محسن ایلچی

رییس جمهور روز گذشته با حضور در عسلویه (پایتخت تمدن صنعت گاز ایران) قرارداد توسعه ۶ فاز پارس جنوبی (معادل ۸ فاز استاندارد) به ارزش ۲۱میلیارد دلار را با پیمانکاران داخلی منعقد کرد. با بهره‌برداری از این ۶ فاز، ظرفیت تولید روزانه گاز ایران از ۵۰۰ به ۷۰۰میلیون مترمکعب افزایش پیدا می‌کند. روز ۲۱ میلیارد دلاری

محسن ایلچی

رییس جمهور احمدی‌نژاد روز گذشته با حضور در عسلویه (پایتخت تمدن صنعت گاز ایران) قرارداد توسعه ۶ فاز پارس جنوبی (معادل ۸ فاز استاندارد) به ارزش ۲۱میلیارد دلار را با پیمانکاران داخلی منعقد کرد. با بهره‌برداری از این ۶ فاز، ظرفیت تولید روزانه گاز ایران از ۵۰۰ به ۷۰۰میلیون مترمکعب افزایش پیدا می‌کند.

انعقاد قراردادی به ارزش ۲۱ میلیون دلار در تاریخ صنعت نفت و گاز کشور، بی‌سابقه بوده و تقریبا معادل کل سرمایه‌گذاری است که تاکنون برای اجرای ۱۰ فاز پارس جنوبی انجام شده است.

این تصمیم که مقارن با واکنش‌های ایران به صدور قطعنامه‌ اخیر شورای امنیت علیه ایران و مواضع یک جانبه اتحادیه اروپا است،‌ تا اندازه زیادی به اهمیت، ابعاد و دلایل سیاسی رویداد دیروز افزوده است.

اما فارغ از ابعاد سیاسی این رویداد مهم که دلایلی نظیر توسعه متوازن صنعت گاز ایران، افزایش نقش‌آفرینی در جغرافیای سیاسی و اقتصادی منطقه، کاهش تاخر و عقب‌ماندگی ایران از رقیب قطری و پاسخگویی به نیازهای امنیتی بازار انرژی را هدف قرار داده است، رویکرد تازه ایران، از آغاز عصر یا دوره جدیدی در صنعت نفت و گاز ایران یا همان توسعه منطقه عسلویه خبر می‌دهد. صنعت گاز ایران با سه دوره متفاوت طی یک دهه اخیر روبه رو بوده است. دوره اول یا «عصر نگاه به غرب»،‌ متعلق به حضور شرکت‌های اروپایی نظیر توتال، شل و انی در صنعت گاز ایران است که منجر به توسعه فاز اول تا پنجم در این منطقه شد.

اما در دوره دوم یا «عصر همکاری با شرق»، ایران توانست با شرکت‌های کره‌ای از جمله «دایلم» و «جی اس» با اتکا به توان فنی و مهندسی پیمانکاران داخلی نظیر پتروپارس، تاسیسات دریایی، مجتمع پارس جنوبی، مهندسی ساختمان صنایع نفت فازهای ۶ تا ۱۰ پارس جنوبی را توسعه دهد. این دوره در زایش و پیدایش دوره سوم نقش بسزایی داشت.

از این دوره به بعد که مقارن با عصر تشدید تحریم‌های نفتی علیه ایران بود، صنعت نفت و گاز ایران وارد یک دوره تعلیق و سکون شد؛ چراکه کندی و کشش، وقت‌کشی و مهلت خواهی مکرر شرکت‌های نفتی غربی نظیر شل، توتال، استات اویل و رپسول مانع از آن شد که پروژه‌های ایران در زمان مقرر آغاز و اجرا شود. این در شرایطی بود که شرکت‌های مزبور با وجود گسترش بحران مالی در غرب در پروژه‌های نفت و گاز کشورهای عربی از جمله عراق وقطر به توسعه فعالیت‌هایشان ادامه دادند. برای همین بود که «احمدی‌نژاد» دیروز بر شعار «ما منتظر نمی‌مانیم» تاکید کرد.

اما عصر سوم در صنعت گاز کشور یعنی «عصر نگاه به درون» از دیروز آغاز شد. یعنی از روزی که سیاستگذاران نفت و گاز با وجود چالش‌های مالی، فنی، تکنولوژیک و تجاری که در برابر پیمانکاران داخلی وجود دارد با اتکا به دانش فنی متخصصان ایرانی تصمیم گرفته‌اند که قرارداد توسعه ۶ فاز پارس جنوبی را به پیمانکاران داخلی بسپارند.

برخی براین باورند که تصمیم تهران تا اندازه‌ زیادی متاثر از شکل‌گیری فضای سیاسی علیه صنعت نفت و گاز ایران است. به هر ترتیب ایران با داشتن بیش از یکصد سال پیشینه صنعت نفت و گاز، روزی باید با اتکای اندک به فن‌آوری‌های نوین کشورهای غربی توسعه بخش پایین دستی و بالا دستی صنعت نفت و گاز خود را به دست گیرد. آیا تمام تمهیدات برای ورود به عصر سوم فراهم شده است؟

بسیاری از کارشناسان معتقدند که اجرا و بهره‌برداری از ۶ فاز پارس جنوبی آن هم در مدت ۳۵ ماه دشوار به نظر می‌رسد، مگر آنکه یک مدیریت پروژه جامع‌نگر و آینده‌نگر، ناظر بر توسعه فازها و هزینه کرد حداقل ۲۱ میلیارد دلار باشد.