌های بهبود پیشنهادی خود را برای ارتقای بهره‌وری شرکت‌ها به آنها ارائه می‌کند و همچنین با برگزاری تورهای تعالی و ارائه گزارش‌های Bench Marking در حوزه شاخص‌های منابع انسانی، شاخص‌های مالی و بهره‌وری؛ شرکت‌ها را در جهت ارتقای بهره‌وری یاری می‌رسانیم و در نهایت از شرکت‌های فعال بهره‌ور در همایشی تحت عنوان جایزه بهره‌وری معادن و صنایع معدنی ایران تقدیر به‌عمل می‌آید.

با توجه به اینکه جوایز بهره‌وری و تعالی در سطح ملی در ایران برگزار می‌شود، وجود یک جایزه خاص برای بخش معدن و صنایع معدنی چه ضرورتی دارد؟

در برخی از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه نیز، در کنار جوایز ملی تعالی سازمانی، جوایز بخشی و تخصصی وجود دارد. این موضوع از این ضرورت ناشی می‌شود که اولا هریک از بخش‌های صنعت و معدن نیازهای تخصصی ویژه‌ای را دارند و ثانیا بهره‌گیری از بهترین تجارب در جوایز بخشی و تخصصی به واسطه شبیه بودن ماهیت سازمان‌ها و فرآیندهای کاری آنها با یکدیگر، راحت‌تر و اثربخش‌تر است. علاوه بر این در جوایز بخشی و تخصصی امکان این وجود دارد که با توجه به سطح بلوغ سازمان‌ها، مدل‌های تعالی سازمانی و ارتقای بهره‌وری را از حالت غیر‌تجویزی به تجویزی کامل یا نیمه تجویزی تبدیل کرد.

در جایزه بهره‌وری ایمیدرو نیز همین اتفاق افتاده است، یعنی اینکه با توجه به سطح بلوغ شرکت‌های بخش معدن وصنایع معدنی (که اغلب آنها در سطوح اولیه تعالی و بهره‌وری هستند) و همچنین تجارب ارزنده موجود در این بخش (که همان گونه که اشاره شد برترین شرکت‌های مطرح در تعالی سازمانی نیز در این بخش قرار دارند)سعی شده است که با طراحی و جاری‌سازی یک جایزه تخصصی برای به اشتراک‌گذاری اثربخش این تجربیات، کل مجموعه بخش معدن و صنایع معدنی را ارتقا دهیم.

هدف از برگزاری همایش جایزه بهره‌وری معادن و صنایع معدنی ایران چیست؟ و انتظار دارید پس از برگزاری این همایش چه تغییری در واحد‌های معدن و صنایع معدنی صورت گیرد؟

با توجه به دعوت و پیگیری انجام شده جهت حضور داوطلبانه کلیه شرکت‌های بخش در فرآیند جایزه بهره‌وری، تلاش شده است با حمایت، جهت دهی و تشویق شرکت‌ها مفاهیم تعالی و بهره‌وری در سطح بخش معدن و صنایع معدنی با توجه ویژه به شرکت‌های خصوصی در راستای وظیفه توانمند‌سازی بخش، نهادینه شود، همچنین با برگزاری این جایزه به دنبال جاری‌سازی دانش و تجربیات سیستمی و ایجاد ساختارهای مناسب جهت ارتقای بهره‌وری در شرکت‌ها هستیم. از سوی دیگر با تاکید بر ضرورت توجه و تمرکز مدیران به موضوع بهره‌وری و ایجاد انگیزه از طریق تقدیر از شرکت‌ها و پرسنل فعال در زمینه بهره‌وری؛ ضمن فرهنگ سازی، حرکت به سوی استقرار مدل‌های سرآمدی و تعالی سازمانی را تسهیل می‌کنیم، علاوه بر این سعی داریم یک بستر تعامل مناسب بین شرکت‌های بخش ایجادکنیم.

در پایان چه توصیه‌ای برای شرکت‌های خصوصی بخش معدن و صنایع معدنی دارید؟

حصول اهداف سند چشم‌انداز ۲۰ ساله نظام جمهوری اسلامی و برنامه پنجم توسعه کشور تنها بر عهده دولت و نهادهای دولتی نیست و عموم مردم در دستیابی به این اهداف نقش دارند. از سوی دیگر با توجه به شرایط خاص موجود در ایران و جهان، ضرورت توجه ویژه به کاهش هزینه‌های بنگاه‌ها و افزایش بهره‌وری احساس می‌شود.

لذا توصیه‌ای که می‌توان به شرکت‌های خصوصی داشت این است که در این حرکت توسعه بخش معدن و صنایع معدنی با ایمیدرو همگام شوند و سعی کنند از فرصت‌هایی که ایجاد شده برای بهبود مدیریت و عملکرد بنگاه‌های خود استفاده کنند؛ ضمن اینکه ایمیدرو نیز آمادگی خود را برای رفع مشکلات این بخش اعلام می‌کند و خود را در کنار فعالان بخش معدن و صنایع معدنی ایران می‌داند.