«استاندارد» ارتقا می‌یابد؟

گروه صنعت و معدن- مسوولان سازمان استاندارد در حالی با ارسال نامه‌ای به معاونت برنامه‌ریزی رییس‌جمهور خواستار ایجاد ۵ معاونت جدید در این سازمان شده‌اند که سازمان مرجع تعیین استاندارد و ارزیابی کیفیت با چالش‌های فراوانی روبه‌رو است. بسیاری از کارشناسان براین باورند که سازمان استاندارد معمولا دیرتر از آنچه باید، نسبت به اتفاقات پیرامون واکنش نشان می‌دهد. این موضع «استاندارد» هم پیامدهای فراوانی را به دنبال دارد. موضوع آب معدنی‌های ناسالم از آن دسته موضوعاتی است که «استاندارد» واکنش بهنگامی‌ نشان نداد.

ماجرای آب معدنی از آنجا شروع شد که یکی از زیر مجموعه‌های وزارت نفت از نظر کیفیت آب‌های معدنی تولیدی، در گزارشی تعدادی از برند‌های آب معدنی را رتبه‌بندی کرد. همین موضوع واکنش شدید تولیدکنندگان را به دنبال داشت. بسیاری از کارشناسان براین باورند که اگر سازمان استاندارد به موقع نسبت به این گزارش موضع‌گیری می‌کرد، موضوع آب معدنی خیلی زودتر حل و فصل می‌شد تا بالاخره دبیر انجمن تولیدکنندگان آب معدنی، از انفعال سازمان استاندارد گلایه کرد.

به گزارش «مهر»، «شاهرخ ظهیری» با ابراز گلایه از عدم موضع‌گیری سازمان استاندارد گفت: «موسسه استاندارد باید هرچه سریع‌تر وارد عمل شده و اظهار نظر نهایی را صورت دهد.»

گذشت فقط یک روز از گلایه تولیدکنندگان

آب معدنی برای رییس سازمان استاندارد کافی بود تا نسبت به موضوع آب معدنی موضع‌گیری کند و به پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت صنایع بگوید: «ما تاکنون موردی از آلودگی کشف نکردیم، اما اگر کسی آب معدنی‌ غیراستاندارد مشاهده کرده، بهتر است به ما خبر دهد.»

وقتی استاندارد پا پس می‌کشد

علاوه بر موضوع آب معدنی، موضع سازمان استاندارد، در رابطه با موضوع برنج‌های آلوده دچار چندگانگی بود.

وقتی «مهدی پورهاشم»، رییس پیشین سازمان استاندارد تهران، برای اولین بار اعلام کرد که برخی برنج‌های وارداتی از هند و پاکستان آلوده به سرب و آرسنیک‌هستند، کمتر کسی فکر می‌کرد یک روز پای وزارت بهداشت و مجلس هم به موضوع برنج باز شود، اما وقتی «استاندارد» فهمید که این موضوع موجی به این گستردگی دارد و پای مجلس و برخی وزارتخانه هم به این موضوع باز شده، به این فکر افتاد که خودش برنج‌ها را آزمایش کند و بعد یک جلسه با خبرنگاران برگزار کند و خبر از سالم بودن برنج‌ها بدهد.

«نظام‌الدین برزگری» در این باره به «فارس» گفت: « براساس نتیجه آزمایش‌های دقیق، ۱۷ کارشناس برجسته سازمان استاندارد و وزارت بهداشت، مصرف برنج‌های وارداتی هیچ‌گونه مشکلی برای سلامتی ندارد.»

چند ماه بعد، وقتی پای کمیسیون بهداشت مجلس به موضوع برنج باز می‌شود، استاندارد هم عقب‌نشینی می‌کند؛ تا جایی که رییس سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی به همان خبرگزاری می‌گوید: «مساله آلودگی برنج‌های وارداتی از زمانی که در مجلس بررسی می‌شود، دیگر موسسه استاندارد در آن دخالتی ندارد.»

و سرانجام عضو کمیسیون بهداشت مجلس به «فارس» اعلام کرد: «سرب موجود در ۸ نوع برنج وارداتی بیش از حد مجاز است.»

این آمارهای غیر روز آمد

درهمین حال، گاه اظهارات یا آمار‌هایی از سوی مسوولان سازمان استاندارد اعلام شده‌، که بلافاصله از سوی خود ایشان رد شده است! به عنوان نمونه، بحث اجرای استاندارد‌های کیفی خودرو که از ابتدا از سوی «استاندارد» مطرح شد، در مقطعی به یک بحث پر حاشیه‌ مبدل گشت. یک روز رییس سازمان استاندارد در جمع خبرنگاران، اسامی ۵ خودرو غیراستاندارد تولیدی کشور را اعلام کرد و گفت: «اگر خودروسازان مشکل این خودروها را حل نکنند، «استاندارد» از شماره‌گذاری این خودروها جلوگیری خواهد کرد.»

اما ماجرا به اینجا ختم نمی‌شود؛ چراکه بعد از واکنش خودروسازان به این اظهارات «بزرگری»، وی به خبرگزاری «ایسنا» می‌گوید: « اظهارات دو روز پیش من در خصوص غیر استاندارد بودن مصرف سوخت چند خودروی داخلی از جمله سمند سورن مربوط به آمارهای اسفندماه بوده است!»

این اسباب‌بازی سرب دارد

موضوع اسباب بازی‌های چینی هم در نوع خود جالب توجه بوده است. وقتی اعلام شد که برخی اسباب بازی‌های چینی موجود در بازار غیر استاندارد بوده و برای سلامتی کودکان زیانبار است، مسوولان سازمان استاندارد در واکنش به این موضوع، به جای اینکه فرهنگ‌سازی و آگاه‌سازی کنند، فقط اسامی ۲۷قلم اسباب‌بازی غیراستاندارد را اعلام کرد تا نسبت به این موضوع بی‌تفاوت نبوده باشد؛ ما اخیرا «امیر حسین قاضی‌زاده» عضو کمیسیون بهداشت، در گفت‌وگو با «فارس» آلودگی اسباب بازی‌های چینی غیراستاندارد در بازارهای مشهد را تایید کرده است.

برخی آمارهای تایید نشده حاکی از آن است که بیش از ۹۰درصد اسباب‌بازی‌های موجود در بازار چینی است. اسباب بازی‌هایی که معمولا از مقدار سرب غیرمجاز در پوشش رنگ آنها استفاده شده است. این موضوع در شرایطی حدود ۳ ماه پیش مطرح شد که انتظار می‌رفت سازمان استاندارد نسبت به جمع‌آوری گسترده و تداوم معرفی اسباب بازی‌های غیراستاندارد اقدام کند، چون موضوع سلامت به ویژه سلامت کودکان از اهمیت زیادی برخوردار است.

در این میان، بسیاری از کارشناسان بر این باورند که تصمیم‌گیران سازمان استاندارد ایران، در رابطه با بحث آموزش و فرهنگ‌سازی، بیش از آنکه رویکرد ترویجی داشته باشند، رویکرد تبلیغی دارد.

آبمیوه‌ غیراستاندارد کدام‌ آبمیوه، نمی‌دانیم؟

اخبار مربوط به غیراستاندارد بودن برخی محصولات تولیدی هم بیش از آنکه به آگاهی مردم برای مصرف نکردن این دسته از کالاها بینجامد، گاه آنها را بیشتر سردر گم می‌کند. به نظر شما، خبر رسانی مشاور رییس سازمان در رابطه با اعلام شناسایی چند تولیدکننده آبمیوه غیراستاندارد، از چه دسته یا شیوه اطلاع‌رسانی است؟ مصرف کنندگان را راهنمایی می‌کند یا نگران؟ «فریدون بلغاری» در گفت‌وگو با «فارس»، بدون اینکه نامی از آبمیوه‌های غیراستاندارد ببرد، می‌گوید: «برخی شرکت‌ها نسبت به واردات پودر آبمیوه غیراستاندارد اقدام کرده‌اند.» و سپس از مردم می‌خواهد که مارک‌های مورد قبول را بخرند. حالا مارک مورد قبول چیست؟ آیا استاندارد رسما یا تلویحا می‌گوید که فلان مارک را بخورد که تبلیغات آن روی هر دیوار و بیلبوردی تبلیغ آن نقش بسته است؟ آیا مقام استاندارد نباید اعلام بکند که کدام برند غیر استاندارد است؟ آبمیوه‌های غیراستاندارد در حالی شناسایی شده‌اند که موسسه استاندارد هنوز هیچ نامی از هیچ تولید‌کننده‌ای به میان نیاورده‌ است. در این شرایط معلوم نیست مردم چطور باید متوجه شوند، کدام آبمیوه مضر است و کدام نیست! از سوی دیگر، قاچاق، تولید زیرپله‌ای، واردات ته لنجی و نظایر آن تنها دلایلی است که همیشه در قبال استاندارد نبودن کالا‌های خارجی موجود در بازار شنیده می‌شود. البته راه‌اندازی تیم‌های گشتی استاندارد با همکاری سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان یکی از نمونه‌های مقابله با کالاهای غیر استاندارد است، اما اینکه طرح ضربتی در بلند مدت راهکار مناسبی برای جمع‌آوری کالاهای غیراستاندارد از سطح بازار باشد مشخص نیست ؟ علاوه براین مسائل، سازمان استاندارد در حالی به تازگی سیاست تقویت ارتباط با سایر دستگاه‌ها را در پیش گرفته است که به نظر می‌رسد این همکاری‌ها باید از مدت‌ها پیش آغاز می‌شد. سازمان انرژی اتمی، انجمن موادغذایی و انجمن تولیدکنندگان آبمیوه و کنسانتره از جمله نهادهایی هستند که سازمان استاندارد به تازگی با آنها تفاهم همکاری امضا کرده است. حال در این شرایط این موضوع اهمیت دارد که آیا «استاندارد» برنامه‌ای برای دستیابی به جایگاه واقعی خود در نظام سلامت و صنعتی کشور دارد؟