نظرگاه
برکت تولید داخل
«شکر نعمت، نعمتت افزون کند»، نیم‌بیت از شعری است که به‌صورت ضرب‌المثل در میان ایرانی‌ها درآمده است و در مواقعی که باید از یک پدیده تشکر و قدردانی شود به‌کار گرفته می‌شود.
بهمن دانایی*
«شکر نعمت، نعمتت افزون کند»، نیم‌بیت از شعری است که به‌صورت ضرب‌المثل در میان ایرانی‌ها درآمده است و در مواقعی که باید از یک پدیده تشکر و قدردانی شود به‌کار گرفته می‌شود. این ضرب‌المثل در میان سایر جامعه‌ها نیز حتما کاربرد دارد و شاید در مدیریت مدرن بتوان «پاداش و تنبیه» را مترادف آن دانست. وقتی یک نهاد، سازمان و فردی بتواند کارنامه‌ای درخشان‌تر از بقیه سازمان‌ها در شرایط ویژه نشان دهد، لازم است که از آن تقدیر شود.
اگر این اتفاق رخ دهد و سازمان‌ها و نهادهایی که توانسته‌اند نوعی راحتی‌خیال و آرامش به جامعه دهند تشویق شوند، بقیه نیز تلاش خواهند کرد این مسیر را ادامه دهند. پاداش دادن به سازمان‌ها به این معنی است که راه رشد و توسعه فعالیت‌های مرتبط با آن نهاد هموار و فراخ شود و سنگ‌راه‌ها و موانع پیش‌روی آن فعالیت‌ها برداشته شود.
به‌نظر می‌رسد مجموعه رویدادهایی که در بازار انواع موادغذایی و کشاورزی از جمله شکر در چندماه گذشته رخ داده است می‌تواند بررسی کارشناسانه شده و نتایج این بررسی اعلام شود. در روزها و هفته‌های سپری‌شده بازار گوشت، مرغ، تخم‌مرغ، شیر و فراورده‌های لبنی، نهاده‌های دام و طیور عدم‌تعادل‌های شدید را تجربه کرده و نارضایتی شهروندان را برانگیختند. این نوشته نمی‌خواهد درباره دلایل و مقصران این عدم‌تعادل‌ها قضاوت و داوری کند و بیش از آن علاقه دارد دلایل تعادل و فقدان التهاب در بازار شکر را برای کارشناسان، مسوولان دولتی، اعضای مجلس قانونگذاری و علاقه‌مندان به اقتصاد شکر به‌طور خلاصه توضیح دهد.
واقعیت این است که کاهش شتابان تولید شکر پس از شوک ۱۳۸۵ موجب شد که گمانه‌زنی‌هایی برای نابودی تولید این محصول انجام شود؛ اما پایداری مدیران و صاحبان کارخانه‌های قندوشکر و ایستادگی برخی از دلسوزان مانع از این اتفاق شد. پس از آن بود که کارخانه‌های قند با استفاده از تجربه طولانی مواجهه با بازار و کشاورزان، زنده‌سازی صنعت را در دستور کار قرار داده و تولید داخلی را از ۵۰۰هزار تن در سال ۱۳۸۷ به حدود ۲/۱ میلیون تن رساند. این میزان تولید داخلی شاید به‌اندازه واردات این محصول بود، اما اطلاع‌رسانی شفاف درباره متغیرهایی مثل واردات، مصرف کل و موجودی انبارها از یکسو و همکاری و همراهی مدیران شرکت‌های قند در تنظیم بازار از سوی دیگر، ایجاد تعادل در بازار شکر را ممکن کرد.
درحالی‌که قیمت شکر در دی و بهمن ۹۰ تا مرز ۱۴۳۰۰ ریال در هر کیلوگرم رشد کرده بود و مدیران شرکت‌های قند می‌توانستند تمامی محصول خود را با قیمت فوق به‌فروش رسانیده و ضمن جذب نقدینگی یکجا، نسبت به سپرده‌گذاری آن در بانک‌ها اقدام و بازار را در اختیار دلالان و واسطه قرار دهند، اما آنان با دید ملی و مردمی، همان‌طور که از ۸ درصد سود قانونی خود صرف‌نظر کردند، از فروش گران‌قیمت و سپردن بازار به‌دست سوداگران نیز اجتناب و محصول تولیدی خود را در یک دوره زمانی ۶ ماهه به بازار عرضه و از ایجاد کمبود مصنوعی در بازار جلوگیری کردند.
درحالی‌که از فروردین ۱۳۹۱ تاکنون رشد قیمت‌های محصولات غذایی مثل گوشت‌مرغ، گوشت‌قرمز، لبنیات و... شایان‌توجه و همراه با ایجاد التهاب در جامعه بود اما برکت شکر تولید داخل موجب شد که ثبات قیمت‌های بازار شکر مثال‌زدنی شود. اکنون که آشکار شده است تولید داخلی شکر تا چه اندازه در رفع تهدیدهای ناشی از تحریم و محدود کردن تجارت خارجی مفید است، ضروری به‌نظر می‌رسد که مدیران دولت از فعالان این صنعت تشکر کرده و با توجه به اهمیت «امنیت غذایی» در این شرایط فضای کار را برای افزایش تولید این محصول مساعد سازند. آمار و اطلاعات در دسترس نشان می‌دهد در حال حاضر ظرفیت تولید ۲ میلیون تن شکر در کشور وجود دارد که شرایط فعالیت برای ۱۰۰ روز کارخانه‌ها را مهیا می‌کند. اگر میزان روزهای فعالیت کارخانه‌ها به ۱۲۰ روز افزایش یابد و با توجه به اینکه مواد اولیه تولید شکر از داخل تامین می‌شود، رسیدن به تولید ۵/۲ میلیون تن شکر و کاهش شدید نیاز به واردات دور از دسترس نیست. حمایت از تولید داخل یک رفتار تشریفاتی نباید تلقی شود و این روزها که شرایط سخت شده است باید این حمایت‌ها نهادینه و ارزش‌گذاری تازه‌ای شود. حفظ میلیون‌ها دلار از درآمدهای ارزی که از صادرات ثروت ملی به‌دست آمده است و‌آرام نگه‌داشتن بازار شکر که امنیت‌خاطر دولت و ملت را فراهم کرده از برکات تولید داخل است.
*دبیر انجمن صنفی کارخانه‌های قند و شکر
ارسال نظر