مذاکره نفتی با همسایه رقیب

میدان رمیله، یکی از بزرگترین میادین نفتی عراق

گروه انرژی- دور جدید مذاکرات نفتی ‌ایران - عراق در حالی هفته‌آینده در تهران برگزار می‌شود که بررسی راهکارهای جدید حقوقی و قراردادی توسعه ۸ میدان مشترک نفتی و توافق احتمالی برای تدوین پیش‌نویس قراردادهای جدید نفتی از جمله مهم‌ترین محورهای‌این دور از مذاکرات عنوان می‌شود. در سال‌های اخیر یکی از مهم‌ترین موارد اختلاف دولت‌های تهران- بغداد نحوه توسعه میادین مشترک نفتی و مرزی بوده که به نظر می‌رسد در دور جدید مذاکرات تعیین یک چارچوب مشترک همکاری برای توسعه‌این میادین بررسی شود.

بر اساس گزارشی که از سوی «مهر» منتشر شده قرار است نخستین نشست کارگروه اجرایی مشترک‌ایران و عراق در مورد میادین مشترک هفته ‌آینده به میزبانی تهران برگزار شود.

وزارتخانه‌های نفت‌ایران و عراق هر یک برای توسعه میادین نفت و گاز قوانین خاص خود را دارند، از‌این رو برای دستیابی به یک نتیجه مشخص باید قوانین و مقررات قراردادی دو کشور مورد ارزیابی قرار بگیرد.

مشارکت در توسعه میادین!

بر اساس‌این گزارش، اخیرا وزارتخانه‌های نفتی‌ایران و عراق نیز روی فرمول سوآپ فرآورده‌های نفتی نیز به توافق نهایی دست یافته‌اند، ضمن آنکه مذاکرات گازی دو کشور برای تامین سوخت نیروگاه‌ها هم ادامه دارد.

از سوی دیگر، به نظر می‌رسد که یکی دیگر از مهم‌ترین محورهای برگزاری نشست جدید نفتی دو کشور تدوین پیش نویس جدید قراردادی به منظور مشارکت در توسعه میادین مشترک است. در حال حاضر قراردادهای جدید بیع متقابل ‌ایران و عراق دارای بخش‌های مشترک بوده و از‌این رو، مسوولان دو کشور پیش‌بینی می‌کنند امکان توافق برای تهیه یک قرارداد جدید به منظور توسعه مشارکتی میادین مشترک نفتی در نشست تهران فراهم باشد.

۳میدان درحال تولید ۵ میدان درحال توسعه

به گزارش خبرنگار ما، میادینی که در خشکی و در منطقه غرب و جنوب کشور با عراق مشترک هستند، «نفت شهر»، «دهلران» و «پایدار غرب» است که هم اکنون در حال تولید قرار دارند و از آنها نفت استخراج می‌شود. تعدادی دیگر از میادین نیز در حال توسعه هستند که می‌توان به میادین نفتی «آزادگان»، «یادآوران»، «چنگوله»، «آذر» و «آبادان» اشاره کرد.

میدان عظیم نفتی آزادگان (مجنون عراق) یکی از بزرگ‌ترین میادین نفتی ایران با ۴۲ میلیارد بشکه ذخیره در جای نفت خام است که در سال ۷۶ کشف شده است. میدان نفتی آزادگان به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم می‌شود که به اذعان بعضی از کارشناسان، آزادگان یک میدان واحد است. قرارداد توسعه این میدان زمستان سال ۸۷ با شرکت «سی.ان.پی.سی» چین به ارزش

۲ میلیارد دلار امضا شد. طبق قرارداد توسعه این میدان، تولید روزانه ۱۵۰ هزار بشکه در مرحله نخست و تولید ۲۶۰ هزار بشکه در مرحله دوم برنامه‌ریزی شده است.

میدان نفتی یادآوران (سنباد عراق) نیز با مجموع نفت خام بیش از ۱۷ میلیارد و ۳۰۰ میلیون بشکه در جنوب میدان نفتی آزادگان واقع شده که حدود ۲/۳ میلیارد بشکه نفت این میدان قابل استحصال است. قرارداد توسعه میدان نفتی یادآوران با ارزش تقریبی دو میلیارد دلار میان شرکت ملی نفت ایران و شرکت «ساینوپک» چین امضا شد.

بر اساس این قرارداد، توسعه فاز اول میدان یادآوران در بخش ایران برای تولید ۸۵ هزار بشکه و فاز دوم برای تولید ۱۰۰ هزار بشکه به شرکت چینی واگذار شد.

همچنین میادین آذر و چنگوله از دیگر میادین نفتی مشترک ایران و عراق است که عملیات اجرایی طرح توسعه آنها هم اکنون با استفاده از اعتبارات داخلی شرکت ملی نفت در حال انجام است.

شتاب عراق در تولید نفت

به گزارش خبرنگار ما، اگر چه پیش‌از روند توسعه میادین مشترک ایران با عراق نامشخص بود، اما دولت عراق با برگزاری مناقصه‌های بین‌المللی افزایش ظرفیت تولید نفت خود را هدف قرار داده، به طوری که با ورود بزرگ‌ترین شرکت‌های نفتی جهان به عراق و فعالیت آنها به عنوان شریک صنعت نفت‌این کشور، دولت عراق تصمیم دارد ظرفیت تولید نفت خود را در دوره‌ای میان مدت و بلندمدت به ترتیب به بیش از شش و ۱۰ میلیون بشکه در روز برساند؛ موضوعی که توجه کارشناسان حوزه انرژی را به خود جلب کرده است. به اعتقاد کارشناسان حوزه انرژی در ایران، به دلیل آنکه بخشی از میادین نفت و گاز بین ایران با عراق مشترک است، این خبر می تواند هشداری برای ایران باشد. چرا که در صورت تعلل ایران در روند توسعه میادین خود، به خصوص میادین مشترک، علاوه بر مهاجرت نفت این میادین به کشور عراق، جایگاه این کشور نیز به عنوان یکی از صادرکنندگان نفت در جهان، می تواند در میان مدت ارتقا یابد.

از لغو تحریم تا ورود تکنولوژی‌های جدید

ازسوی دیگر، لغو تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد از دیگر مواردی است که به برنامه‌های توسعه‌ای عراق شتاب خواهد بخشید. تحریم‌هایی که از دهه ۱۹۹۰ برای ‌این کشور اعمال شده بود.

به نظر کارشناسان لغو تحریم‌های بین‌المللی عراق،‌ این نگرانی را برای تهران به دنبال دارد که روند توسعه میادین نفتی‌این کشور با ورود تکنولوژی‌های روز از سوی شرکت‌های بزرگ نفتی افزایش یابد.

هم اکنون بسیاری از شرکت‌های آمریکایی و اروپایی نظیر «اکسون موبیل»، «انی»، «شل»، «لوک اویل»، «بی‌پی» و حتی شرکت‌های چینی وارد حوزه‌های نفتی عراق شده‌اند. به گفته مقامات نفتی‌ایران، ‌این کشور از سال ۲۰۰۷ تاکنون ۷۰ بلوک اکتشافی و ۶۵ میدان نفتی را به مناقصه گذاشته است و در برخی، عملیات توسعه میادین را آغاز کرده‌اند. اگر چه میزان دقیق سرمایه‌گذاری شرکت‌های نفتی خارجی در ‌این کشور مشخص نیست، اما ‌این کشور در اولین فاز برنامه توسعه، بهره‌برداری از میادین «رمیله»، «زبیر» و «قرنه غربی» را در اولویت قرار داده است که ظرفیت تولید‌این کشور را تا ۴ سال آینده به ۶ میلیون بشکه در روز می‌رساند. هم ‌اکنون تولید عراق حدود ۵/۲ میلیون بشکه در روز است.

از آنجایی که برنامه عراق برای افزایش شتابان تولید نفت، پیامدهای متعددی روی امنیت اقتصادی و سیاسی منطقه دارد، به نظر می‌رسد که در دور جدید مذاکرات نفتی با عراق، نگاه تهران برای مشارکت در توسعه میادین مشترک باید مثبت بوده تا رفتار عمانی‌ها در میدان نفتی مشترک «هنگام» و قطر در مخزن گازی مشترک «پارس جنوبی» تکرار نشود.

به گزارش خبرنگار ما، «پیشنهاد بهره‌برداری مشترک از میادین مشترک» اگر چه منافع دو کشور را تامین می‌کند، اما به دلایل متعدد از جمله منافع شرکت‌های نفتی غربی، سود و زیان ‌ایران و عراق از ‌این همکاری و غیره باید دید که تا چه اندازه قابل اجرا است؟