غلامرضا کیامهر

اداره کل دفتر تبلیغات و اطلاع‌رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به تازگی با این استدلال که چون بیشتر خودروهای ساخت داخل برای مصرف‌کنندگان ایرانی تولید می‌شود، طی بخشنامه‌ای به شرکت‌های خودروسازی دستور داده است تا از کاربرد حروف لاتین برای بدنه‌نویسی خودروهای تولیدی خود اکیدا خودداری کنند؛ چه در غیر این صورت، با آنها برخورد خواهد شد. صدور این بخشنامه تا جایی که به موضوع حفظ هویت ایرانی‌خودروها و سایر محصولات ساخت داخل مربوط می‌شود، اقدامی درخور تقدیر و ستایش است و هر صنعتگر و تولیدکننده ایرانی از جمله خودروسازان ما باید به حفظ هویت محصولات تولیدی خود توجه جدی نشان دهند. اما اینکه انتظار داشته باشیم خودروسازان ما از کاربرد حروف لاتین روی بدنه محصولات خود به کلی خودداری کنند، چنین انتظاری چندان موجه به نظر نمی‌رسد.

برای اثبات غیرموجه بودن ممنوعیت کاربرد حروف لاتین روی بدنه خودروهای ساخت داخل دلایل چندی را می‌توان برشمرد که یکی از مهم‌ترین این دلایل، هزاران تن اتباع خارجی غیرفارسی زبان هستند که یا به عنوان نمایندگان سیاسی و اقتصادی و تجاری در تهران و دیگر کلانشهرهای ایران زندگی می‌کنند یا هزاران گردشگری که همه ساله از کشورهای اروپایی و آمریکایی و خاوردور به کشور ما می‌آیند و بدیهی است چنانچه نام خودروهای ساخت داخل فقط با حروف فارسی روی بدنه آنها نقش بسته باشد، به دلیل شباهتی که میان رسم‌الخط فارسی و عربی وجود دارد، خارجی‌های غیرفارسی زبان درباره هویت و کشور سازنده خودروهای ایرانی که در سطح شهرها و جاده‌ها و بزرگراه‌های ما تردد می‌کنند، دچار اشتباه خواهند شد که به طور مسلم چنین اشتباهی از نظر پرستیژی و تبلیغی به سود خودروسازان ما نخواهد بود.از اینها گذشته، اصولا با گسترش روزافزون دامنه مبادلات فرهنگی و تجاری میان کشورهای جهان، تعصب‌ورزی بیش از حدواندازه‌ روی کاربرد الفبای زبان ملی برای درج نام محصولات ساخت داخل نوعی تحمیل انزوا و دور نگه داشتن محصولات وطنی از دید و نگاه بازارهای جهانی خواهد بود و چنانچه این تعصب‌ورزی‌ها گسترش پیدا کند، دیگر حتی بر روی تابلوی فروشگاه‌ها و اماکن عمومی و تابلوهای حاوی نام خیابان‌ها و راهنمای مورد نیاز و استفاده افراد فارسی زبان و غیرفارسی زبان در داخل کشور نباید از حروف لاتین استفاده شود که چنین واقعه‌ای نمی‌تواند به سود منافع و مصالح اقتصادی و اجتماعی کشور ما باشد.امروزه ضرورت دوزبانه و حتی چندزبانه نوشته شدن نام محصولات فرهنگی و هنری روی جلد و لفاف این محصولات نیز تاثیر بسزایی در رونق کسب‌وکار تولیدکنندگان این نوع محصولات دارد و به همین دلیل است که نام و عنوان کتاب‌های باارزش با حروف فارسی و لاتین و در مواردی حتی ترجمه نام کتاب به زبان‌های رایج خارجی برروی پشت جلد آنها به چاپ می‌رسد.چندزبانه بودن نام و مشخصات هر محصول از الزاماتی است که بازار به تولیدکنندگان تحمیل می‌کند و راه گریزی از آن وجود ندارد. با این توضیحات آیا بهتر نیست که به جای منع کاربرد حروف لاتین بر بدنه خودروهای ساخت داخل، ‌خودروسازان داخلی را موظف کنیم، در بدنه نویسی خودروهای تولیدی خود از الفبای فارسی هم استفاده کنند. هرچند که مشکلات امروزی صنعتگران ما فراتر از دغدغه‌های مربوط به فارسی یا به لاتین نوشتن نام محصولات‌شان است.

Kiamehr-gh@yahoo.com