حال و روز صنعت و معدن در روزهای بهاری

گروه صنعت و معدن- صنعت در چه وضعیتی قرار دارد؟ آیا صنعت در حال گذار است؟ آیا صنعت خود را بعد از اجرای طرح هدفمندی با تحولات جدید انطباق داده است؟ «همه‌این پرسش در وضعیتی مطرح می‌شود که وقتی‌این روزها از صنعتگران می‌پرسید «وضعیت را چگونه می‌بینید؟» پاسخ‌های متنوعی می‌شنوید.» صنعتگران خواستار حمایت دولت از صنعت، افزایش قیمت‌ها، تحقق وعده‌های بانکی، جلوگیری از خروج تسهیلات به سمت بازار واسطه‌ای، حمایت از صادرات، تسهیل صادرات و... هستند.

وضعیت کنونی صنعت، بالاخص بعد از اجرای طرح هدفمندی یارانه و شرایط ویژه‌ای که کشور در آن قرار دارد، خبرنگار «دنیای اقتصاد» را بر آن داشت تا وضعیت کنونی صنعت را از زبان کسانی که با‌ این بخش در ارتباطند‌، جویا شود.

صنعت در شرایط خوبی قرار ندارد

خبرنگار ما ابتدا به سراغ «محمدرضا بهرامن»، نایب رییس خانه معدن رفت.

«بهرامن» با بیان ‌اینکه صنعت وضعیت مساعدی ندارد، توضیح داد: «ما صنعت کشور را نباید از دیگر مسائل کشور جدا در نظر بگیریم‌. باید توجه داشته باشیم که صنعت در شرایط خوبی قرار ندارد. ما نباید خودمان را با خودمان مقایسه بکنیم. ‌این اشتباه است که فقط روی مصرف و بازار داخلی سرمایه‌گذاری داشته باشیم.»

به بازار داخلی اکتفا نکنیم

وی ادامه داد‌: «ما باید بازار را در یک کلیت در نظر بگیریم که می‌تواند بازار داخلی و خارجی باشد. کشور در صنایعی که مواد اولیه را از داخل تامین می‌کند، به قطع مزیت نسبی خواهد داشت. اما برای‌ اینکه بتواند رقابتی عمل کند و در بازارهای خارجی شرکت داشته باشد، باید وضعیت خود را تغییر داده و از تکنولوژی جدید استفاده کند.»

نایب رییس خانه معدن اظهار کرد‌: «نباید با ‌این تفکر که با ‌این تکنولوژی، مصرف کننده داخلی راضی است هم سطح رفاه داخلی و هم قدرت رقابتی خود را در خارج از دست بدهیم.»

«بهرامن» در پاسخ به خبرنگار ما درباره شیوه‌‌های پیشنهادی‌ ایشان برای حمایت از صنایع تصریح کرد‌: «حمایت از تولیداتی داخلی در جهت توسعه و رقابتی کردن آنها باید صورت بگیرد که ‌این وظیفه به دولت برمی‌گردد. از سوی دیگر باید بازارهای هدف برای صنایع تعریف و تعیین شود که در ‌این جهت سازمان توسعه تجارت می‌تواند زمینه‌ها را فراهم کند. بعد از‌این، تولیدکنندگان می‌توانند براساس بازار هدف تولیدات خود را طراحی و عرضه دارند.»

دولت حمایت کند

وی در ادامه با ابراز نگرانی از عدم تحقق حمایت‌ها‌، بیان کرد‌: «بعد از اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها، اگر حمایت دولت برای کوتاه مدت از کل صنعت صورت نگیرد، صنایع با مشکلاتی مواجه خواهند شد. ‌این مشکل برای صنایع انرژی‌بر می‌تواند حادتر باشد و بهتر است با برنامه‌ریزی و کار مهندسی شده صنعت را از‌این شرایط خارج کنیم.»

آزادی قیمت‌ها یک ضرورت

نایب رییس خانه معدن اظهار کرد‌: «شرایط کنونی قیمتی و تثبیت قیمت‌ها نمی‌تواند کمک‌کننده به صنایع باشد. صنایع با هزینه‌هایی مواجه شده است که ناچارند، قیمت‌ها را تغییر دهند. اما اگر بخواهیم با ‌این رویه جلو برویم، صنایع نه تنها نمی‌توانند مطابق با برنامه پنجم توسعه پیش بروند، که از اهداف چشم‌انداز ۱۴۰۴ نیز دور خواهند شد. بدون حمایت از صنایع برنامه‌های رفع بیکاری و اشتغال نیز‌ایجاد نخواهد شد.»

اصلاح قانون کار و تامین اجتماعی

«بهرامن» در پاسخ به خبرنگار ما درباره وضعیت تامین اجتماعی بیان کرد‌: «بهتر است که در قانون کار و تامین اجتماعی تجدید نظر صورت بگیرد.‌ این قانون بهتر است که اصلاح شود. تامین اجتماعی و قانون کار برای حمایت از بخش تولید و رفع بیکاری، خوب تعریف نشده است و لذا هم کارفرما و هم کارگر در قانون خوب همدیگر را نمی‌بینند.‌ این مساله منجر به کاهش امنیت سرمایه‌گذاری و اشتغال شده است.»

افزایش دستمزد باعث صدمه به کارفرما نشود

وی ادامه داد‌: «ما معتقدیم که اگر کارگر نتواند حداقل معیشت‌اش را تامین کند، تولید نیز راندمان‌اش پایین خواهد آمد، اما‌ آیا ‌این افزایش دستمزد در شرایط کنونی اشتغال را با مشکل مواجه خواهد کرد؟ دولت باید سیاستی را اتخاذ کند که هم کارگر و کارفرما در بهترین وضعیت قرار گیرند. کارفرما با تامین زندگی کارگر موافق است، اما باید شرایطی ‌ایجاد شود که کارفرما صدمه نبیند.»

صنایع در دوران گذار

خبرنگار ما همچنین وضعیت کنونی صنعت را از «عبدالحمید قدیمی» دبیر انجمن صنایع ریخته‌گری جویا شد.

«قدیمی» با اشاره به ‌اینکه صنعت

ریخته‌گری از صنایع انرژی بر است، اظهار کرد‌: «در وضعیت کنونی، ما معتقدیم که‌این دست صنایع، شرایط گذار را می‌گذرانند. باید تحولاتی در صنایع انرژی بر به لحاظ تجهیزات صورت بگیرد که بتوانند میزان انرژی خود رابهینه کنند و هزینه‌های گزاف انرژی را متحمل نشوند.»

بازار داخلی کفاف نمی‌دهد

دبیر انجمن صنایع ریخته گری توضیح داد‌: «با توجه به‌ اینکه صنایع ریخته‌گری بخش زیادی از تجهیزات را برای توسعه فلزات اساسی و توسعه زیر ساخت‌ها مانند شهرسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده فراهم می‌کند، می‌توان گفت که بازار داخلی برای‌ این دسته صنایع افق خوبی دارد؛ منتهی ‌این کفاف نخواهد داد و بازارهای داخلی به نقطه اشباع خواهند رسید. لزوم توجه به بازارهای صادراتی در کنار بازارهای داخلی از اهم مسائلی است که باید به آن توجه شود.»

صنعت حساس است

«قدیمی» در ادامه به تامین اجتماعی و وضعیت کارفرما و کارگر نسبت به‌این موضوع، تصریح کرد‌: «سهم کارگر و کارفرما در تامین اجتماعی باید مورد توجه قرار بگیرد و باید توجه کرد که در شرایط کنونی تغییر ‌این نسبت‌ها می‌تواند بر صنعت تاثیر بگذارد. سیاست‌گذاری‌های دولت در جهت حمایت از صنعت از یک طرف و کارگر از طرف دیگر چرخه تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان را باید به طور اصولی و کارشناسی شده در نظر بگیرد.»

سیاست انقباضی بانک‌ها مشکل صنعت

«رضا رحمانی» نماینده مردم تبریز در مجلس و نایب رییس کمیسیون صنایع و معادن نیز در گفت‌وگو با «فارس»، به بیان وضعیت کنونی صنعت پرداخت.

نایب رییس کمیسیون صنایع و معادن تصریح کرد: «مشکلی که صنعت با آن دست به گریبان است سیاست اخیر بانک‌ها بوده که بسیار انقباضی عمل کرده و با وجود اینکه در سال ۸۹ مصوبات مجلس و رییس جمهور برای اختصاص ۵ میلیارد دلار تسهیلات به بخش صنعت ابلاغ شد، اما کمتر از ۵۰ درصد آن به بخش صنعت اختصاص یافته است.»

«رحمانی» تاکید کرد: «حتی براساس مصوبه مجلس قرار بود سرمایه بانک صنعت و معدن ۱۵۰۰ میلیارد تومان اضافه شود که در عمل این مصوبه نیز اجرا نشده که اگر عملی می‌شد، توان تسهیلات‌دهی بانک یاد شده افزایش می‌یافت.» وی گفت: «البته آن رقم ۵ میلیارد دلاری برای صنعت ۳ میلیارد دلار بود که رییس‌جمهور در روز صنعت و معدن ۲ میلیارد دلار به آن اضافه کرد، اما در عمل کمتر از همان رقم اولی یعنی ۲۵۰۰ میلیارد دلار تسهیلات به صنعت اختصاص پیدا کرد.»

به نام صنعت، کار غیرصنعتی

«رحمانی» اظهار کرد: «منابع بانک‌ها باید در اختیار تولید و صنعت قرار گیرند، یکی از مشکلات صنعت همین تسهیلات بانکی است که متاسفانه شبکه بانکی به خاطر ترس از چند نفر سوء استفاده‌گر کل صنعت را از استفاده تسهیلات بانکی محدود و محروم کرده‌اند.»

قیمت‌گذاری و منطق اقتصادی

نایب رییس کمیسیون صنایع و معادن در پاسخ به این پرسش که آیا قیمت‌گذاری محصولات صنعت با منطق هدفمند شدن یارانه‌ها و آزادسازی نسبی قیمت‌ها سازگار است، گفت: «قیمت‌گذاری محصول با منطق اقتصاد سازگار نیست، اما چرا در ۳۰ سال گذشته براساس منطق اقتصاد عمل نشده؟ چون هدفمندی‌ یارانه‌ها اجرا نشد.»

وی افزود: «وقتی گفته می‌شود قیمت حامل‌های انرژی تا حدی آزاد شده باید نسبت هزینه انرژی در هزینه تمام شده آن کالا محاسبه شود که به عنوان مثال انرژی در تولید یک محصول چه نسبتی دارد.»

به نظر کارشناسان صنعت در وضعیت کنونی، دوران مناسبی را سپری نمی‌کند. صنعتگران و تولید کنندگان در حال جاگیری یا بررسی هزینه‌یابی و برنامه‌ریزی برای تولید هستند. هزینه‌های انرژی، تغییر نرخ تسهیلات بانکی و سیاست‌های ارزی، سرگردانی کارفرما و کارگر در حوزه تامین اجتماعی، دستمزدها، افزایش نرخ مالیات بر ارزش افزوده، بحث حذف سه صفر از واحد پولی کشور و‌... همه و همه منجر به آن شده است که تعیین چشم‌انداز برای بخش صنعت دشوار باشد.