گروه انرژی- «نفت ۸۰ دلاری در بودجه سال ۹۰»؛ مقایسه این قیمت با قیمت پایه نفت در بودجه تعدادی از کشورهای عضو اوپک نشان می‌دهد که ایران بالاترین قیمت را در میان کشورهای نفتی منطقه برای بودجه سال آینده در نظر گرفته است. به گزارش خبرنگار ما، کارشناسان معتقدند که روند صعودی قیمت نفت از ابتدای سال ۲۰۱۱ تاکنون و رسیدن آن به نزدیک ۱۰۰ دلار در هر بشکه یکی از عواملی است که در تصمیم دولت برای تعیین نفت ۸۰ دلاری موثر بوده است. این اولین بار نیست که ایران قیمت نفت در بودجه خود را بالاتر از سایر کشورهای عضو اوپک در نظر می‌گیرد. بودجه سال‌جاری کشور نیز بر مبنای نفت ۶۵ دلار تعیین شده بود که نسبت به کشورهای نفتی منطقه بالاترین قیمت بود. این در حالی است که در سطح منطقه خاورمیانه، کشورهای عراق و بحرین بودجه سال گذشته میلادی (۲۰۱۰) خود را بر مبنای نفت هر بشکه ۶۰ دلار، کویت ۴۳ دلار، عربستان و عمان ۵۰ دلار و قطر ۵۵ دلار تدوین کرده‌ بودند.

اعضای محتاط اوپک

در این بین، قیمت ۸۰ دلار برای نفت در بودجه سال ۹۰ در حالی از سوی دولت تعیین شده که کشورهای دیگر عضو اوپک قیمت‌های محتاطانه تری را برای نفت در بودجه سال ۲۰۱۱ خود در نظر گرفته اند.بر اساس گزارشی که از سوی «رویترز» منتشر شده وزارت عراق بودجه سال ۲۰۱۱ خود را بر مبنای نفت ۷۳ دلاری تنظیم کرده است. وزارت نفت عراق با اشاره به تعیین این قیمت نفت در بودجه ۲۰۱۱، میزان درآمدهای نفتی عراق در سال ۲۰۱۰ را ۵۲ میلیارد دلار اعلام کرد که نسبت به سال ۲۰۰۹ بیش از ۳/۲۶ درصد رشد داشته است. درآمدهای نفتی عراق سال ۲۰۰۹ به بیش از ۳/۴۱ میلیارد دلار رسیده بود. از سوی دیگر، عربستان سعودی نیز به عنوان بزرگ‌ترین کشور تولیدکننده نفت در اوپک، قیمت نفت در بودجه سال ۲۰۱۱ خود را ۵۸ دلار به ازای هر بشکه در نظر گرفته است که نسبت به سال گذشته میلادی ۸ دلار افزایش داشته است.در همین حال، کشور عمان و کویت نیز از دیگر اعضای اوپک هستند که قیمت نفت در بودجه سال ۲۰۱۱ خود را به ترتیب ۵۸ و ۶۰ دلار به ازای هر بشکه در نظر گرفته‌اند که نسبت به سال گذشته میلادی ۸ و ۱۷دلار افزایش داشته است.

عوامل موثر در قیمت نفت در بودجه

اما چه موضوعی باعث می‌شود که تولیدکنندگان نفت قیمت‌های متفاوتی را برای نفت در بودجه سالانه خود در نظر بگیرند؟ کارشناسان معتقدند هر چه وابستگی کشورها به صادرات نفت خام بیشتر باشد، قیمت نفت در بودجه آن کشور نیز دست بالا گرفته می‌شود و به دنبال آن سیاست انرژی دولت‌ها نیز به سمت فروش نفت خام با قیمت‌های بالاتر میل پیدا می‌کند. افزون بر این، پارامتر موثر دیگر در قیمت نفت در بودجه کشورها، میزان جمعیت است. کشورهای نفتی با جمعیت کم، از درآمد نفتی بالاتری برخوردار هستند، چرا که نیازی به مصرف بی‌رویه منابع فروش نفت خام ندارند. بنابراین در این کشورها قیمت نفت در بودجه متعادل تر در نظر گرفته می‌شود؛ چرا که درآمد سرانه آنها بالا است. در این کشورها کاهش شدید قیمت نفت تاثیر زیادی در درآمد سرانه آنها نخواهد گذاشت؛ چرا که با افزایش فروش نفت با قیمت پایین‌تر، اثر کاهش قیمت نفت در بودجه را کنترل می‌کنند.

از سوی دیگر، در تعیین قیمت نفت در بودجه سالانه یکسری پارامترهای برون مرزی نیز وجود دارد. به طوری که گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی و سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) درباره چشم‌انداز نفت، در قیمت نفت در بودجه کشورها تاثیر خواهد گذاشت.

چشم‌انداز بازار از نگاه کارشناسان

اکثر موسسات تحقیقاتی متوسط قیمت نفت برای سال ۲۰۱۱ را بالای ۹۰ دلار در هر بشکه پیش‌بینی کرده‌اند. این در حالی است که قیمت نفت طی چند روز گذشته نیز به شدت افزایش داشته و به بالای ۱۰۰ دلاری رسیده که به گفته کارشناسان تحولات سیاسی کشور مصر و کاهش ارزش دلار در افزایش قیمت موثر بوده است. بنابراین به نظر می‌رسد که سیاست‌گذاران با بررسی متغیرهای کلان در بازار نفت از جمله میزان تقاضا، نرخ رشد اقتصادی جهان و میزان مصرف نفت در کشورهای در حال توسعه مانند چین و هند و غیره، قیمتی را در بودجه می‌بینند که به چشم‌انداز بازار نفت نزدیک‌تر است.به نظر کارشناسان حوزه اقتصادی، تعیین قیمت نفت در بودجه سالانه ایران به عوامل دیگری نیز وابسته است. یکی از این عوامل افزایش واردات و تضعیف بنیادهای تولید در کشور بوده که نیاز کشور به درآمدهای حاصل از نفت را افزایش خواهد داد. از سوی دیگر، هر چقدر سهم سیاست‌های بازرگانی و تجاری در کنترل قیمت‌ها به منظور تقویت عرضه بالا باشد، وابستگی ما به درآمدهای نفتی افزایش می‌یابد. افزون بر این به میزانی که دولت از انضباط مالی برخوردار نباشد، میزان وابستگی کشور به درآمدهای نفتی نیز افزایش خواهد یافت.کارشناسان پیش‌بینی می‌کردند که با اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها و اصلاح قیمت حامل‌های انرژی، قیمت نفت در بودجه سال آینده به صورت محتاطانه‌تری در نظر گرفته شود. با این حال استدلال داخلی از تعیین نفت ۸۰ دلاری در بودجه این است که چون چشم‌انداز نفت ۱۰۰ دلاری محتمل است، یک اختلاف ۲۰ دلاری بین قیمت روز و قیمت تعیین شده بودجه، امری واقع‌بینانه است.